Na rynku dostępne są różne rodzaje soli. Jednym z wariantów jest sól jodowana i niejodowana. W codziennym żywieniu zalecana jest ta wzbogacona o jod, gdyż minerał ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Należy do przeciwutleniaczy chroniących przed chorobami serca i nowotworami.

Sól jodowana czy niejodowana?

Sól jest najpopularniejszą przyprawą oraz środkiem o działaniu konserwującym stosowanym w domowych kuchniach oraz w produkcji żywności. Stanowi ważne źródło sodu niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Minerał ten odpowiada za regulowanie gospodarki wodnej, pH ustroju, ciśnienia osmotycznego oraz uczestniczy w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje dzienne spożycie soli na poziomie 5 g. Na sklepowych półkach można znaleźć sól jodowaną i niejodowaną. Specjaliści do spraw żywienia jako dodatek do potraw zalecają używanie soli jodowanej. Obowiązek wzbogacania soli o jod został wprowadzony pod koniec XX wieku. Decyzja ta była spowodowana powszechnie występującymi niedoborami jodu wśród Polaków.

Sól jodowana - rola jodu w organizmie

Sól jodowana jest nie tylko ważnym źródłem sodu, ale dostarcza również innego niezbędnego organizmowi minerału, czyli jodu. Związek ten jest składnikiem hormonów tarczycy - tyroksyny oraz trójjodotyroniny i jest niezbędny do ich wytwarzania. Hormony te odpowiadają za regulowanie wszystkich szlaków przemiany materii. Od ich prawidłowego stężenia w surowicy krwi zależy rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego oraz mózgu. Hormony tarczycy, a tym samym jod odgrywają ważną rolę w pracy serca i nerek oraz w procesie wzrostu i dojrzewania kości. Ponadto, uczestniczą w procesie wytwarzania energii oraz oddychania komórkowego. Jod należy do związków przeciwutleniających, które neutralizują szkodliwe działanie wolnych rodników tlenowych. Dzięki temu minerał ten wykazuje właściwości przeciwzapalne i antynowotworowe oraz działa ochronnie na układ sercowo-naczyniowy.

Sól jodowana - dlaczego wprowadzono obowiązek jodowania soli?

Sól jodowana została wprowadzona na rynek w celu zapobiegania niebezpiecznym dla zdrowia niedoborom jodu, które do niedawna powszechnie występowały wśród ludności polskiej. Jednym z najczęstszych skutków niedoboru jodu w organizmie jest niedoczynność tarczycy, nazywana również hipotyreozą. Istotą tej choroby jest produkowanie przez tarczycę zbyt małej ilości hormonów. Objawia się m.in.: zwiększeniem masy ciała, nadmierną sennością, zaburzeniami pamięci i koncentracji, suchą i łuszczącą się skórą, bradykardią, uczuciem ciągłego zimna, obniżeniem temperatury ciała oraz zdolności intelektualnych. Hipotyreozie towarzyszą również: łamliwość włosów i paznokci, ochrypły głos, zaburzenia miesiączkowania. Niedoczynność tarczycy spowodowana niedoborem jodu może z czasem doprowadzić do zaburzeń w układzie sercowo-naczyniowym w postaci np. nadciśnienia tętniczego, niewydolności rozkurczowej i skurczowej serca oraz nieprawidłowości w metabolizmie cholesterolu. Niedobór jodu w diecie ciężarnych jest zagrożeniem nie tylko dla przyszłej matki, ale również dla jej dziecka. Może powodować zaburzenia w rozwoju psychomotorycznym oraz doprowadzić do wystąpienia kretynizmu - choroby objawiającej się niedorozwojem umysłowym. Innymi symptomami kretynizmu u dziecka są: powiększenie języka, suchość i bladość skóry, trudności z przyjmowaniem pokarmu, skłonność do zaparć, karłowatość, upośledzenie słuchu. Metodą zapobiegania tym schorzeniom i nieprawidłowościom jest właśnie jodowanie soli stosowanej w domowych kuchniach.

Czy sól jest zdrowa? Zobaczcie sami:

Sól jodowana - na czym polega jodowanie soli?

Sól jodowana jest zwykle otrzymywana poprzez dodanie do soli jodanu potasu. Związek ten cechuje się bardzo dobrą rozpuszczalnością pozwalającą na jego łączenie z suchymi kryształkami soli. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca dodawanie 30-40 mg jodu na jeden kilogram soli. Proces jodowania soli może być przeprowadzony dwoma podstawowymi metodami. Pierwsza z nich - metoda mokra - polega na wlewaniu do soli kuchennej roztworu jodanu potasu. Drugim sposobem jest metoda sucha, czyli dodanie do soli suchego proszku zawierającego jod.

Sól jodowana i niejodowana - konsekwencje nadmiaru

Nadmiar soli w diecie, bez względu na jej rodzaj prowadzi do niebezpiecznych konsekwencji zdrowotnych. Przyczynia się do zatrzymywania wody w organizmie i powstawania obrzęków

Sól kuchenna niejodowana - właściwości. Duża ilość soli sprzyja wzrostowi ciśnienia tętniczego krwi skutkując rozwojem nadciśnienia. Stanowi czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia różnych chorób i problemów zdrowotnych, m.in. nowotworów żołądka, udaru mózgu, włóknienia mięśnia sercowego, kamicy nerkowej oraz osteoporozy.

Polecamy: Sól morska – jakie są jej zalety i przewaga nad solą kuchenną?

Sól niejodowana - zastosowanie

W gospodarstwach domowych zastosowanie ma nie tylko sól wzbogacona o jod, ale również sól niejodowana. Dużą popularnością zyskała sól kłodawska, czyli niejodowana sól kuchenna wydobywana w Kopalni Soli Kłodawa zlokalizowanej na terenie województwa wielkopolskiego. Wykorzystywana jest w przemyśle spożywczym i przetwórstwie rybnym, a także w lecznictwie, rolnictwie i przemyśle chemicznym. Sól kłodawska, czyli sól kamienna niejodowana stanowi dobre źródło minerałów, takich jak: potas, żelazo, cynk, selen, magnez, wapń i miedź. Roztwór soli kłodawskiej znajduje zastosowanie jako środek wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, gdyż działa dezynfekująco i antybakteryjnie. Ponadto wykazuje właściwości przeciwobrzękowe i przeciwzapalne.