Werbena to roślina wykazująca liczne pozytywne działanie na ludzki organizm. Surowiec leczniczy stanowi przeważnie ziele werbeny pospolitej. Werbena ogrodowa pełni rolę rośliny ozdobnej, która ma piękny zapach i atrakcyjny wygląd, co zawdzięcza swoim kwiatom. Z kolei werbena cytrynowa to powszechnie wykorzystywana w kuchni przyprawa. Dodaje się ją do sałatek, zup, dań rybnych oraz do przyprawiania wód smakowych. Olejek werbenowy używany jest w przemyśle perfumeryjnym w aromatyzowaniu szminek, mydeł, toników.

Co to jest werbena?

Werbena (z łac. Verbena L.), zwana też witułką, to rodzaj roślin należących do rodziny werbenowatych. Gatunkiem werbeny dziko rosnącej w Polsce jest werbena pospolita (z łac. Verbena officinalis L.), zwana też werbeną lekarską. Z kolei wśród gatunków uprawianych wymienia się m.in.: werbenę patagońską (z łac. Verbena bonariensis L.), werbenę krzaczastą (z łac. Verbena hastata L.), werbenę ogrodową (z łac. Verbena hybrida Voss), werbenę żyłkowaną (z łac. Verbena rigida Spreng.), werbenę cytrynową (z łac. Verbena triphylla L'Hér.).

Jakie zioła lecznicze są wykorzystywane w medycynie staropolskiej? Zobaczcie:

Werbena pospolita – właściwości i działanie lecznicze

Roślinę leczniczą stanowi przeważnie werbena pospolita. Surowcem leczniczym werbeny jest ziele zawierające m.in.: flawonoidy, fitosterole, fenolokwasy, glikozydy irydoidowe, trójterpeny, werbalinę, hastatozyd, olejek eteryczny. Werbena znana jest z właściwości rozgrzewających, napotnych, przeciwzapalnych, tonizujących, wiatropędnych, żółciopędnych, ściągających, przeciwgorączkowych, wykrztuśnych, przeciwzakrzepowych. Dodatkowo wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn. Werbena ma działanie antywirusowe, przeciwgrzybicze, antybakteryjne. Ogranicza namnażanie wirusów grypy, bakterii Escherichia coli, drożdżaków z gatunku Candida albicans oraz pomaga w walce z pasożytami. Werbena lekarska jest także lekiem przeciwmalarycznym.

Werbena wzmacnia układ nerwowy, pobudza laktację, stymuluje aktywność macicy, harmonizuje funkcje serca. Łagodzi bóle migrenowe i zwalcza problem bezsenności. Werbena działa pozytywnie na układ pokarmowy, usprawniając proces trawienia i układ moczowy, zwalczając problemy z pęcherzem moczowym. Polecana jest chorym na kamicę żółciową oraz moczową. Herbata z werbeną działa uspokajająco i relaksująco oraz daje poczucie odprężenia. To składnik naturalnych, ziołowych leków uspokajających, wyciszających. Można ją również stosować zewnętrznie do przygotowania okładów na trudno gojące się rany, wysypki skórne, obrzęki. Napar z werbeny lekarskiej to także idealny płyn do kąpieli. Dodatkowo wykorzystywany jest jako płukanka podczas leczenia stanów zapalnych jamy ustnej, przyjemnie odświeża oddech. Stosuje się go też do przemywania oczy przy zapaleniu spojówek.

Werbena ogrodowa jako roślina ozdobna

Werbena ogrodowa pełni rolę roślin ozdobnej, która ma piękny zapach i atrakcyjny wygląd, co zawdzięcza kwiatom zebranym w niezwykle dekoracyjne, kuliste kwiatostany. Roślina kwitnie od maja do sierpnia. Jej kwiaty mogą mieć rozmaite ubarwienie, a wśród najczęściej spotykanych wymienia się biały, fioletowy, czerwony i nieco rzadziej niebieski, żółty, różowy. Z werben o różnych kolorach kwiatów można tworzyć ciekawe kompozycje roślinne. Werbena dobrze komponuje się z wysokimi kwiatami. Uprawiać można zarówno odmiany o wzniesionych, jak i zwisających pędach. Werbena zwisająca charakteryzuje się dużą odpornością na działanie deszczu i wiatru. Ma długie, zwisające łodygi.

Uprawa werbeny ogrodowej nie sprawia trudności. Roślina wymaga przepuszczalnej, próchnicznej, stale wilgotnej gleby (podlewam się ją przynajmniej 2 razy w tygodniu). Zastosować należy podłoże o odczynie pH od lekko kwaśnego do zasadowego. Najlepiej rośnie na nasłonecznionym stanowisku. Można ją też uprawiać w miejscach nieco zacienionych. Źle znosi niskie temperatury. Należy systematycznie usuwać z niej uschnięte fragmenty. Werbena ogrodowa wymaga regularnego zasilania podczas kwitnienia. Werbena odporna jest na szkodniki i choroby.

Jak przygotować herbatę i nalewkę z werbeny?

Przygotowanie herbaty z werbeny jest bardzo proste. Należy 1 stołową łyżkę ziela werbeny zalać 1 szklanką wrzącej wody i odstawić do zaparzenia na kwadrans. Wedle uznania do naparu dodać można plasterek cytryny, miód czy sok malinowy. Zalecane dzienne spożycie wynosi 2 razy po szklance. Za opakowanie 50 g suszonego ziela werbeny zapłaci się około 5 zł.

Nalewkę z werbeny przyrządza się w proporcjach 1 część ziela na 5 części alkoholu. Ziele zalewa się 40% alkoholem i maceruje. Miksturę powinno się odstawić przynajmniej na 7 dni, a najlepiej na kilka tygodni. Po tym czasie przecedza się ją i zlewa do butelek. W celach leczniczych nalewkę z werbeny powinno się zażywać 2–3 razy dziennie po 5–10 ml.