Określenie smog bierze się z dwóch słów z języka angielskiego, a mianowicie dym „smoke” i mgła „fog”. Smog to określenie na współwystępowanie znacznego zanieczyszczenia powietrza przy znacznej wilgotności i braku wiatru. Dziś smogiem określa się przede wszystkim wysokie zanieczyszczenie powietrza. Specjalne aparaty pozwalają na pomiar stężenia smogu.
Co to jest smog?
Słowo smog powstało na początku XX w. w Wielkiej Brytanii. Jednak już w 1285 r. w Londynie powstała specjalna komisja, która podjęła decyzję, by zakazać w piecach palenia węglem. W 1952 r. miało miejsce zjawisko wielkiego smogu londyńskiego, kiedy to zmarło około 4000 osób w ciągu 4 dni i nawet 12 000 w kolejnych dniach. Przyczyną było znaczne zanieczyszczenie powietrza. Smog w dzisiejszych czasach to określenie na znaczne zanieczyszczenie powietrza, które wynika z zawartych w powietrzu pyłów, czyli drobnych cząsteczek będących nośnikami substancji szkodliwych. Ponadto na zanieczyszczenie składają się gazy szkodliwe dla zdrowia.
Wyróżnia się dwa rodzaje smogu:
- smog londyński – przeważają pył i tlenki siarki; na ogół spotykany jest w Polsce;
- smog Los Angeles – przeważają tlenek azotu i lotne związki organiczne.
Im mniejsze cząsteczki pyłu, tym bardziej niebezpieczne są dla człowieka. Dlatego też pyły dzieli się na nieprzekraczające 10 mikrometrów, które przenikają do oskrzeli, oraz nieprzekraczające 2,5 mikrometra. One przenikają dalej, do płuc. Najniebezpieczniejsze są pyły 0,1 mikrometra, które wnikają nawet bezpośrednio do krążenia.
Zobacz film i dowiedz czy smog jest dla ciebie szczególnie niebezpieczny
Wpływ smogu na zdrowie człowieka
Smog przede wszystkim upośledza funkcje obronne układu oddechowego. W związku z tym zwiększa się podatność na infekcje, dochodzi do zaburzenia wymiany gazowej i zwiększenia obciążenia mięśnia sercowego ze względu na wzrost ciśnienia w tętnicy płucnej w wyniku niedotlenienia. Długotrwała ekspozycja na lotne zanieczyszczenia sprzyja zapaleniu błony śluzowej układu oddechowego. Poza zwiększoną podatnością dróg oddechowych na infekcje pod wpływem smogu i osłabieniem barier ochronnych układu oddechowego dochodzi do zwiększenia podatności na alergie. Obkurczające się pod wpływem zanieczyszczenia powietrza oskrzela są przyczyną gorszej wentylacji organizmu.
Jeśli człowiek cierpi już z powodu chorób układu oddechowego, ekspozycja na smog skutkuje pogorszeniem się stanu zdrowia, wydłużeniem czasu rekonwalescencji.
Jak wybrać maseczkę antysmogową? Odpowiedź znajdziesz w filmie
Reakcja organizmu na smog
Początkowo układ oddechowy stara się bronić przed działaniem smogu. Pierwszą reakcją obronną jest kaszel. Pod wpływem drażniącego działania smogu dochodzi do zwiększenia produkcji śluzu w układzie oskrzelowym. Tworzy się niestety błędne koło. Z jednej strony te mechanizmy obronne mają na celu oczyścić drzewo oddechowe, z drugiej jednak związki zawarte w pyle rozpuszczają się w śluzie, w związku z tym bardziej oddziałują na błonę śluzową układu oddechowego, uszkadzając aparat rzęskowy odpowiedzialny za oczyszczanie drzewa oskrzelowego. Wynikiem tego jest upośledzenie powyższych mechanizmów obronnych. Dodatkowo oskrzela obkurczają się pod wpływem działania szkodliwych składników powietrza.
Alarm smogowy
Ogromny problem ze smogiem odnotowuje się na Śląsku i w Krakowie. Dlatego też podejmuje się liczne działania antysmogowe, by polepszyć sytuację. Zaleca się korzystanie z komunikacji miejskiej zamiast jazdy samochodem, zakazuje się palenia śmieci w piecach. Montaż filtrów w kominach i wiele innych działań mających na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń poprawiają jakość powietrza. Ważna więc jest edukacja społeczeństwa.
Osoby dbające o zdrowie kupują do domów czujniki pozwalające na pomiar stopnia zanieczyszczenia powietrza. Dostępne są na rynku specjalne oczyszczacze powietrza. Przy znacznym poziomie smogu można również zaopatrzyć się w specjalne maseczki antysmogowe.
Dlaczego smog jest niebezpieczny? Dowiesz się tego z filmu