Drzewom i krzewom przypisywano działanie terapeutyczne już od czasów starożytnych. W wielu kulturach wierzono w magiczną moc roślin, a nawet uznawano je za personifikację bogów. Z dawnych przekonań wyrosły metody sylwoterapii.
Czym jest sylwoterapia i czemu służy?
Sylwoterapia (łac. silva – las) to przebywanie wśród drzew w celu pobudzenia organizmu do samoleczenia. Według zwolenników tej metody terapeutycznej już sama wycieczka do lasu ma zbawienny wpływ na zdrowie i samopoczucie człowieka. Zaleca się jednak bliski, fizyczny kontakt z drzewami, podczas którego następuje przepływ leczniczej energii obecnej w roślinach. Osoby przekonane o skuteczności sylwoterapii opisują to zjawisko w różny sposób. Niektórzy uważają, że drzewa emanują tkwiącą w przyrodzie energią, której przepływ wprowadza w ludzki organizm pożądaną, naturalną harmonię. Inni odwołują się do odkryć współczesnej fitoterapii. Twierdzą, że dzięki bezpośredniemu kontaktowi z drzewami obecne w nich substancje biologicznie aktywne przenikają do komórek ciała, dzięki czemu oddziałują podobnie jak stosowane w ziołolecznictwie wyciągi z roślin. Zwolennicy drzewoterapii podkreślają też, że zbawienny wpływ na organizm ma czyste, rześkie powietrze, a zmysłowe bodźce, jakich doświadcza się, przebywając w lesie, koją nerwy i wyciszają umysł.
Zalecane techniki sylwoterapii
Lecznicze działanie drzew odczuć można podczas wielu czynności – spacerowania po lesie, gimnastykowania się czy zbierania grzybów. Za najbardziej efektywną metodę sylwoterapii uznaje się jednak przytulanie drzew, czyli przywieranie do nich ciałem, najlepiej jego nieosłoniętymi częściami. W takim bezpośrednim kontakcie do ludzkiego organizmu przenika bowiem najwięcej dobroczynnych substancji. Wskazane jest opieranie się o drzewo plecami, obejmowanie jego pnia, głaskanie go, dotykanie odkrytym czołem czy nagimi stopami. Aby czynności takie były skuteczne, poświęcić należy na nie co najmniej kilka minut. Warto przy tym się wyciszyć – zamknąć oczy, wykonywać ćwiczenia oddechowe lub medytować, nie myśląc o codziennych sprawach. Najlepiej więc udać się do lasu samotnie i wybrać drzewo, które rośnie w odosobnionym miejscu.
Do jakich drzew się przytulać?
Zgodnie z teorią sylwoterapii poszczególne gatunki drzew mają rozmaity wpływ na ludzki organizm. Do celów leczniczych warto wybrać kontakt z takim, które najlepiej posłuży w przypadku określonych problemów zdrowotnych. Zwolennicy drzewoterapii twierdzą, że:
- brzoza działa kojąco, oczyszczająco, przeciwbólowo, stymuluje metabolizm, uspokaja;
- buk orzeźwia, wspomaga pracę mózgu i wzmacnia wiarę we własne możliwości;
- czarny bez poprawia nastrój i dodaje energii;
- dąb i jesion redukują stres i zwiększają odporność psychiczną;
- jałowiec i jodła wspomagają układ oddechowy i zwiększają odporność;
- jarzębina wspiera walkę z nałogami;
- kasztanowiec to remedium na bezsenność i kłopoty z krążeniem;
- lipa redukuje zmęczenie i ułatwia oddychanie;
- modrzew dodaje energii i zwiększa wytrwałość w działaniu;
- sosna i świerk nastrajają optymistycznie, przeciwdziałając objawom depresji;
- wierzba ma właściwości rozkurczowe i przeciwbólowe.
Lista drzew o dobroczynnych właściwościach jest znacznie dłuższa. Istnieją także rośliny, których wpływ na organizm jest niekorzystny. Uznaje się na przykład, że olcha może powodować obniżenie samopoczucia.
Poza alergią na określone substancje pochodzenia roślinnego nie ma żadnych przeciwwskazań do obcowania z drzewami. Wybierając egzemplarz do celów sylwoterapii, należy jednak zwracać uwagę na jego stan. Powinno być zdrowe i nieuszkodzone, bez pasożytów takich jak huba czy jemioła.
Zobacz film i sprawdź czym jest hortiterapia?
Sylwoterapia a medycyna konwencjonalna
Większość działań leczniczych przypisywanych drzewom przez zwolenników sylwoterapii nie znalazła potwierdzenia w badaniach naukowych. Zgodnie z nimi nie można uleczyć się, „wchłaniając” substancje czynne z roślin bezpośrednio przez powłoki ciała. Nieprawdą jest także, że drzewa jonizują powietrze (nie udowodniono zresztą, by takie zjawisko miało pozytywny wpływ na ludzkie zdrowie). Nie zmienia to jednak faktu, że przebywanie wśród drzew wpisuje się w formułowane przez lekarzy zalecenia dotyczące zdrowego trybu życia.
Wyprawa do lasu, zwłaszcza połączona z aktywnością fizyczną, to sposobność do oddychania czystszym niż miejskie powietrzem. Można dzięki temu dotlenić cały organizm, co wpływa korzystnie na wszystkie jego funkcje fizjologiczne. Wśród zieleni łatwiej się zrelaksować, obniżyć poziom szkodliwego dla zdrowia stresu. Na samopoczucie wpływają także substancje zapachowe, które wydzielają drzewa. Zawierają one bogate w fitozwiązki olejki eteryczne, których wdychanie oddziałuje leczniczo na błony śluzowe układu oddechowego oraz poprawia nastrój (podobnie jak aromaterapia). Docenia się również rolę drzewoterapii w stymulowaniu rozwoju psychofizycznego osób upośledzonych intelektualnie.
Bibliografia:
- E. Zaraś-Januszkiewicz, Rola lasu w leczeniu stresu i profilaktyki chorób cywilizacyjnych, [w:] „Las i Zdrowie”, Poznań 2014, s. 93–127.
- E. Hopman, Drzewa magiczne, drzewa lecznicze, tł. S. Kasicki, M. Korwin-Kossakowski, Warszawa 1995.