Czasami okazuje się jednak, że torbiel na jajniku może być groźna i świadczyć o poważnych stanach chorobowych, takich jak: rak jajnika, endometrioza czy zespół policystycznych jajników (ang. polycystic ovary syndrme – PCOS). Dlatego, niezależnie od rozpoznania, każdą torbiel należy obserwować i w razie zmian, np. jej powiększania się bądź pęknięcia, udać się do specjalisty.

Jak wygląda i jak szybko rośnie torbiel na jajniku?

Torbiel na jajniku ma postać pęcherzyka wypełnionego płynem. Torbiele występują u kobiet niezależnie od wieku. Mogą pojawiać się pojedynczo i w grupach – wówczas są zlokalizowane w jednym jajniku lub w obu. Mają także różną wielkość, od kilku do nawet kilkunastu centymetrów. Torbiel na jajniku w badaniu ultrasonograficznym (USG) jajników widoczna jest jako czarny obszar. W jajnikach jednak występuje wiele takich „dziur” – każdy z dojrzewających, będących w różnych fazach pęcherzyków w ocenie ultrasonograficznej jest bardzo podobny. Dlatego tak ważne jest właściwe rozpoznanie i odróżnienie patologii od dojrzewającego pęcherzyka. Torbiele – zależnie od rodzaju – mogą się wchłonąć, inne nie rosną, a niektóre powiększają się i z czasem zmieniają swoje cechy, przybierając postać „nietypową”.

Rodzaje torbieli

Do najczęściej występujących torbieli można zaliczyć poniższe ich rodzaje:

• niegroźna i bardzo częsta nazywana wymiennie: torbiel pęcherzykowa, czynnościowa bądź prosta. Taki rodzaj torbieli osiąga ok. 4 cm (mogą być większe) i w ciągu kilku miesięcy (zwykle 2–4) wchłania się samoistnie bądź z pomocą zleconej przez specjalistę terapii hormonalnej,
  
• torbiel krwotoczna – to rodzaj niegroźnej zazwyczaj cysty, która wypełniona jest krwią. Zwykle ma ona niewielkie rozmiary i jest wchłaniana przez organizm samoistnie w trakcie
  
• miesiąca,
  
• torbiel endometrialna – nazywana także torbielą czekoladową, powstaje u kobiet chorujących na endometriozę i jest wypełniona ciemną, gęstą krwią. Pęknięcie może wywołać zapalenie otrzewnej, dlatego tego typu cysta usuwana jest operacyjnie,
  
• torbiel dermoidalna – nazywana także torbielą skórzastą, powstaje z nierozwiniętego płodu i zawiera jego komórki; wskazane jest usunięcie operacyjne,
  
• torbiel nowotworowa – niebezpieczna, silnie ukrwiona, z tkankami rosnącymi do wewnątrz. Nie zanika samoistnie, konieczne jest poddanie jej leczeniu wraz ze sprawdzeniem markerów nowotworowych oraz wykonaniem badań diagnostycznych z krwi,
  
• torbiele złożone – to nazwa określająca całe spektrum torbieli, najczęściej złośliwych, dlatego w celu potwierdzenia diagnozy poddaje się je badaniu histopatologicznemu.
  

Torbiel na jajniku – przyczyny

Jeśli podczas owulacji nie dojdzie do pęknięcia pęcherzyka, rośnie on dalej i od tej pory nazywany jest torbielą. Przyczyną takiego stanu rzeczy najczęściej są zaburzenie hormonalne – poziom hormonów zwykle jest zbyt niski, co uniemożliwia pęknięcie pęcherzyka, a ten następnie wypełnia się płynem. Przyczyn powstawania torbieli na jajnikach może być wiele. Może to wynikać ze stanów chorobowych, takich jak: endometrioza, PCOS (zespół policystycznych jajników), czy groźnych nowotworów, np. rak jajnika.

Zobacz także: Czym są torbiele Nabotha powstające na szyjce macicy? Czy wpływają na zajście w ciążę?

Czy torbiel na jajniku boli? Objawy

Torbiele jajnika najczęściej nie powodują żadnych dolegliwości, dlatego nierzadko wykrywa się je dopiero podczas badania USG.

Do najczęstszych objawów torbieli na jajniku zalicza się:

• ból jajnika bądź jajników,
  
• ból i dyskomfort podczas współżycia,
  
• ból przy wypróżnianiu się i oddawaniu moczu, parcie na pęcherz,
  
• zaburzenia miesiączkowania, nieprawidłowe krwawienia, plamienia,
  
• mdłości i nudności,
  
• migreny,
  
• wzdęcia,
  
• obrzęk i ból pleców,
  
• nagły przyrost masy ciała,
  
• poczucie stresu.
  

Co z płodnością? Torbiel na jajniku a ciąża

Torbiel na jajniku to diagnoza, która nierzadko wywołuje u kobiet lęk, gdyż kojarzona jest z niepłodnością. Taka cysta może utrudniać starania o dziecko, jednak wynika to raczej z zaburzeń hormonalnych, które powodują torbiel, niż z niej bezpośrednio. 

Wyjątek stanowią torbiele dużych rozmiarów, które rzeczywiście uniemożliwiają zagnieżdżenie się zarodka w macicy. Torbiel na jajniku może utrudniać zajście w ciążę również dlatego, że zaburzając funkcjonowanie pęcherzyków, zmniejsza liczbę owulacji.

Inaczej jest w przypadku, gdy torbiel na jajniku powstała w wyniku endometriozy bądź PCOS. U kobiet z taką historią choroby mogą wystąpić realne trudności z zajściem w ciążę.

Czym grozi torbiel na jajniku? Rozpoznanie, leczenie operacyjne i inne sposoby

Torbiele rzadko wywołują symptomy, dlatego w celu ich wykrycia konieczne są regularne wizyty ginekologiczne i badania kontrolne. Aby rozpoznać torbiel jajnika, wystarczy zwykłe badanie ginekologiczne. W celu potwierdzenia diagnozy należy jednak wykonać dopochwowe badanie USG. Dzięki niemu możliwa jest ocena wielkości, umiejscowienia, a także rodzaju torbieli. Już takie badanie pomoże wybrać metodę leczenia.

Terapia dopasowana jest do rodzaju torbieli. U większości kobiet stwierdza się torbiele proste, które mogą zanikać samoczynnie. Nierzadko ginekolog wspiera takie działanie leczeniem hormonalnym, które przyspiesza ten proces. 

Wykorzystywane jest także leczenie operacyjne. Dotyczy ono torbieli, które mogłyby ulec pęknięciu bądź przekształcić się np. w nowotwór. Łagodne zmiany usuwa się metodą laparoskopową – dotyczy to jednak niewielkich i niegroźnych torbieli jajnika.