Tętnica podkolanowa jest dość dużym naczyniem, które przebiega bezpośrednio w tętnicy udowej. Wchodzi w skład wiązki nerwowo-naczyniowej, razem z żyłą podkolanową i nerwem piszczelowym. Z tyłu, od strony dołu podkolanowego, żyła leży bliżej powierzchni niż tętnica; a nerw piszczelowy jest jeszcze bardziej powierzchowny niż naczynia krwionośne.

Lokalizacja tętnicy podkolanowej

Zaczynając od dolnego otworu kanału przywodziciela, zlokalizowanego pod mięśniem półbłoniastym, tętnica podkolanowa przylega do dna dołu podkolanowego, najpierw do kości udowej (bezpośrednio do powierzchni podkolanowej), a później do torebki stawowej stawu kolanowego. Dolna część tętnicy styka się z mięśniem podkolanowym. Wnika w wąską przestrzeń między głowami mięśnia brzuchatego łydki, które go pokrywają. Po dotarciu do krawędzi mięśnia płaszczkowatego naczynie dzieli się na tętnice piszczelowe tylne i przednie.

Polecamy:Tętnica udowa – anatomia, zakres unaczynienia, objawy zatoru

Jak działa układ krążenia? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Zatkanie tętnicy podkolanowej

Zatkanie naczyń krwionośnych kończyn, m.in. tętnicy podkolanowej, to nagła niedrożność naczyniowa spowodowana zatorem, zakrzepicą lub skurczem tętnic. Okluzji naczyń kończyn towarzyszy gwałtowne pogorszenie lub zatrzymanie przepływu krwi tętniczej oraz rozwój ostrego zespołu niedokrwiennego, który niesie potencjalne zagrożenie dla żywotności kończyny.

Przyczyny niedrożności tętnicy podkolanowej

Pojęcie niedrożności naczyń kończynowych ma charakter zbiorowy, ponieważ łączy przypadki nagłej niewydolności tętnic obwodowego przepływu krwi, wywołanej ostrą zakrzepicą, zatorem, skurczem lub uszkodzeniem naczyń. Najczęstszą przyczyną zatkania naczyń kończynowych, m.in. tętnicy podkolanowej, są zatory, które stanowią do 95% przypadków zachorowań. Przyczynami zatorów tętnic kończynowych są: cząsteczki tłuszczu, tkanek, powietrza, drobnoustroje, fragmenty nowotworów, a także pierwotna skrzeplina, która migruje do krwi obwodowej z głównego ogniska chorobowego.

Tętniak tętnicy podkolanowej

Według statystyk medycznych jest to najczęstsza lokalizacja tętniaków obwodowych: około 70% tętniaków zlokalizowanych jest w okolicy podkolanowej. Miażdżyca jest uważana za główną przyczynę tego stanu patologicznego, ponieważ jest ona uznawana za czynnik etiologiczny w zdecydowanej większości pacjentów z tętniakami tętnicy podkolanowej. Tętniak tętnicy podkolanowej rozwija się niemal niezależnie od wieku. Średni wiek pacjentów wynosi około 60 lat, a przedział wiekowy – od 40 do 90 lat. Dwustronne uszkodzenie rejestrowane jest w 50% przypadków. Znacznie częściej choroba dotyka mężczyzn. W obrazie klinicznym przeważają objawy niedokrwiennych zmian dystalnej części kończyny. Mogą pojawiać się objawy kompresji nerwów i żył (jeśli zostaną uciśnięte przez tętniak).

Komplikacje:

• zakrzepica tętniaka (jama tętniakowa);
  
• pęknięcie tętniaka;
  
• zwapnienie tętniaka;
  
• kompresja nerwów.

Do diagnozy służą angiografia i tomografia komputerowa. W ramach leczenia podwiązanie tętnicy podkolanowej najczęściej wykonuje się po obu stronach tętniaka (proksymalnej i dystalnej), z następujących po nim bypassów.

Zakrzepica tętnicy podkolanowej

Czynnikiem predysponującym do powstawania zakrzepów krwi w tętnicach jest uszkodzenie wewnętrznej powierzchni naczyń krwionośnych, którego przyczynami mogą być następujące czynniki:

• złogi miażdżycowe na ściankach naczyń krwionośnych;
  
• nadciśnienie;
  
• cukrzyca;
  
• uraz ściany naczyń;
  
• zapalenie naczyń.

Zakrzepica tętnicy podkolanowej objawia się następująco:

• silny ból kończyny, który pojawia się nagle. Pacjenci często porównują go z udarem. Później ból może mieć napadowy charakter; ponadto atak bólu prowadzi do pojawienia się potu na skórze. Pewne złagodzenie bólu w czasie nie oznacza obiektywnej poprawy stanu pacjenta;
  
• zblednięcie skóry dotkniętej kończyny;
  
• spadek temperatury skóry dotkniętej kończyny;
  
• pojawienie się zgrubienia na nodze; jego lokalizacja pokrywa się z poziomem lokalizacji skrzepliny;
  
• zmniejszenie, a później zaniknięcie wrażliwości w nodze; pojawienie się parestezji;
  
• ograniczenie ruchomości dotkniętej kończyny. W dalszym ciągu mobilność może zostać całkowicie utracona. Z reguły objawy rozwijają się stopniowo, począwszy od pojawienia się bólu. W przypadku braku odpowiednich środków może rozwinąć się komplikacja w postaci gangreny. Ten stan charakteryzuje się wyraźną granicą między tkanką prawidłową a nekrotyczną. Najgorszym scenariuszem jest infekcja obszaru martwiczego. Ten stan jest diagnozowany przez szybko rozwijającą się hipertermię, znaczną leukocytozę we krwi i obecność wrzodziejącego rozpadu.