Włókniak w piersi nie jest najczęściej zmianą groźną. Jedynie w około 2% przypadków występują zmiany złośliwe. Nie mniej jednak każda kobieta powinna pamiętać o regularnych badaniach profilaktycznych. Schorzenia praktycznie nie diagnozuje się u kobiet po menopauzie.

Czym jest włókniak w piersi?

Zmiana tworząca się w piersiach jest często mylona z gruczolakowłókniakiem, będącym łagodnym nowotworem. Włókniaka na piersiach, również w postaci wielu guzków, można wyczuć podczas codziennych kąpieli lub samobadania. Szczególnie łatwo rozpoznać go przed menstruacją. Jeśli zmiany mają większe rozmiary, mogą być wrażliwe na dotyk, a w niektórych przypadkach powodują ból. Do głównych przyczyn włókniaków należą: długotrwałe przyjmowanie leków antykoncepcyjnych, hormonalna terapia zastępcza oraz ciąża.

Czym jest gruczolakowłókniak?

Gruczolakowłókniak piersi zaliczany jest do łagodnych guzów. Pojawia się głównie u kobiet przed 30. rokiem życia. Przyczyną jego powstawania najczęściej jest duża ilość hormonu o nazwie estrogen. U około ⅕ pacjentów diagnozuje się postać mnogą gruczolakowłókniaków. Jedynie w 2% przypadków guz ten ulega zezłośliwieniu.

Objawy włókniaka w piersi

Włókniak piersiowy nie daje specyficznych objawów, a sama jego obecność ma charakter łagodny. Może jednak wysyłać symptomy bólowe o niewielkim natężeniu, pojawiające się głównie przed miesiączką. Piersi bywają także bardziej wrażliwe na dotyk, a sam włókniak jest przesuwalny względem pozostałej tkanki. Bardzo rzadko zdarza się, że guzek świadczy o raku piersi. W razie wątpliwości diagnostycznych oraz u kobiet obciążonych genetycznie warto udać się na bardziej szczegółowe badania.

Usuwanie włókniaka z piersi

Usuwanie włókniaka zalecane jest w nielicznych przypadkach. Lekarz najczęściej zleca dalszą obserwację i regularne badania ultrasonograficzne (USG) piersi, najlepiej co pół roku. Równie ważne jest samobadanie wykonywane co miesiąc. Nie mniej w momencie wyczucia jakiejkolwiek zmiany należy udać się do lekarza celem dokładniejszej diagnostyki. Jeśli istnieje ryzyko obecności zmiany złośliwej, konieczne jest nakłucie piersi i pobranie z niej materiału biologicznego do badań, czyli biopsji. W Polsce bardzo rzadko usuwa się włókniaki z piersi. Wyjątek stanowią te o dużych rozmiarach, szybko rozrastające się i powodujące ból. Najczęściej stosuje się metodę zamrażania ciekłym azotem – krioterapię. Nie mniej popularne jest wypalanie zmiany w znieczuleniu ogólnym – elektrokoagulacja. Inną możliwością jest pozbycie się włókniaka za pomocą operacji chirurgicznej, w tym laserowej.

Samobadanie piersi – na co zwrócić uwagę?

Samobadanie piersi jest jedną z najważniejszych metod wstępnej oceny ewentualnych zmian piersi, i tym samym profilaktyki włókniaków czy raka. Badanie powinna wykonywać każda kobieta po ukończeniu 18. roku życia. Najlepszym momentem na samobadanie jest pierwszy tydzień po miesiączce. Kobietom po 40. roku życia zaleca się regularne wykonywanie mammografii.

Badanie piersi powinno składać się z dwóch etapów: oglądania piersi oraz badania dotykowego. Najwygodniej jest założyć jedną rękę na głowę (przy prawej piersi prawą rękę, a przy lewej – lewą rękę). Kobietom z obfitym biustem zaleca się badanie piersi w pozycji leżącej. Pod uwagę należy wziąć kilka czynników, przede wszystkim symetrię piersi i ich kształt. Ważne, aby ocenić, czy z brodawek nie wydobywa się płyn, czy nie są one wciągnięte, czy na ich powierzchni nie pojawiły się owrzodzenia oraz czy dotyk nie powoduje bólu. Nie mniej ważnym kryterium jest ocena stanu węzłów chłonnych, pachowych i podobojczykowych.

Podczas badania palpacyjnego wykonuje się kilka ruchów, w tym:

• Ruchy koncentryczne

Badanie rozpoczyna się od wykonania dużego ruchu kolistego po obwodzie piersi. Następnie dłonią zatacza się mniejsze kółeczka, zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

• Ruchy promieniste

Pierś dzieli się na fragmenty podobne do tarczy zegara. Ruchy koliste rozpoczyna się od godziny 12, następnie przesuwa się rękę w kierunku ciała, aż do zatoczenia pełnego koła.

• Ruchy góra-dół

W tym badaniu pierś należy podzielić na pionowe pasy. Ręką zatacza się niewielkiej średnicy koła od góry do dołu i na przemian.

Samobadanie piersi zwiększa szanse na szybsze wykrycie i wyleczenie nowotworów piersi. Niestety nadal są one diagnozowane zbyt późno, najczęściej w dość zaawansowanym stadium. Rak piersi cechuje wysoki stopień umieralności i rocznie umiera na niego 400 tysięcy kobiet.

Zobacz film: Jak i kiedy badać piersi?

Bibliografia

1. Lee M., Soltanian H.T. 2015. Breast fibroadenomas in adolescents: current perspectives. Adolescent health, medicine and therapeutics, 6, 159–163. doi:10.2147/AHMT.S55833.

2. Mazurkiewicz M. 2000. Profilaktyka i metody wczesnego rozpoznawania raka gruczołu piersiowego. „Medycyna Rodzinna” 2.