Wgłobienie jelita u dziecka może doprowadzić do zapalenia otrzewnej i martwicy niedokrwiennej jednego z odcinków, dlatego konieczne jest jak najszybsze podjęcie terapii zachowawczej, która zapobiegnie powikłaniom. Niedrożność jelitowa może się pojawić także u dorosłych, choć spotyka się ją stosunkowo rzadko.

Czym jest wgłobienie jelita i dlaczego powstaje?

Wgłobienie jelit to przypadłość, w której dochodzi do wsunięcia się w siebie dwóch odcinków jelita. Jego przyczyną jest często wadliwa budowa anatomiczna przewodu pokarmowego np. uchyłki jelitowe, polipy oraz kurczliwość mięśniówki, ale bywa też tak, że pochodzenia tego stanu nie udaje się ustalić. Określa się go wtedy mianem idiopatycznego o nieznanej przyczynie. Z chorobą zmagają się głównie niemowlęta między 6 a 24 miesiącem życia. Niedrożność zdarza się też dzieciom w wieku szkolnym. Wgłobienie jelita u dorosłych występuje rzadko i bywa mylone z innymi dolegliwościami przewodu pokarmowego. Mężczyźni chorują częściej.

Na niedrożność spowodowaną wgłobieniem narażone są zwłaszcza te dzieci, które przechodziły niedawno infekcje dróg oddechowych lub cierpią na choroby przewlekłe tego odcinka. Ryzyko powstania wgłobienia jelita u dziecka jest duże przy połknięciu przez niego ciała obcego, które przedostanie się do przewodu pokarmowego. Zdarza się to w około 90% przypadków.

Co wywołuje nieswoiste choroby jelit? Dowiecie się tego z filmu:

Objawy wgłobienia jelita

Objawy wgłobienia jelita są łudząco podobne do innych schorzeń związanych z przewodem pokarmowym, dlatego można je błędnie zinterpretować. Pierwsze symptomy przypominają kolkę połączoną z silnym bólem brzucha. Dziecko bardzo płacze i w charakterystyczny sposób przyciąga nóżki do klatki piersiowej. Ataki trwają kilka minut, po czym ustępują miejsca senności i apatii. Dolegliwości powracają, więc dziecko jest wyczerpane. Może mieć również problemy z oddychaniem i wypróżnianiem się. Czasem wymiotuje. Niewielka ilość oddanego przez niego stolca jest podbarwiona krwią i zawiera niewidoczną gołym okiem domieszkę śluzu.

U niemowlęcia z wgłobieniem jelita nie występuje gorączka. Jeśli się pojawi, może to oznaczać, że doszło do martwicy tkanek i istnieje duże ryzyko powikłań, zwłaszcza sepsy lub krwotoku wewnętrznego. Choremu musi zostać udzielona pilna pomoc medyczna.

Diagnostyka wgłobienia jelita

Wgłobienie jelita u niemowlaka można rozpoznać poprzez badanie ultrasonograficzne (USG), rentgenowskie, rzadziej per rectum. Podstawą jest szczegółowy wywiad medyczny i dokładne badanie przedmiotowe. Wdrożenie terapii i dalsze postępowanie zależy od wyników.

Leczenie wgłobienia jelita

Wgłobienie jelita leczy się z początku zachowawczo. Dziecku powinno się wykonać lewatywę, nawadniać je i podać środki przeciwbólowe. Można też wykonać wlewy doodbytnicze. Dają one szansę na wypchnięcie fragmentu, który uległ wsunięciu. W ich składzie jest:

• papka barytowa – wlew kontrastowy jest skuteczny blisko w 90%, ale można go wykonać wyłącznie pod kontrolą aparatu rentgenowskiego;
• powietrze – podane doodbytniczo jest równie skuteczne, ale obarczone większym ryzykiem powikłań, ponieważ podczas zabiegu może dojść do przedziurawienia jelita;
• sól fizjologiczna – wlew z soli jest najbezpieczniejszą formą.

Jeśli wlewy doodbytnicze nie przyniosą rezultatu, konieczna będzie operacja chirurgiczna i usunięcie fragmentu jelita z zachowaniem ciągłości przewodu pokarmowego. Zabieg można wykonać metodą laparoskopową. Tuż po nim chory musi być odżywiany pozajelitowo. Normalne pokarmy można wprowadzić dopiero po kilku dniach. Wgłobienie jelita u dziecka może się nawracać. Zjawisko to obserwuje się u 2% chorych maluchów, zarówno tych leczonych zachowawczo, jak i operacyjnie.

Możliwe powikłania wgłobienia jelita

Wgłobienie jelita nie jest stanem zagrażającym życiu, ale brak pomocy medycznej może skutkować szeregiem powikłań, które są niebezpieczne dla zdrowia. Najpoważniejsze to martwica niedokrwienna, z której wywiązuje się zapalenie otrzewnej i sepsa. Dziecko może umrzeć z powodu niewydolności wielonarządowej. Innym powikłaniem jest krwotok wewnętrzny, który powstaje w wyniku perforacji jelita. Można mu zapobiec dzięki szybkiej pomocy medycznej. W innym przypadku śmierć następuje zwykle w ciągu kilku dni od momentu przyjęcia na oddział szpitalny.

Bibliografia:

1. B. Drabik, A. Goździalska, Wgłobienie jelit, jako najczęstsza przyczyna niedrożności przewodu pokarmowego u dzieci, w grupie wiekowej od 3 miesięcy do 3 lat, [w:] „Państwo i Społeczeństwo” 2015 (XV) nr 3, s. 66–78.