Rdest japoński uważany jest w Polsce za gatunek inwazyjny. Stanowi zagrożenie dla rodzimej flory. Niegdyś, ze względu na walory ozdobne, uprawiany był w ogrodach botanicznych i parkach. Jest ponadto rośliną miododajną i paszową. Nadaje się do fitomelioracji i fitoremediacji zanieczyszczonych gleb. Powszechnie stosuje się ją w fitoterapii. Surowiec leczniczy to bogaty w substancje czynne korzeń z kłączami i ziele.
Rdest japoński – wiadomości ogólne
Rdest japoński (z łac. Reynoutria japonica) to gatunek wieloletniej rośliny zaliczany do rodzaju rdestowiec (z łac. Reynoutria) i rodziny rdestowatych (z łac. Polygonaceae). Znany jest też jako rdestowiec japoński i ostrokończysty. Roślina porasta rodzime tereny południowej Azji, w tym północną część Chin, Japonię, Tajwan i Koreę. Z czasem rozprzestrzeniła się na inne kontynenty. W Polsce rdest japoński pospolicie występującą na terenie całego kraju. W środowisku naturalnym najczęściej spotkać go można w rejonach górzystych, zaroślach nadrzecznych, przy brzegach rowów, na poboczach dróg i nasypach kolejowych.
Rdestowiec japoński jest w Polsce zwalczany. Roślina rozprzestrzenia się bardzo szybko, a jej kłącza wytwarzają substancje hamujące rozwój innych roślin. Jej usuwanie powinno być przeprowadzane przed okresem kwitnienia, które przypada od sierpnia do września. Eliminuje się ją mechanicznie, wykopując lub kosząc. Niestety roślina z łatwością odrasta. Rdestowiec japoński zaliczany jest do stu najbardziej inwazyjnych gatunków świata. Może powodować daleko idące zmiany w środowisku przyrodniczym.
Zobaczcie, przy jakich dolegliwościach warto pamiętać o ziołach:
Rdest japoński – surowiec leczniczy
Rdestowiec japoński ma bogate zastosowanie lecznicze. Surowiec zielarski to korzeń rdestu japońskiego wraz z kłączami (z łac. Rhizoma cum radicibus Reynoutriae japonicae) oraz ziele rdestowca (z łac. Herba Reynoutriae japonicae). W ich składzie znajdują się m.in.: pochodne antracenu (chryzofanol, emodyna, parietyna, cytreorozeina, kwestyna), pochodne stilbenu (polidatyna, resweratrol), flawonoidy (luteolina, kwercetyna, apigenina), fitosterole, kwas protokatechowy.
Właściwości i zastosowanie rdestu japońskiego
Rdest japoński ma następujące właściwości lecznicze: wykrztuśne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, moczopędne, neuroprotekcyjne (ochronne wobec neuronów, czyli komórek układu nerwowego). Dodatkowo działa antyoksydacyjnie (neutralizuje wolne rodniki tlenowe), antybakteryjnie, antywirusowo, antygrzybiczo, przeciwzapalnie, antymutagennie, przeciwalergicznie.
Rdest japoński wpływa pobudzająco na wydzielanie soków trawiennych i osłonowo na wątrobę. Przyspiesza również jej regenerację. Roślina stosowana jest w leczeniu astmy, uciążliwego kaszlu, infekcji dróg oddechowych, miażdżycy, nadciśnieniu tętniczym krwi, chorobach serca. Ze względu na obniżanie stężenia cholesterolu we krwi i zdolność do hamowania agregacji (zlepiania) krwinek wykazuje działanie przeciwzawałowe. Używa się jej w reumatyzmie, artretyzmie, reumatoidalnym zapaleniu stawów i cukrzycy. Rdest japoński znany jest ze zwalczania zakażeń bakteryjnych i grzybiczych, stąd też często wspomaga terapię boreliozy.
Podkreśla się jego działanie immunostymulujące i zdolność do hamowania procesów autoagresji immunologicznej. Usprawnia procesy detoksykacji, czyli oczyszczania organizmu ze szkodliwych i zbędnych substancji. Roślina przyspiesza regenerację tkanek, a w związku z tym intensyfikuje gojenie ran. Ze względu na właściwości estrogenne rdestowca wykorzystuje się go w łagodzeniu objawów towarzyszących okresowi przekwitania u kobiet lub przerostowi gruczołu krokowego u mężczyzn.
Jak używać rdestu japońskiego?
Z działania rdestu japońskiego korzystać można na wiele sposobów. Ze świeżego korzenia przygotować można odwar, intrakt, ekstrakt etanolowy czy macerat wodny. Popularnością cieszy się nalewka z suchych i rozdrobnionych kłączy. Z ich użyciem można też wytworzyć wino czy ocet rdestowy. W sprzedaży dostępne są suplementy diety w kapsułkach zawierające wyciąg z kłącza. Opakowanie 100 kapsułek (po 500 mg) kosztuje około 55 zł.
Rdestowiec japoński – jak parzyć?
Herbata z rdestowca japońskiego jest dość prosta do przygotowania. Napar uzyskuje się, zalewając 1 łyżkę rozdrobnionego surowca 1 szklanką wrzątku. Miksturę odstawia się pod przykryciem na 30–40 minut, po czym przecedza. Zalecane dzienne spożycie to pół szklanki 4 razy dziennie, najlepiej godzinę przed posiłkiem. Powinno się go przyjmować 3–4 tygodnie, a między kolejnymi powtórzeniami zrobić dwutygodniową przerwę. Terapia rdestem japońskim nie powinna trwać dłużej niż pół roku.
Bibliografia:
1. L. Rutkowski, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, PWN, Warszawa 2006.
2. L. Witkowska-Żuk, Rośliny leśne, Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2013.
3. B. Kowalczyk, Rdestowiec japoński (Reynoutria japonica Houtt.) – gatunek inwazyjny i leczniczy – rozprzestrzenianie się w gminie Krzyżanowice (Kotlina Raciborska), [w:] „Annales Academiae Medicae Silesiensis”, 2009, 63(6), s. 48–53.
4. D. J. Beerling, J. P. Bailey, A. P. Connolly, Fallopia japonica (Houtt.) Ronse Decraene (Reynoutria japonica Houtt.; Polygonum cuspidatum Sieb. & Zucc.), [w:] „Journal of Ecology”, 1994, 82, s. 959–979.