Wrzodziejące zapalenie jelita grubego najczęściej dotyka odbytnicy, ale może się rozszerzyć na esicę i całe jelito grube. Choroba przebiega w postaci ostrych emisji, które przedzielają okresy remisji. Przyczyny wrzodziejącego zapalenia jelit oraz rzutów choroby nie zostały poznane. We wrzodziejącym zapaleniu jelit nawrót choroby może być spowodowany stresem, stosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, infekcjami czy zmianami w sposobie odżywiania.

Wrzodziejące zapalenie jelit – objawy

Najbardziej charakterystyczne objawy przewlekłego wrzodziejącego zapalenia jelit to biegunki z domieszką śluzu i krwi w kale. Mogą im towarzyszyć kurczowe bóle brzucha oraz dojmujące uczucie parcia na stolec, którego przyczyną jest przyspieszona perystaltyka. Ból zlokalizowany jest w podbrzuszu lub w okolicy lewego dołu biodrowego, a oddanie stolca przynosi odczuwalną ulgę. W łagodnej postaci choroby nie pojawiają się inne objawy, stan pacjentów jest dobry, a organizm doskonale reaguje na leczenie.

Zobacz także: Przewlekłe i ostre zapalenie jelit

U chorych z umiarkowaną postacią wrzodziejącego zapalenia jelit oprócz krwistej biegunki, nagłego parcia na stolec i kurczowych bólów brzucha pojawia się również uciskowa tkliwość jamy brzusznej. Charakterystyczne są też objawy pozajelitowe, takie jak utrata masy ciała, stany podgorączkowe, brak apetytu, umiarkowana niedokrwistość z niedoboru żelaza oraz podwyższony odczyn Biernackiego (OB).

W ciężkiej postaci choroby wszystkie wymienione objawy ulegają nasileniu. Liczba stolców może sięgać nawet 20 na dobę, a krwawienia są obfite. W wyniku utraty krwi niedokrwistość pogłębia się, wzrasta liczba białych krwinek, pojawia się osłabienie, odwodnienie, przyspieszona akcja serca i obniżenie stężenia potasu oraz sodu. Ta postać wrzodziejącego zapalenia jelita grubego prowadzi do powikłań zagrażających życiu, np. do masywnych krwawień, rozstrzenia okrężnicy czy perforacji jelita. U niektórych pacjentów w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelit występują także objawy oczne, np. zapalenie tęczówki czy objawy skórne w postaci rumieni.

Zobacz także: Rzekomobłoniaste zapalenie jelit

Jak wyleczyć wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

Leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego polega na jak najdłuższym utrzymaniu remisji oraz zapobieganiu powikłaniom choroby. Podstawowymi farmaceutykami stosowanymi we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego są niesterydowe leki przeciwzapalne, czyli sulfasalazyna oraz mesalazyna. Sulfasalazyna podawana w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego powoduje wiele objawów niepożądanych, a przy tym jest niewskazana w ciąży. Podawanie mesalazyny może doprowadzić do zapalenia trzustki i nerek, dlatego konieczne jest częste wykonywanie badań kontrolnych.

We wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego stosowane jest także leczenie sterydami. Glikokortykosteroidy są stosowane jednocześnie z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ). Leki podawane są doustnie przez około 3–6 tygodni, przy czym dawki są stopniowo zmniejszane. Jeśli choroba objęła tylko ostatni odcinek odbytnicy, leki podawane są w postaci pianek, czopków lub wlewów. Jednym z najnowocześniejszych leków sterydowych jest budezonid, który łagodzi symptomy choroby i nie daje tyle skutków ubocznych, co leki starszej generacji.

W leczeniu stosowane są także leki immunosupresyjne. Są one bardzo skuteczne i pozwalają na długotrwałe podtrzymanie remisji. Mają jednak działania uboczne, a jednym z nich jest zatrzymanie wzrostu, dlatego nie można ich stosować we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego u dzieci.

Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest leczenie biologiczne. Leki biologiczne mają postać fragmentów kwasów nukleinowych, przeciwciał, receptorów lub inhibitorów, które obniżają czynniki prozapalne w organizmie. Do leków biologicznych zaliczają się również cytokiny, które modulują reakcję odpornościową.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą, która dobrze reaguje na leczenie naturalne. Jego podstawę stanowi dieta, która powinna zawierać właściwe ilości błonnika, np. z warzyw i owoców. Dotyczy to okresów remisji, kiedy chory nie musi drastycznie ograniczać ilości błonnika pokarmowego, lecz jego dieta powinna być lekkostrawna. Swego czasu w okresach remisji również stosowano ubogobłonnikowe diety. Obecnie badania wykazują pozytywny wpływ błonnika i suplementacji probiotyków. W stanie zaostrzeń konieczne jest stosowanie bardzo restrykcyjnej diety ubogobłonnikowej. Często chory wymaga wtedy żywienia pozajelitowego. Niezależnie od fazy choroby nie wolno chorym spożywać potraw ciężkostrawnych i wysoko przetworzonych, a alkohol należy wykluczyć z menu, ponieważ może skrócić okresy remisji wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Wielu chorych decyduje się na leczenie ziołami wrzodziejącego zapalenia jelit. Wskazane zioła to mięta oraz ajurwedyjskie zioło – boswellia. Bardzo dobre efekty dają również wywar z prawoślazu, woda z ryżu.