Gromadzący się w wodniaku płyn, jasnej lub bursztynowej barwy, może mieć objętość od kilkudziesięciu do kilkuset mililitrów. W niektórych przypadkach, np. po urazie, może on być zabarwiony krwią. Najczęściej dotyczy jednego jądra.

Objawy wodniaka jądra

Wodniak jądra nie jest groźny ani bolesny, nie powoduje też żadnych zaburzeń w oddawaniu moczu. Jest widoczny jako balonowate, sprężyste powiększenie jądra o gładkiej powierzchni. Skóra moszny jest napięta, niezaczerwieniona. Przy większym wodniaku mogą pojawić się trudności z chodzeniem i dyskomfort podczas wysiłku fizycznego. Gdy wodniak osiąga duże rozmiary, powoduje niekiedy zaburzenia produkcji plemników.

Wodniaka jądra należy odróżniać od innych schorzeń dotykających worek mosznowy i jego zawartość. Zapalenie jądra jest bolesne, skóra moszny jest przy nim zaczerwieniona i obrzęknięta. Nowotwory są twarde w dotyku. Przy przepuklinie pachwinowo-mosznowej stwierdza się wrota przepukliny, a wypchnięte do moszny struktury da się zazwyczaj odprowadzić do jamy brzusznej (we wczesnych stadiach).

Zobacz także: Ból jądra - przyczyny: stan zapalny, przepuklina, żylaki

Z uwagi na ryzyko występowania zmian takich jak rak jądra (szczególnie narażeni są młodzi mężczyźni!), każda wybadana samodzielnie zmiana powinna być poddana konsultacji u lekarza urologa. 

Wodniak jądra u dziecka

Wodniak jądra u niemowlęcia najczęściej ma charakter wrodzony. Przyczyną jest wówczas niezrośnięcie się wyrostka pochwowego. Wielkość wodniaka może się zmieniać, ponieważ otwarty wyrostek pochwowy umożliwia przemieszczanie się płynu. U starszych chłopców wodniaki jądra pojawiają się najczęściej w wyniku urazów.

Leczenie wodniaka jądra u dziecka zaczyna się najczęściej po osiągnięciu 2. roku życia. Do tego czasu wyrostek pochwowy może się zrosnąć samoistnie. Jeżeli to nie nastąpi, przystępuje się do leczenia chirurgicznego.

Wodniak jądra u dorosłych

Wodniak jądra u dorosłych jest zazwyczaj nabyty. Jego przyczyną jest zachwianie równowagi między wydzielaniem płynu a jego wchłanianiem przez tkanki. Mogą je powodować ostre, przewlekłe i nieswoiste zapalenie jądra lub najądrza oraz urazy. Występuje także jako powikłanie po operacji przepukliny pachwinowo–mosznowej lub żylaków powrózka nasiennego, a także w przebiegu nowotworu jądra. Powiększający się wodniak może powodować u dorosłych zaburzenie termoregulacji jąder, przyczyniając się do zmniejszenia liczby plemników i odsetka plemników poruszających się prawidłowo. Skutkiem tego jest osłabienie płodności.

Zobacz także: Guzek na jądrze, penisie lub mosznie - objawy, charakterystyka, wygląd i przyczyny

Wodniak jądra – diagnostyka

W diagnostyce wodniaka jądra stosuje się badanie nazywane diafanoskopią. Polega ono na podświetleniu moszny, dzięki czemu można zobaczyć, czy światło przechodzi przez powiększone jądro. Jeżeli tak – oznacza to, że powiększenie spowodowane jest nagromadzonym płynem, czyli wodniakiem. Można dzięki temu wykluczyć inne przyczyny zmian. Innym badaniem używanym w rozpoznaniu tego schorzenia jest badanie ultrasonograficzne (USG).

Leczenie wodniaka jądra, operacja

U chłopców, u których wodniak nie wchłonął się do 2. roku życia, i u dorosłych z wodniakiem nabytym wykonuje się operację. W tym celu stosuje się 2 metody: Winkelmanna i Bergmanna. Obie przeprowadzane są od strony pachwiny lub od strony moszny. Obie polegają też na odprowadzeniu płynu z jamy wodniaka. Jedyna różnica dotyczy tego, że w metodzie Bergmanna usuwany jest także nadmiar osłonek, w których zbierał się płyn. Tę drugą metodę wykorzystuje się przy dużych wodniakach.

Innym rozwiązaniem jest punkcja, czyli nakłucie wodniaka i odprowadzenie płynu. Stwarza to jednak duże ryzyko infekcji, często nie eliminując schorzenia całkowicie – po jakimś czasie wodniak znów się pojawia. Z tego względu punkcję stosuje się bardzo rzadko.

Leczenie farmakologiczne wodniaka jądra jest nieskuteczne.

Wodniak jądra – po operacji

Osoby po operacji usunięcia wodniaka powinny ograniczyć na kilka tygodni aktywność fizyczną. By chronić ranę przed zabrudzeniami, należy ją przemywać przy każdej zmianie opatrunku. Na obrzęk i bóle w miejscu zabiegu pomogą środki przeciwbólowe, które można kupić bez recepty.

Wizyta kontrolna ma miejsce ok. 7–10 dni po zabiegu. Lekarz ocenia proces gojenia rany i decyduje o usunięciu szwów. Okres całkowitej rekonwalescencji wynosi około kilku tygodni.

Jak każdy zabieg, operacja usunięcia wodniaka jądra może się wiązać z powikłaniami, takimi jak:

• krwawienie z rany pooperacyjnej – może wymagać ponownego zabiegu,
• zakażenie rany,
• krwiak moszny,
• czasami nawrót wodniaka.

By uniknąć powikłań, należy bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z nich, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.