Amputacja części kończyny dolnej (bez względu na przyczynę odjęcia) często wiąże się ze zmianą trybu życia w początkowym etapie rekonwalescencji, a ceny protez stopy mogą przysporzyć dodatkowych trosk. Państwowe instytucje i pozarządowe organizacje oferują pomoc w postaci pokrycia części kosztów zakupu protezy stopy bądź refundację całości tego typu wydatków.
Proteza stopy
Proteza stopy jest obiektem, który uzupełnia utraconą stopę w całości bądź tylko jej fragment, a także zastępuje jej funkcje motoryczne, np. podpory ciała, równowagi czy lokomocji.
Protezy stopy często utożsamiane są z ortezami, jednak bezwzględnie należy je ze sobą różnicować. Orteza wspomaga funkcjonowanie i leczenie osłabionej lub chorej części ciała.
Najbardziej istotny podział protez stóp dzieli je na dwie podstawowe grupy: ze względu na miejsce amputacji i funkcjonalność.
Rodzaje protezy stopy
Możliwości biotechnologiczne uzupełniania ubytków z zachowaniem funkcji motorycznych pozwalają na stworzenie dowolnej protezy stopy. Wszelkie typy i modele protez stopy w znacznym stopniu poprawiają funkcjonowanie pacjenta, zapewniają komfort noszenia i jednocześnie zachowują poczucie estetyki ogólnego wyglądu sylwetki.
Najbardziej nowoczesne rodzaje protezy stopy, oprócz inteligentnych przegubów, posiadają mechanizmy wspierające i optymalizujące każdy ruch stopy, odwzorowując jej fizjologiczne czynności. Charakteryzują się lekkością, a ich budowa zapewnia dobrą gospodarkę energii, czyli magazynowanie i oddawane jej podczas chodzenia. Tego typu dynamiczne protezy stopy polecane są przede wszystkim osobom aktywnym fizycznie, uprawiającym sport.
Protetyka oferuje również bardziej statyczne konstrukcje protez stopy, polecane osobom mniej aktywnym.
Protezy stopy ze względu na miejsce amputacji
Głównym kryterium podziału protez stopy jest miejsce amputacji. Pod tym kątem wyróżnia się:
- częściowe protezy stopy z zastosowaniem w przypadku amputacji:
- w obszarze palców z pozostawieniem co najmniej głów kości śródstopia; tego typu protezy stopy wzmacniają punkty podparcia i umiejętność propulsji stopy; zapobiegają również zginanie się niewypełnionej części buta, zachowując naturalny efekt chodzenia;
- na wysokości stawu Lisfranca (stawu stępno-śródstopnego) i Choparta (stawu skokowo-piętowo-łódkowy i stawu piętowo-sześcienny); proteza stopy w tym obszarze przywraca funkcje podporowe kończyny dolnej i propulsji, czyli odbicia od podłoża w trakcie chodzenia, a ostatecznie zachowuje funkcje statyczno-dynamiczne całego ciała, estetyki sylwetki i chodu;
Do częściowych protez stopy, oprócz urządzeń mocowanych tymczasowo lub na stałe, wliczają się również wszelkiego rodzaju wkładki do butów i nakładki na kikuty uzupełniające amputowaną część stopy, zapewniające w funkcjonalność nogi w poszczególnych fazach chodu.
Jak działa układ kostny? Dowiesz się tego z filmu:
- całościowe protezy stopy po amputacji podudzia; zapewniają kontakt skróconej kończyny z podłożem, umożliwiając chód i zwiększając pole podparcia całego organizmu; proteza podudzia może występować w wariancie z przegubem skokowym bądź ze sztywnym stawem skokowym.
Proteza stopy ze względu na konstrukcję
Ten rodzaj protezy stopy wyróżnia, m.in.:
- wewnątrzszkieletowe konstrukcje, których elementem nośnym pomiędzy lejem kikuta a stopą protezy goleni jest rura osiowa, nie nadająca naturalnego kształtu nodze; element osiowy zazwyczaj jest wyposażony w mechanizm przegubu imitujący staw skokowy;
- zewnątrzszkieletowe konstrukcje, których elementem nośnym pomiędzy lejem kikuta, a stopą protezy goleni są ściany zewnętrzne protezy, czyli elementy nadające jej naturalny kształt podudzia i stopy.
Protezy stopy ze względu na funkcjonalność
Zaopatrzenie ortopedyczne w postaci protezy stopy powinno przede wszystkim zapewnić powrót do pełni zdrowia i funkcjonalności pacjenta sprzed amputacji. Każdy pacjent wykazuje inne oczekiwania w stosunku do protezy stopy, ale ze względu na funkcjonalność można przyporządkować protezy do jednej z trzech kategorii:
- kosmetyczne, czyli lekkie i tanie, ale z ograniczoną ruchliwością konstrukcji, stanowią dobre uzupełnienie utraconej stopy lub jej fragmentu pod względem estetycznym; polecane są osobom chcącym zachować naturalny wygląd;
- mechaniczne, połączone ze zdrowymi mięśniami w wyższym odcinku kończy, przystosowane do kontroli funkcji poprzez pracę tych mięśni; użytkownik może realizować samodzielnie utracone funkcje stopy;
- mioelektryczne, zasilane zewnętrznie oraz mechanicznie; praca protezy nie jest tak wyczerpująca dla użytkownika dzięki pomocy mechanizmów zewnętrznych.
Cena protezy stopy
Cena protezy stopy uzależniona jest od rodzaju protezy, jednak samodzielny zakup wiąże się z wydatkiem blisko kilku tysięcy złotych na podstawowy rodzaj protezy. Im bardziej zaawansowana technologia protezy stopy, tym ceny są odpowiednio wyższe.
Pułap cenowy może być jednak znacznie zmniejszony lub pokryty w całości w ramach finansowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej bądź Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie bądź ze środków Państwowego Funduszu na Rzecz Osób Niepełnosprawnych.