Skąpe miesiączki stwierdza się wówczas, gdy krwawienie menstruacyjne trwa 1–2 dni, a ilość utraconej krwi wynosi mniej niż 30 ml. Przypominają raczej plamienie, a kobieta w ciągu dnia nie potrzebuje więcej niż 2 podpasek. Specjaliści wymieniają rozmaite przyczyny skąpego okresu. Za niewielki odsetek przypadków odpowiadać może po prostu fizjologia, najczęściej jednak ich podłożem są zaburzenia hormonalne.

Czym jest hypomenorrhoea?

Prawidłowe miesiączkowanie, w nomenklaturze medycznej określane jako eumenorrhoea, stwierdza się, gdy krwawienie menstruacyjne występuje co około 21–35 dni i trwa średnio 3–7 dni, a jego obfitość wynosi 30–80 ml. Hypomenorrhoea to zaburzenia miesiączkowania dotyczące zarówno długości, jak i obfitości krwawienia menstruacyjnego, które określa się jako krótkotrwałe i skąpe miesiączki. Mają postać krwistych upławów lub plamień. Taki stan jest niestety niepokojący – świadczy zazwyczaj o trwającej w organizmie chorobie i powinien skłaniać do wizyty u ginekologa.

Skąpe miesiączki – przyczyny hormonalne

Skąpy okres może być spowodowany przez rozmaite czynniki, jednakże najczęściej odpowiadają za niego zaburzenia hormonalne. Badacze zwracają uwagę na niski poziom estrogenów związany z zaburzeniami odżywiania w postaci anoreksji. Zaburzenia hormonalne, manifestujące się zaburzeniami miesiączkowania, wymienia się wśród kryteriów diagnostycznych jadłowstrętu psychicznego. Hormonalną przyczyną skąpego okresu może być zespół policystycznych jajników (z ang. polycystic ovary syndrome, PCOS). Szacuje się, że przypadłość ta dotyka 10–15% kobiet w wieku reprodukcyjnym. Stanowi jedną z częstszych przyczyn niepłodności. Tzw. wielotorbielowatość jajników pojawia się wówczas, gdy jajniki stymulowane są przez zbyt dużą ilość androgenów, czyli męskich hormonów (zwłaszcza DHEA-S lub testosteron), lub nadmiernie uwalniany hormon luteinizujący (LH). Specjaliści wskazują też na rolę hiperinsulinemii (wysokiego poziomu insuliny we krwi).

Skąpe miesiączki a tarczyca i hiperprolaktynemia

Skąpe miesiączki i tarczyca to również częste zestawienie. Na skutek wzmożonego wydzielania hormonów gruczołu tarczycowego (hipertyreozy) dojść może do krótszych krwawień miesiączkowych. Z kolei niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) powoduje zbyt obfite miesiączki, co wiąże się z ryzykiem anemii. W obu przypadkach pojawić się mogą cykle bezowulacyjne. Z tego też względu, rozpoznając przyczynę hypomenorrhoea, warto sprawdzić poziom hormonu tyreotropowego (TSH).

Innym zaburzeniem hormonalnym mogącym prowadzić do skąpych miesiączek jest hiperprolaktynemia (patologia przysadki mózgowej, polegająca na podwyższonym stężeniu prolaktyny we krwi). Stan ten objawia się m.in. zaburzeniem cyklu miesiączkowego w postaci skąpej miesiączki lub jej braku, obniżeniem libido, niepłodnością, mlekotokiem, uderzeniami gorąca, suchością pochwy.

Ile krwi powinna tracić kobieta podczas miesiączki? Zobaczcie na filmie:

Skąpe krwawienie – uszkodzenie śluzówki macicy lub torbiele jajników

Skąpe krwawienie, zamiast prawidłowego okresu może wynikać z uszkodzenia błony śluzowej macicy przez uraz mechaniczny, np. zbyt intensywne kontakty seksualne, zabieg ginekologiczny. Towarzyszyć może zespołowi Ashermana, który stanowi konsekwencję nadmiernego wyłyżeczkowania jamy macicy, przez co dochodzi do powstania zrostów częściowo lub całkowicie zamykających światło narządu. Hypomenorrhoea może być spowodowana przez ostry stan zapalny lub gruźlicę narządu rodnego. Skąpa miesiączka i ból brzucha, wzdęcia, częstomocz, zaparcia, mdłości czy wymioty mogą świadczyć o torbielach jajników. Duże zmiany poddawane są terapii hormonalnej lub wycinane.

Skąpe miesiączki – inne przyczyny

Skąpe krwawienia miesiączkowe bywają cechą kobiecej fizjologii. Występować mogą u kobiet trenujących wyczynowo sport (długotrwałe i obciążające treningi) czy o drobnej budowie ciała. Nie budzą niepokoju w populacji młodych dziewcząt, których cykl miesiączkowy nie jest jeszcze regularny. Mogą utrzymywać się nawet do 2 lat od momentu pierwszej miesiączki. Następnie dochodzi do stabilizacji hormonalnej cyklu. Częstą zależnością jest skąpa miesiączka a stres. Zaburzenia miesiączkowania pojawić się mogą jako konsekwencja oddziaływania silnego stresora. Specjaliści wskazują też na coraz mniejsze krwawienia wraz ze zbliżającym się etapem przekwitania, czyli nadchodzącą menopauzą.

Skąpy okres a tabletki antykoncepcyjne, ciąża, poród

Bardzo skąpy okres pojawić się może u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną. Krwawienia są mniejsze, gdyż w wyniku stymulacji hormonalnej nie następuje jajeczkowanie. Organizm nie odczuwa wówczas potrzeby przygotowywania się do ewentualnego zapłodnienia, a sytuacji jego braku do złuszczenia nabłonka macicy celem rozpoczęcia kolejnego cyklu.

Literatura przedmiotu donosi o przypadkach występowania u ciężarnych kobiet delikatnego krwawienia w terminie, kiedy przypadłaby u nich miesiączka, gdyby nie doszło do zapłodnienia. Zaburzenia miesiączkowania pojawić się mogą też po porodzie. Trwają do czasu powrotu gospodarki hormonalnej do równowagi sprzed ciąży.

Bibliografia:

1. Sieroń D., Opiłka M.N., Ginekologia i położnictwo. Lek last minute, Wrocław, Edra Urban & Partner, 2017.

2. Bręborowicz G.H., Położnictwo i Ginekologia. T. 2: Ginekologia, Warszawa, PZWL, 2010.