Tomografia komputerowa (TK, CT) kręgosłupa to badanie, które można wykonywać w trybie planowym lub doraźnie – w przypadkach nagłych, np. urazowych. Pozwala na diagnozowanie stanu kośćca i tkanek miękkich.

Tomografia komputerowa – na czym polega metoda?

Tomografia komputerowa to metoda oparta na wykonywaniu z różnych stron serii zdjęć warstwowych ciała, co pozwala na uzyskanie po obróbce komputerowej szczegółowego obrazu jego przekroju w określonej płaszczyźnie. Tak sporządzony obraz nazywany jest tomogramem. Z serii wykonanych w sąsiadujących ze sobą warstwach zdjęć komputer jest w stanie stworzyć obraz trójwymiarowy oraz złożyć tomogram odpowiadający przekrojowi ciała wzdłuż jego osi długiej. Dzięki temu lekarz uzyskuje obraz badanych struktur w trzech prostopadłych płaszczyznach.

Polecamy: Tomografia komputerowa - wszechstronna diagnostyka

Jak wygląda badanie kręgosłupa tomografem komputerowym?

Podczas tomografii komputerowej kręgosłupa pacjent jest układany na poziomym stole, a jego pozycja jest stabilizowana za pomocą specjalnych gąbek, poduszek i wałków. Zachowanie nieruchomej pozycji w trakcie badania pozwala na uzyskanie większej szczegółowości i dokładności wyników. Stół z pacjentem jest wsuwany do otworu w centralnej części prostopadłościennej konsoli urządzenia. Obrotowa głowica rentgenowska, która jest w niej umieszczona, ma kształt koła. W jego centrum znajduje się badana w danej chwili część ciała pacjenta. Kolejne tomogramy wykonuje się, przesuwając stół względem głowicy. Ruch ten jest zautomatyzowany i bardzo precyzyjny, ponieważ obrazowane warstwy mogą znajdować się blisko siebie. W wyniku badania uzyskuje się obraz pozwalający na rozpoznanie obiektów o średnicy 0,5–1,0 mm.

Badanie trwa 10–30 minut. W tym czasie pomiędzy obsługą znajdującą się w innym pomieszczeniu a pacjentem utrzymywana jest komunikacja głosowa przez będący częścią urządzenia interkom. Badanie jest całkowicie niebolesne.

Tomografia komputerowa kręgosłupa – faza wstępna

Przygotowanie do tomografii komputerowej kręgosłupa ze strony lekarza radiologa obejmuje:

• ustalenie wskazań do badania i wstępnego rozpoznania postawionego przez lekarza kierującego,
  
• określenie obszaru badania (ze względu na relatywnie dużą dawkę promieniowania unika się zbytecznego naświetlania miejsc, w których nie spodziewa się zmian chorobowych),
  
• wybór ustawień urządzenia w sposób odpowiadający potrzebom diagnostycznym.
  

Lekarz przeprowadza z pacjentem rozmowę, by uprzedzić go o sposobie wykonywania badania. Ze względu na to, że konieczne może być podawanie środków kontrastowych, chory odpowiada na pytania o wcześniejsze reakcje uczuleniowe oraz o choroby (np. nadczynność tarczycy), które mogłyby uniemożliwić podawanie preparatów zawierających jod. Wyklucza się również możliwość, że skierowana na badanie pacjentka jest w ciąży.

Oceniana jest zdolność pacjenta do współpracy. Zbierany jest też wywiad dotyczący ewentualnej klaustrofobii – niektórzy badani źle reagują na długie przebywanie w zamkniętej, ograniczonej przestrzeni. W sytuacji, gdy lęk lub brak kontaktu z pacjentem mogłyby zakłócić przebieg badania, rozważa się wskazania do wcześniejszego podania leków uspokajających lub zastosowania znieczulenia ogólnego.

Przygotowanie chorego do badania

Pacjent powinien przed badaniem przez co najmniej 6 godzin powstrzymać się od jedzenia, jeśli planowane jest podawanie środków kontrastowych lub znieczulenie. W ramach przygotowania do badania należy jednak dbać o właściwe nawodnienie organizmu. Chory nie musi się do badania rozbierać, ale powinien zdjąć biżuterię, zegarek, protezy i inne przedmioty, które mogłyby wpłynąć na zmniejszenie czytelności uzyskanych obrazów. Jeśli planowane jest podawanie kontrastu, przed badaniem do żyły obwodowej wkłuwa się wenflon, zapewniający możliwość wygodnego aplikowania leków dożylnych.

W trakcie badania pacjent powinien spokojnie leżeć i nie ruszać się, a w chwili wykonywania poszczególnych etapów badania na żądanie lekarza wstrzymywać oddech.

O tym, jak dbać o kręgosłup? dowiecie się z filmu: 

Wskazania do tomografii komputerowej kręgosłupa

Wskazaniami do tomografii komputerowej kręgosłupa są m.in.:

• zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego,
  
• podejrzenie wypadnięcia lub przepukliny krążków międzykręgowych,
  
• poszukiwanie innych przyczyn zespołów bólowych powstających w obrębie kręgosłupa i kanału kręgowego (nowotwory, torbiele itp.),
  
• stany pourazowe z podejrzeniem uszkodzenia kręgosłupa lub rdzenia kręgowego,
  
• ocena lokalizacji odłamów, zakresu złamania i stanu uwapnienia kości kręgosłupa w przypadku jego uszkodzeń.
  

Pod kontrolą tomografu można wykonać również celowaną biopsję guza w celu uzyskania materiału do badania cytologicznego lub histopatologicznego.