Świerzbiączka to przewlekłe schorzenie określające wiele rodzajów swędzących wykwitów skóry. Przybiera różną intensywność, a jej przebieg związany jest z odpornością organizmu. Świerzbiączka traktowana jest jako jedna z chorób alergicznych. Objawia się miejscowym zaczerwienieniem, suchością skóry i bardzo silnym świądem. Pod wpływem drapania zaognia się i rozprzestrzenia w inne miejsca.

Przyczyny świerzbiączki

Podłoże pojawienia się świerzbiączki powiązane jest z rodzajem schorzenia, z jakim mamy do czynienia.

• Świerzbiączka guzkowa – nazywana też świerzbiączką guzkową Hyde. Nasilenie choroby jest zmienne i wynika z podłoża jej rozwoju. Świerzbiączka guzkowa może być objawem: wirusa HIV, wirusa HCV, cholestazy, białaczki, chłoniaka lub ostrej postaci atopii. Zmiany skórne powstają w chwili dużego spadku odporności organizmu i wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej w celu wdrożenia leczenia.

• Świerzbiączka letnia – pojawia się wskutek ekspozycji skóry na słońce lub promieniowanie ultrafioletowe, np. w solarium. W zaawansowanym stopniu objawy mogą być zauważalne w chwili kontaktu skóry ze światłem promieniowania podczerwonego. Ten rodzaj świerzbiączki jest typową reakcją alergiczną. Niekiedy świerzbiączka letnia powstaje w wyniku znacznego niedoboru witaminy D.

• Świerzbiączka ciężarnych – nazywana też świerzbiączką skazową Besniera. Pojawia się u bardzo małej grupy pacjentek w ciąży. Najczęściej dotyczy kobiet borykających się z atopią i ponadto w rodzinie których również zaobserwowano podobne objawy. Przyczyny pojawienia się schorzenia podczas ciąży nie są do końca znane, ale mogą wiązać się ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety. Po okresie ciąży świerzbiączka najczęściej znika.

• Świerzbiączka psychogenna – pojawia się w reakcji na silny stres i ma podłoże psychiczne.

Jak objawia się świerzbiączka?

Świerzbiączka pojawia się nagle i przybiera postać małych guzków lub pęcherzyków zlokalizowanych najczęściej na odsłoniętych partiach ciała. Zmiany skórne w zależności od zaognienia pozostają od kilku do kilkunastu godzin. Przybierają wielkość od kilku milimetrów do nawet 2 centymetrów. Jeśli chory nie drapie pojawiających się zmian, zazwyczaj mijają szybko. W przypadku rozdrapywania pęcherzyków ich postać może się zaogniać i rozprzestrzeniać na całe ciało. Ponadto drapanie powoduje otwieranie się guzków, powstawanie ran i blizn.

Leczenie świerzbiączki

Leczenie świerzbiączki uzależnione jest od jej rodzaju i przyczyny powstawania zmian skórnych. Plan terapii ustalany jest na podstawie wywiadu z pacjentem, dokładnego obejrzenia zmian skórnych i zleconych badań krwi, określających IgE. Czasami świerzbiączka może występować wraz z liszajem płaskim, dlatego kluczowe jest ustalenie, z jakim schorzeniem mamy do czynienia. W celu dokładnego ustalenia rodzaju zmian skórnych lekarz może zlecić pobranie wycinka pęcherzyka do oceny histopatologicznej.

Świerzbiączka guzkowa leczona jest przez podanie glikosteroidów, których działanie jest skuteczne, jeśli mamy do czynienia z łagodną postacią. W przypadku świerzbiączki guzkowej, jaka utrzymuje się wiele godzin i znika jedynie na chwilę, dobrym rozwiązaniem jest leczenie laseroterapią lub krioterapią, które znacznie poprawią komfort życia chorego. Świerzbiączka letnia wymaga od chorego przede wszystkim unikania ostrego słońca i ochrony skóry kremem z wysokim filtrem. Do łagodzenia zmian skórnych stosuje się leki zawierające steroidy, najczęściej maści. W przypadku wystąpienia choroby na skutek niedoborów witaminy D, pacjentowi podaje się takalcytol, syntetyczną pochodną witaminy. Zmiany skórne pojawiające się podczas ciąży leczone są preparatami miejscowymi o działaniu przeciwświądowym. Jeśli nie powodują uporczywego świądu, stosowanie leków nie jest konieczne. Ciężarna powinna mieć jednak na uwadze to, iż utrzymujące się długo na skórze zmiany mogą spowodować trwałe przebarwienia.

Zobacz także: Budowa i funkcje skóry

Bibliografia:

1. J. Szczęch, D. Samotij, A. Reich, Świerzbiączka guzkowa jako pierwszy objaw zakażenia wirusem HIV, Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii UM we Wrocławiu.

2. J. Bogaczewicz, A. Woźniacka, A. Sysa-Jędrzejowska, Zastosowanie witaminy D, jej metabolitów i analogów w lecznictwie dermatologicznym, I Katedra i Klinika Dermatologii i Wenerologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.