Węgiel drzewny jako środek leczniczy zalecany był już przez Hipokratesa do leczenia zakażonych ran i przyspieszenia procesu ich gojenia. Można go stosować doustnie w postaci kapsułek i tabletek lub zewnętrznie bezpośrednio na skórę jako zasypka, okład czy maseczka. Oczyszcza pory, usuwa nadmiar sebum, niweluje nieprzyjemny zapach z ust i przebarwienia na zębach. Wspomaga proces oczyszczania organizmu z toksyn i reguluje pracę jelit.

Węgiel drzewny – co to jest?

Węgiel drzewny, znany też jako węgiel roślinny czy czerń węglowa, to substancja pozyskiwana z drewna podczas procesu suchej destylacji, tzw. pirolizy. To proces degradacji, czyli rozpadu, przy udziale silnego bodźca termicznego i dostępu powietrza. Zachodzi w retortach, czyli dużych, stalowych piecach ogrzewanych z zewnątrz do temperatury 500°C. Do produkcji węgla drzewnego nadaje się wiele rodzajów drewna, w tym wierzba, sosna, dąb, eukaliptus. Jednakże w lecznictwie najczęściej uzyskuje się go z lipy szerokolistnej i drobnolistnej.

Węgiel drzewny aktywny – zastosowanie w lecznictwie

Zastosowanie węgla drzewnego aktywnego (z łac. Carbo medicinalis) w lecznictwie znane jest już od bardzo dawna. Najczęściej węgiel drzewny zażywany jest w tabletkach. Preparaty można połykać w całości, lecz szybsze działania przyniesie rozgryzanie tabletek lub ich rozpuszczenie. Należy 1 tabletkę węgla rozpuścić w 250 ml wody. W ciągu dnia spożyć można kilka porcji węglowych zawiesin. Środek ten dostępny jest w każdej aptece. Za opakowanie 30 tabletek zapłaci się około 10 zł.

Węgiel drzewny leczniczy najbardziej znany jest z działania przeciwbiegunkowego. Używany jest w leczeniu zatruć pokarmowych, nadmiernej fermentacji jelitowej, wzdęć, niestrawności. Podany doustnie, wiąże substancje z przewodu pokarmowego, przez co zmniejsza czynność ruchową jelit i spowalnia perystaltykę. Dodatkowo węgiel tworzy warstwę ochronną na błonie śluzowej przewodu pokarmowego.

Węgiel drzewny wspomaga proces oczyszczania organizmu. Badacze donoszą, że zdolny jest do wychwytywania i wiązania cząstki szkodliwych dla zdrowia substancji, które następnie razem z nim wydalane są z organizmu. Węgiel drzewny uniemożliwia dodatkowo wchłanianie w przewodzie pokarmowym niektórych środków medycznych (np. kwas acetylosalicylowy, paracetamol, morfina), pestycydów, metali ciężkich (np. ołów, rtęć).

Aktywowany węgiel drzewny wykorzystywany jest do czyszczenia zębów. Doskonale radzi sobie z przebarwieniami po papierosach, herbacie, kawie, winie. Należy na zwilżoną wodą szczoteczkę do zębów o miękkim włosiu nanieść węglowy proszek i umyć zęby co najmniej 2 razy dziennie. Węgiel drzewny likwiduje również nieprzyjemny zapach z ust. W tym celu zaleca się ssanie tabletki przez 20 minut.

Stosowany zewnętrznie węgiel drzewny pomocny jest w łagodzeniu zmian po użądleniach pszczół, meszek i komarów, ukąszeniach pająków i węży. Łagodzi dolegliwość bólowe i uczucie swędzenia. W tym celu należy tabletkę węgla rozgnieść i wymieszać z odrobiną wody do uzyskania papki, którą następnie smaruje się chore miejsce i przykłada do niego gazę.

Jak bezpiecznie przyjmować leki? Dowiesz się tego z filmu:

Węgiel drzewny w kosmetologii

Węgiel drzewny aktywny wpływa pozytywnie na kondycję skóry, zalecany jest zwłaszcza posiadaczom cery problematycznej i trądzikowej. W sprzedaży znajduje się bogata oferta już gotowych maseczek na bazie węgla drzewnego. Można je także przygotować samodzielnie w domu. W tym celu należy rozgniecioną 1 tabletkę węgla połączyć z 1 łyżeczką żelu aloesowego, 1 łyżeczką wody różanej, szczyptą soli morskiej, 5 kroplami olejku z drzewa herbacianego. Po dokładnym połączeniu składników maseczkę nakłada się na uprzednio oczyszczona skórę twarzy i pozostawia do wyschnięcia na około 20 minut. Po tym czasie maseczkę spłukuje się letnią wodą. Maseczkę z węgla aktywnego można stosować 2 razy w tygodniu. Nie jest wskazana dla osób o cerze suchej i wrażliwej. Węgiel aktywny likwiduje nadmiar sebum, oczyszcza pory. Działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, detoksykująco, likwiduje przebarwienia skórne i zapewnia wyrównanie kolorytu. Usuwa nadmiar złuszczonego naskórka oraz sprawia, że skóra staje się gładka i delikatna. Co ważne, węgiel nie powoduje podrażnień i nie narusza bariery ochronnej skóry. Z węgla aktywnego przyrządzać można też domowy peeling. Miesza się proszek uzyskany z roztarcia 10 tabletek węgla z 5 łyżkami oliwy z oliwek, 1 łyżeczką miodu. Peeling powinno się wykonywać raz w tygodniu.

Węgiel aktywny można stosować na włosy. Działa przeciwłupieżowo i zapobiega nadmiernemu przetłuszczaniu się włosów. Należy dokładnie rozdrobnioną tabletkę węgla dodać do szamponu i myć włosy 2 razy w tygodniu.

Węgiel drzewny – zastosowanie pozamedyczne

Węgiel drzewny wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym jako barwnik w dżemach, skoncentrowanych sokach owocowych, sosach warzywnych, żelkach, lukrecji. Węgiel drzewny jest powszechnie stosowany podczas grillowania. Niegdyś był składnikiem prochu czarnego, czyli materiału wybuchowego. Z węgla drzewnego korzysta się w plastyce do szkicowania. Węgiel drzewny ze względu na właściwości adsorbentujące (zdolność do pochłaniania nieprzyjemnych zapachów, płynów, gazów) stosowany jest w filtrach wodnych i gazowych. W przemyśle chemicznym służy jako katalizator i nośnik stały dla innych katalizatorów. Dodatkowo stosowany jest w oczyszczaniu sadzy, pracach odlewniczych, absorpcji pestycydów i herbicydów, dekoracjach ogrodniczych, nawozach i środkach owadobójczych.

Bibliografia:

1. Iwańska J., Martin M., Romkowska E., Siemeniuk B., Leksykon naukowo-techniczny, Warszawa, WNT, 2001.

2. Thrash A., Thrash C., Leczenie węglem drzewnym, Mszczonów, Fundacja Źródła Życia, 1993.