Test Allena to metoda oceny krążenia oparta na obserwacji krążenia kapilarnego, czyli krążenia w naczyniach włosowatych palców. Ich obserwacja jest najłatwiejsza pod płytką paznokciową i na opuszkach.

Na czym polega test Allena?

Metodyka wykonania testu Allena opiera się na następującym koncepcie:

1. W pierwszej fazie z naczyń ręki usuwana jest maksymalna ilość krwi.
   
2. Dwie podstawowe tętnice zaopatrujące rękę (czyli promieniowa i łokciowa) zostają zablokowane, by nie dopuścić do napływu krwi do naczyń ręki.
   
3. Po odblokowaniu tętnic mierzy się czas niezbędny do powrotu prawidłowego krążenia włośniczkowego.
   

Uznaje się, że jeśli krążenie tętnicze jest z jakiegokolwiek powodu upośledzone, czas wypełniania się naczyń kapilarnych krwią będzie wydłużony.

Jak przeprowadzić test Allena?

W celu wykonania testu Allena pacjenta sadza się przy stole. Jego przedramię powinno być swobodnie oparte i odwrócone, tak by grzbietowa część ręki stykała się ze stołem. Kąt w łokciu nie powinien przekraczać 45o. Należy zwrócić uwagę na to, by ramienia lub przedramienia nie uciskał np. podwinięty rękaw.

Badający w pierwszej fazie ocenia, czy ukrwienie palców jest prawidłowe. Naczynia pod płytką paznokciową i na opuszkach palców powinny być wypełnione, barwa powłok – różowa lub jasnoczerwona. Osoba wykonująca test sprawdza również tętno na tętnicy promieniowej i łokciowej tuż powyżej nadgarstka – musi ono być dobrze wyczuwalne.

Brak tętna na którejś z tętnic lub blade, niedokrwione opuszki palców wskazują na istniejące zaburzenia krążenia, a wynik wykonanego badania stanowi jedynie potwierdzenie tego stanu lub może być trudny do interpretacji.

Polecamy: Choroby układu krążenia – przyczyny, rodzaje, objawy i profilaktyka

W pierwszej fazie badania pacjent zaciska mocno pięść na ok. 30 sekund. Powoduje to wyciśnięcie krwi z naczyń dłoni. Jednocześnie osoba badająca zamyka dopływ krwi, uciskając mocno tętnicę promieniową i łokciową. Po rozwarciu dłoni powinna być ona blada i niedokrwiona.

W momencie odblokowania przepływu tętniczego badający rozpoczyna pomiar czasu. Jeśli kapilary w opuszkach i łożu paznokcia wypełnią się w czasie nie dłuższym niż 5 sekund, wynik uznaje się za prawidłowy. Dłuższy okres świadczy o upośledzeniu krążenia w obrębie kończyny. Im później wypełnią się naczynia, tym większego stopnia zaawansowania zmian można się spodziewać.

Test Allena – ocena wydolności poszczególnych tętnic

Test Allena pozwala na ocenę wydolności każdej z tętnic zaopatrujących rękę z osobna. Metodyka wykonania badania zmienia się tylko w jednym punkcie: w chwili rozpoczęcia pomiaru czasu można nadal uciskać tętnicę promieniową, odblokowując jedynie łokciową albo odwrotnie. Krew napływa wówczas do ręki tylko z jednego naczynia. Wynik badania nie powinien się zmienić – za granicę fizjologii nadal uważa się czas nieprzekraczający 5 sekund. Niezależnie od zablokowania jednej tętnicy ukrwienie można obserwować w obrębie całej ręki ze względu na fakt, że tworzą one wspólnie tzw. tętnicze łuki dłoniowe, które oddają gałęzie do wszystkich palców.

Jak działa układ krążenia? Dowiesz się tego z naszego filmu:

Wskazania do wykonania testu Allena

Test Allena wykonuje się w sytuacji, kiedy podejrzewa się niewydolność naczyń tętniczych zaopatrujących rękę. Świadczyć o tym może ziębnięcie palców, ich bladość, ewentualnie niewielkie parestezje – zaburzenia czucia pod postacią drętwienia, mrowienia.

Przyczynami takiego stanu mogą być:

• miażdżyca powodująca odkładanie blaszek miażdżycowych i zwężenie tętnic,
  
• zakrzepica,
  
• zakrzepowo-zatorowe zapalenie tętnic (choroba Bürgera),
  
• stłuczenie naczynia w przebiegu gwałtownego urazu,
  
• pourazowe lub pozapalne zwężenie naczynia,
  
• ucisk na tętnicę z zewnątrz (przez pourazowy obrzęk okolicznych tkanek, rosnący guz, odłamy nieprawidłowo zrośniętej kości itp.).
  

Osobnym wskazaniem do wykonania testu Allena jest kwalifikacja chorego z niewydolnością nerek do wykonania przetoki tętniczo-żylnej. Zabieg ten polega na bezpośrednim zespoleniu ponad nadgarstkiem jednej z tętnic przedramienia z towarzyszącą jej żyłą. Dzięki temu część krwi zasila rękę, a część przepływa przez przetokę, powodując rozszerzenie naczyń żylnych i umożliwiając cykliczne dializowanie przez wkłucia wykonane w tym obszarze. Ze względu na potrzebę uzyskania dużego przepływu krwi niezbędna jest ocena, czy krążenie w tętnicy planowanej do zespolenia jest wystarczające.

Badania dodatkowe do oceny krążenia w tętnicach kończyny górnej

Test Allena jest skutecznym badaniem, ale nie pozwala na określenie szczegółowej anatomii tętnic, zidentyfikowanie miejsca i zakresu ewentualnego zwężenia. Dokładniejsza diagnostyka obejmuje badania ultrasonograficzne z wykorzystaniem przystawki dopplerowskiej oraz badania angiograficzne z użyciem kontrastu. Obie te metody pozwalają nie tylko na ocenę anatomii naczyń, ale również na oszacowanie szybkości i objętości krwi przepływającej w poszczególnych odcinkach tętnic.