Tlenoterapia, czyli leczenie tlenem, jest stosowana przede wszystkim w ostrej i przewlekłej niewydolności oddechowej. Bezwzględnym wskazaniem do wykonania tlenoterapii jest spadek saturacji krwi poniżej 94%. W zaawansowanej przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc stosuje się również domowe leczenie tlenem. Alternatywą wykorzystania tlenu w stuprocentowym stężeniu jest terapia hiperbaryczna w tzw. komorach hiperbarycznych. Jest to leczenie wykorzystywane w przypadku ran czy wielu innych schorzeń przewlekłych.
Wskazania do stosowania tlenoterapii
Głównym wskazaniem do tlenoterapii biernej jest ostra i przewlekła niewydolność oddechowa. W stanach ostrych do zastosowania tlenoterapii obliguje spadek saturacji, czyli wysycenia krwi (hemoglobiny) tlenem, poniżej 94%. Wyjątek stanowi rozpoznana tzw. hiperkapniczna niewydolność krążenia, kiedy parametry tlenoterapii różnią się. Leczenie tlenem może być stosowane zarówno w warunkach szpitalnych, jak i domowych. Domowe leczenie tlenem wykorzystuje się w stanach zaawansowanej przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), niejednokrotnie również w mukowiscydozie czy niewydolności serca i chorobie nowotworowej.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc, czyli co? Dowiesz się tego z filmu
Powikłania tlenoterapii biernej
Tlen jest konieczny do życia, jednak w odpowiedniej ilości. W zbyt dużych stężeniach może wywierać toksyczne działanie na tkanki. Niebezpieczeństwo zależne jest od indywidualnych predyspozycji na stężenie i czas wystawienia na działanie tlenu. Objawy niepożądane tlenoterapii nie należą do częstych powikłań leczenia, jednak występują przy długotrwałej tlenoterapii z użyciem tlenu w stężeniu powyżej 50%. Są to:
- dysplazja oskrzelowo-płucna u noworodków,
- ostre uszkodzenie płuc,
- niedodma na skutek wypłukiwania azotu z pęcherzyków przy oddychaniu stuprocentowym tlenem,
- zapalenie oskrzeli i tchawicy wynikające z upośledzenia oczyszczania się drzewa oskrzelowego,
- zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym,
- wysuszenie błon śluzowych układu oddechowego predysponujące do owrzodzeń i zakażeń.
Jak prowadzi się tlenoterapię?
Tlenoterapię dzieli się przede wszystkim na szpitalną i pozaszpitalną. W szpitalu używa się ciekłego lub gazowego tlenu sprężonego w specjalnych butlach. Chory otrzymuje tlen poprzez centralną instalację bądź poprzez przenośne butle. Źródłem pozaszpitalnego tlenu są specjalne koncentratory, które zagęszczają tlen z powietrza otaczającego i mogą osiągnąć stężenie nawet 90%. Bez względu na źródło tlenu, dopływ tlenu jest regulowany, by chory otrzymał pożądaną ilość tlenu we wdychanych gazach. Standardowo używa się tzw. wąsów tlenowych umieszczanych w otworach nosowych. W tlenoterapii wygodne są również maski tlenowe, które pozwalają na dostarczenie większego niż przy wąsach tlenowych stężenia tlenu. Celem podawania stuprocentowego tlenu stosuje się specjalne maski z zastawkami Venturiego. Pozwalają one na dokładniejsze dostarczenie pożądanej ilości tlenu.
W terapii tlenem należy również wspomnieć o tlenoterapii hiperbarycznej, która polega na podawaniu choremu stuprocentowego tlenu w specjalnej komorze hiperbarycznej.
Zasady terapii hiperbarycznej
Hiperbaria, czyli tlenowa terapia hiperbaryczna, pozwala na najefektywniejsze dostarczenie tlenu do każdych części ciała. Ze względu na wykorzystanie wyższego od atmosferycznego ciśnienia tlen przenika przez tkanki bez żadnych barier. Może więc przenikać wszędzie tam, gdzie normalnie dotarłby w niewielkiej ilości. Określa się to ciśnieniem hiperbarycznym, przy którym poza zwiększonym przenikaniem do tkanek i płynów istnieje większa szansa na kumulowanie się w nich tlenu. Terapia hiperbaryczna wspomaga fizjologiczne procesy w organizmie, usprawnia procesy regeneracji tkanek, gojenia ran. Dlatego stanowi doskonałą metodę terapii w przypadku cukrzycy i zmian cukrzycowych, jak np. stopa cukrzycowa, infekcje układowe.
Jak działa układ oddechowy? Dowiesz się tego z filmu