Węzły chłonne odgrywają w organizmie bardzo ważną rolę. Chronią organizm przed chorobami powodowanymi przez bakterie, wirusy czy grzyby. Mimo że na co dzień nie zauważa się ich obecności, to w przypadku choroby można wyczuć ich powiększenie, głównie w okolicy szyi, w pachwinach i pod pachami.

Zobacz także:

• Węzły chłonne – jakie są ich rodzaje? O czym świadczą powiększone węzły chłonne?
• Powiększone węzły chłonne - przyczyny, objawy, leczenie
• Układ limfatyczny – budowa i funkcje

Gdzie znajdują się węzły chłonne i jak są zbudowane?

Węzły chłonne zlokalizowane są w całym ciele człowieka. Ich rolą jest kształtowanie układu odpornościowego i krwiotwórczego. Są rozproszone, z widocznymi skupiskami na przebiegu naczyń limfatycznych. Mogą różnić się między sobą wielkością oraz wyglądem. Te drobne struktury osiągają rozmiary od 1 do 25 mm. Węzły chłonne biorą udział w filtracji chłonki i produkcji przeciwciał wydzielanych przez komórki w odpowiedzi na czynniki chorobotwórcze. Węzły chłonne rozprowadzone są po całym ciele człowieka, przy czym większe skupiska znajdują się w szyi, pachwinach, pod pachami, w dołach nadobojczykowych, pod kolanami oraz żuchwą. Pod względem wyczuwalności węzły chłonne dzieli się na obwodowe i głębokie. Te pierwsze są łatwo wyczuwalne w prostym badaniu i znajdują się dość płytko pod skórą. Umiejscowione są na karku, nad obojczykami, pod pachami, pod żuchwą oraz w okolicy ud. Drugi rodzaj węzłów chłonnych wykrywa się jedynie za pomocą specjalistycznych badań obrazowych, w tym tomografii komputerowej (TK), ultrasonografii (USG) oraz limfogramu.

Pojedynczy węzeł zbudowany jest z siateczkowatego miąższu otoczonego torebką łącznotkankową. W jego przekroju uwidacznia się część rdzenna (włókna rdzenne) i część korowa (grudki chłonne). W części korowej produkowane są limfocyty odpowiedzialne za wydzielanie przeciwciał. Chłonka płynąca w węzłach chłonnych jest filtrowana, a zatem oczyszczana ze wszystkim czynników zewnętrznych i wewnętrznych, które mogą być przyczyną rozwoju choroby. Zalicza się do nich grzyby, wirusy, bakterie oraz komórki o cechach nowotworowych.

Powiększenie węzłów chłonnych spowodowane jest toczącym się stanem zapalnym, co może być sygnałem wielu poważnych chorób, w tym nowotworowych oraz reumatycznych. Jeśli struktury te są wyczuwalne pod palcami przez kilka dni, konieczna może być wizyta u lekarza.

Powiększenie węzłów chłonnych

Powiększone węzły chłonne mogą świadczyć o wielu schorzeniach. W odpowiedzi na stan zapalny dochodzi do limfadenopatii, w której przebiegu węzły chłonne mają wielkość orzecha włoskiego lub oliwki. Wówczas osoba chora wyczuwa miękkie, dające się przesuwać, wypukłości, towarzyszy im niekiedy ból. W większości przypadków powiększenie węzłów chłonnych świadczy o infekcji wirusowej. Należy zachować zdrowy rozsądek, ponieważ taka sytuacja może towarzyszyć nawet zwykłemu podrażnieniu mieszków włosowych, powstającemu po depilacji. Poważniejsze przypadki mogą być związane z chorobami autoimmunologicznymi (np. reumatoidalnym zapaleniem stawów), toksoplazmozą, alergią lub nowotworem. Powiększenie węzłów chłonnych w okolicy żuchwy i szyi często związane jest ze stanem zapalnym zębów (głównie kanałów korzeniowym). Może być to także sygnał zakażenia górnych dróg oddechowych, w tym krtani lub gardła. Nabrzmiałe, wyczuwalne węzły chłonne pod pachami w niektórych przypadkach są zwiastunem nowotworu piersi, białaczki lub chłoniaka. Jeśli dotyczy to pachwin, istnieje ryzyko, że doszło do zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Warto pamiętać, że u dzieci powiększenie węzłów chłonnych jest znacznie wyraźniejsze niż u osób dorosłych. W konsekwencji nawet niegroźne zapalenie wirusowe może skutkować znacznym ich powiększeniem.

Leczenie powiększonych węzłów chłonnych

Dokładne leczenie powiększonych węzłów chłonnych zależy przede wszystkim od pierwotnej przyczyny zjawiska. Jeśli obrzmieniu towarzyszy ból, lekarz przepisuje farmaceutyki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. W zależności od rodzaju infekcji stosuje się leki przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze lub antybiotyki. W trudniejszych przypadkach, np. w ropniu węzła chłonnego, konieczne może okazać się jego operacyjne usunięcie lub drenaż. Lekarz może ponadto zalecić wykonanie biopsji cienkoigłowej węzła w celu oceny zmian histopatologicznych i cytologicznych. Aby ocenić rozmiar węzłów i jego strukturę, niezbędne jest także wykonanie specjalistycznych badań, np. USG.

Zobacz film: Budowa i funkcje układu immunologicznego

Bibliografia

1. Ruddle NH (March 2014). "Lymphatic vessels and tertiary lymphoid organs". The Journal of Clinical Investigation. 124 (3): 953–9.

2. Bazigou E, Wilson JT, Moore JE (November 2014). "Primary and secondary lymphatic valve development: molecular, functional and mechanical insights". Microvascular Research. 96: 38–45.