Uważa się, że przetrwały ból w wulwodynii jest najbardziej zaniedbanym problemem ginekologicznym u kobiet w Polsce. Leczenie wulwodynii powinno być wieloczynnikowe i angażować kilku specjalistów. Niestety farmakoterapia zwykle nie jest skuteczna.

Co to za schorzenie? Zobaczcie, co mówią eksperci:

Co to jest wulwodynia?

Schorzenie polegające na długotrwałym bólu w okolicy sromu to wulwodynia. Dotyczy zwykle najmłodszych kobiet – do 25 roku życia, chociaż może pojawić się w każdym wieku.

Wyróżnia się kilka głównych rodzajów wulwodynii:

• wulwodynię właściwą – uogólnioną,
• wulwodynię częściową,
• wulwodynię mieszaną.

Odmianami wulwodynii częściowej są m.in. hemiwulwodynia oraz klitrodynia, obejmująca tylko łechtaczkę.

Wulwodynia współwystępuje często ze schorzeniami, takimi jak: nawrotowe objawy dyzuryczne (pieczenie, częstomocz), wywołane wzmożonym napięciem cewki moczowej, zespół nadreaktywnego pęcherza moczowego, zespół bolesnego pęcherza oraz zespół jelita drażliwego.

Wulwodynia – przyczyny

Rozpoznanie choroby stawia się po wykluczeniu innych przyczyn mogących powodować dolegliwości. Podłoże wulwodynii stanowi przewlekły ból mięśniowo-powięziowy, który powstaje najprawdopodobniej w wyniku ciągłego napięcia, życia w stresie oraz tym samym zwiększonej aktywności układu współczulnego. Najbardziej widoczny jest on w zakresie największego mięśnia okolicy, który jest składową przepony miednicy – dźwigacza odbytu.

Do zachorowania na wulwodynię predysponowane są kobiety o osobowości skłonnej do perfekcjonizmu, wrażliwe, zadaniowe, aktywne zawodowo, tzw. kobiety sukcesu. Takie osoby nie potrafią zwykle w odpowiedni sposób odpoczywać, kumulują napięcia w ciele, co przekłada się na powstanie schorzenia. Ciężka sytuacja zdrowotna, prywatna lub zawodowa, a także nadużycia seksualne w przeszłości to kolejne czynniki ryzyka rozwoju choroby.

U niektórych kobiet przyczyną choroby mogą być nawracające infekcje opryszczkowe oraz przyczyny immunologiczne.

Warto wiedzieć: Nawracające infekcje pochwy – przyczyny, objawy i leczenie

Wulwodynia – objawy

Klasyczne objawy wulwodynii to: ból, uczucie dyskomfortu, pieczenia, świądu, nadwrażliwości wejścia do pochwy, napięcia, kłucia, ściskania, miażdżenia oraz suchości zlokalizowanej w okolicy krocza, sromu, cewki moczowej i odbytu. Dolegliwości muszą trwać co najmniej 3 miesiące, by lekarz mógł postawić rozpoznanie. Zdarza się, że wulwodynii towarzyszą inne czynniki chorobowe, lecz występujące objawy nie mają zdiagnozowanej przyczyny organicznej lub zapalnej.

Dolegliwości bólowe w wulwodynii występują spontanicznie, bez wpływu znanych czynników lub też w odpowiedzi na dotyk, ucisk ubrania, stosunek seksualny lub nawet podczas siedzenia i w takim przypadku jest to wulwodynia prowokowana. Objawy mogą występować stale lub pojawiać się i znikać. Ból w wulwodynii ma charakter funkcjonalny, chociaż ma również wiele cech charakterystycznych dla bólu neuropatycznego, czyli zwiększonej wrażliwości na bodźce, które u osób zdrowych nie wywołują żadnych dolegliwości.

Po dłuższym czasie trwania choroby do całości obrazu dołączają się objawy psychiczne związane z obecnością przewlekłego bólu: epizody depresyjne, wycofanie z życia społecznego, rodzinnego oraz zawodowego.

Jak wulwodynia wpływa na stan psychiczny kobiety? Zobaczcie na filmie:

Wulwodynia – leczenie

Ze względu na wieloczynnikowość choroby postępowanie lecznicze w wulwodynii powinno być kompleksowe i prowadzone przez kilku specjalistów. Diagnostykę przeprowadza zazwyczaj ginekolog, który wykluczy inne przyczyny dolegliwości. Przede wszystkim konieczne jest uśmierzanie odczuwanego przez pacjentkę bólu. Postępowanie wulwodynii mające działanie uśmierzające dolegliwości zależy od indywidualnego przypadku. Lekarz nieradzący sobie z problemem kieruje pacjentkę do innego specjalisty.

Oprócz leczenia przeciwbólowego konieczne jest zastosowanie terapii mięśniowo-powięziowej (manualnej) oraz psychoterapii poznawczo-behawioralnej, dodatkowo można stosować również fizykoterapię. Skuteczność takiego postępowania jest wysoka, szacuje się, że wynosi aż do 80%. Kobietom, które cierpią na przewlekły ból sromu z powodu schorzeń immunologicznych lub nawracających infekcji, zaleca się gabapentynę oraz amitryptylinę.

Bardzo rzadkim postępowaniem jest zabieg chirurgiczny polegający na wycięciu przedsionka pochwy (westibulektomia). Takie leczenie może okazać się nieskuteczne i dodatkowo przynieść powikłania w postaci zastoinowych torbieli gruczołów przedsionkowych.

Leki w wulwodynii podawane ogólnie lub miejscowo nie są zwykle skuteczne, między innymi ze względu na skutki uboczne oraz konieczność ciągłego podwyższania dawek.

Bibliografia:

1. Baszak-Radomańska E. Wulwodynia — stan wiedzy na 2017 rok, Varia Medica 2017 tom 1, nr 1, s. 106–111