Hormony regulują przemianę materii, gospodarkę wodno-elektrolitową, krążenie, temperaturę ciała, wzrost i odżywianie komórek, a także funkcje płciowe (rozmnażanie). Bodźce z zewnątrz docierają do układu nerwowego, który wspólnie z hormonami normalizuje pracę konkretnych narządów i układów, aby umożliwić przystosowanie organizmu do konkretnych warunków. Zaburzenia hormonalne wywołują nieprawidłowe funkcjonowanie narządów: nerek, trzustki, serca, jąder i jajników, tarczycy i innych. Prowadzi to nie tylko do objawów wywołujących dyskomfort, ale także, jeśli występują one przez długi okres, do stanów chorobowych.

Zaburzenia hormonalne – objawy

Zaburzenia hormonalne zwykle trudno zauważyć. Może je stwierdzić tylko specjalista, który podczas wywiadu oceni występujące symptomy, a także zleci wykonanie badań diagnostycznych, potwierdzających występowanie konkretnych chorób.

Do lekarza warto udać się, gdy pojawią się objawy wskazujące na zaburzenia hormonalne, takie jak:

• spowolniony metabolizm, czyli uczucie zmęczenia, brak energii, senność, rozdrażnienie,
• problemy z masą ciała – nadwaga, otyłość, niedowaga,
• suchość skóry, trądzik, wypadanie włosów, słaba kondycja paznokci,
• za wysokie bądź za niskie ciśnienie tętnicze krwi,
• słaba odporność,
• spadek libido, zaburzenia cyklu miesiączkowego,
• problemy z sercem i wzrokiem,
• nadmierne pocenie się,
• zaburzenia emocjonalne, huśtawki nastrojów, złe samopoczucie.

Jakie są przyczyny zaburzeń hormonalnych?

Zaburzenia hormonalne u kobiet i mężczyzn (także u nastolatków i dzieci) mogą wynikać z genów danej osoby. Istnieją predyspozycje genetyczne, które wpływają na wystąpienie konkretnych stanów chorobowych, np. zaburzenia hormonalnego wywołującego choroby tarczycy. Zaburzenia hormonalne mogą mieć też związek ze stylem życia. Dużą rolę w ich powstawaniu odgrywają nawyki żywieniowe. Nieodpowiednia dieta – obfitująca w żywność przetworzoną, typu fast food, nadmiar soli, rafinowanych cukrów, nadużywanie alkoholu i innych używek – ma wpływ na metabolizm, który z kolei działa bezpośrednio na zaburzenia gospodarki hormonalnej. Przyczynami zaburzeń hormonalnych są także stres i problemy emocjonalne. Wysoki poziom kortyzolu (nazywanego hormonem stresu) wpływa na wytwarzanie innych hormonów, a tym samym zaburza funkcjonowania narządów i układów w organizmie.

Jak hormony oddziałują na kobiety? Dowiesz się tego z filmu:

Rodzaje zaburzeń hormonalnych u mężczyzn i kobiet

Zaburzenia hormonalne można podzielić, przyjmując jako kryterium miejsce występowania zaburzenia – narządy bądź gruczoły, które wytwarzają hormony. Ponadto inne zaburzenia pojawiają się u kobiet, inne u mężczyzn, a jeszcze inne u nastolatków bądź dzieci. Najczęściej występują zaburzenia hormonalne tarczycy. W narządzie tym powstają takie hormony jak: T3, T4. Jeśli ich produkcji bądź wydzielanie ulega rozregulowaniu, mogą wystąpić choroby tarczycy, np. zapalenie tarczycy (w tym przewlekłe: choroba Hashimoto), nadczynność tarczycy i jej niedoczynność. Znane są także zaburzenia hormonalne spowodowane nieodpowiednim funkcjonowaniem podwzgórza.

Podwzgórze to obszar w mózgu, który steruje produkcją i wydzielaniem hormonów w innych gruczołach i narządach organizmu poprzez swój wpływ na przysadkę mózgową. Dlatego oprócz zaburzeń snu, wahań temperatury ciała i problemów z aktywnością seksualną mogą wystąpić również choroby tarczycy, nadnerczy, jajników i jąder. Ponadto zaburzenia hormonalne mogą pojawić się, gdy nadnercza działają nieprawidłowo. Nadmierna bądź zmniejszona produkcja hormonów wywołuje zaburzenia hormonalne, które prowadzą do takich stanów chorobowych jak: zespół Cushinga, hirsutyzm, choroba Addisona, guzy w nadnerczach. Zaburzenia hormonalne u mężczyzn i kobiet mogą wynikać także z nieodpowiednio działającej przysadki mózgowej. Hormony w niej produkowane odpowiedzialne są za funkcjonowanie tarczycy, jajników, jąder i nadnerczy, a także wpływają znacznie na wzrastanie organizmu (zaburzenia wywołują gigantyzm bądź karłowatość).

Zaburzenia hormonalne mogą być związane także z nieodpowiednim rozwojem grasicy. Jest to to narząd, który zanika w wieku młodzieńczym – wytwarza hormony odpowiedzialne głównie za prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy. Jeśli grasica nie wykształci się bądź wykształci się nieodpowiednio, organizm narażony jest na infekcje, stany chorobowe, wzrasta też ryzyko nowotworów.

Zaburzenia hormonalne – leczenie (w tym leczenie naturalne)

Leczenie zaburzeń hormonalnych zależy od badań diagnostycznych. Na zlecenie specjalisty wykonuje się badania, w których można konkretnie określić, które hormony nie są produkowane bądź ich wydzielanie przebiega nieprawidłowo. Połączenie wywiadu klinicznego dotyczącego objawów i wyników badań diagnostycznych będzie pomocne w opracowaniu konkretnej terapii. Bardzo często wystarczy leczenie farmakologiczne, które reguluje wydzielanie hormonów. Wspierane leczeniem naturalnym (nierzadko opartym na ziołach), zmianą nawyków żywieniowych, a także ograniczeniem stresu przyczynia się do przywróceniu równowagi w wydzielaniu hormonów.