Prostata to gruczoł produkujący wydzielinę, która miesza się z ejakulatem i umożliwia ruch plemników. Znajduje się on pod pęcherzem moczowym i otacza cewkę moczową.

Rak prostaty - objawy

Rak prostaty rozwija się bardzo wolno. Od momentu wystąpienia pierwszych zmian nowotworowych do ukształtowania się guza mija ok. 10 lat. Niestety choroba bardzo długo nie daje żadnych objawów, dlatego też wielu pacjentów trafia do lekarza zbyt późno. Długo nierozpoznany rak prostaty często nacieka na tkanki otaczające gruczoł krokowy, a to podnosi ryzyko pojawienia się przerzutów. Zatem, jakie objawy  mogą świadczyć o rozwoju raka?

- Mogą to być nimi np. bóle kostne, bóle w podbrzuszu oraz w okolicy krocza, nietrzymanie moczu, zaburzenia wzwodu. Dlatego im wcześniej nowotwór prostaty zostanie rozpoznany, tym większe są szanse na jego całkowite wyleczenie – mówi Łukasz Curyło urolog z krakowskiej SCM clinic.

Rak prostaty – najważniejsza jest profilaktyka

Średni wiek zachorowania na raka prostaty przekracza 70 lat. Mimo to każdy mężczyzna, który skończył 45 lat powinien regularnie, czyli co roku, badać prostatę. Panowie powinni zgłaszać się do lekarza także wtedy gdy bez wyraźnej przyczyny pojawią się u nich problemy z oddawaniem moczu, krwiomocz czy krew w ejakulacie. Mimo że objawy te wcale nie muszą być objawem raka i tak trzeba je skonsultować z lekarzem.

Co prowadzi do przerostu prostaty? Dowiedz się tego z filmu:

Częstszych wizyt wymagają także ci panowie, którzy mieli w rodzinie przypadki zachorowania na raka prostaty. Statystyki pokazują, że u ok. 9 proc. chorych schorzenie jest dziedziczne. Uważa się, że jeżeli u trzech najbliższych krewnych lub u dwóch w wieku poniżej 55 lat wystąpił rak gruczołu krokowego, to mamy w tej rodzinie wyraźną predyspozycję do występowania tej choroby. U osób obciążonych genetycznie choroba pojawia się zwykle w młodszym wieku, dlatego konieczne jest wcześniejsze profilaktyczne monitorowanie ich stanu zdrowia.

Raka prostaty można uniknąć

Rak prostaty, podobnie jak wiele innych chorób, związany jest ze stylem życia. Mężczyźni, którzy unikają aktywności fizycznej, odżywiają się niezdrowo i często sięgają po żywność przetworzoną znacznie częściej chorują na ten rodzaj nowotworu. Czego jeszcze trzeba unikać?

– Zdecydowanie unikamy żywności zawierającej nadmiar soli, cukier, syrop glukozowo-fruktozowy. Groźne są także substancje oznaczone na etykietach literą „E”. To konserwanty, barwniki, przeciwutleniacze, emulgatory czy wzmacniacze, które działają na niekorzyść naszego organizmu. Warto rozważyć dietę o obniżonej zawartości węglowodanów, a w szczególności glukozy. Już niemal 100 lat temu niemiecki biochemik Otto Warburg otrzymał nagrodę Nobla za odkrycie, że komórki nowotworowe mają potrzebę zużywania glukozy w znacznie większym stopniu niż komórki zdrowe. Popularna ostatnio dieta ketogenna zakłada ograniczenie podaży węglowodanów, co uzupełnia się przez zwiększenie podaży tłuszczu. Ilość białek dostarczanych w tej diecie jest wystarczająca do zapewnienia prawidłowego wzrostu, rozwoju i funkcjonowania organizmu. Oczywiście taką decyzję należy konsultować z lekarzem prowadzącym – mówi specjalista.

Rak prostaty – jak wygląda diagnostyka?

Raka prostaty można rozpoznać wykonując badanie per rectum (palpacyjne, przezodbytnicze). Pozwala ono ocenić wielkości, powierzchnię oraz konsystencję gruczołu krokowego. Schorzenie można także rozpoznać na podstawie badania USG przez odbyt, jednak jest ono wykonywane stosunkowo rzadko.

– Badanie per rectum wykonywane przez specjalistę urologa obowiązuje każdego mężczyznę od 45 r.ż. Przeprowadzamy je raz do roku. Natomiast USG nie jest badaniem stosowanym w profilaktyce raka stercza, ponieważ nie spełnia wymaganych kryteriów. To, co powinno być wykonane oprócz badania per rectum (przezodbytniczego) to także oznaczenie wartości PSA. Jest to badanie z krwi pacjenta. Należy pamiętać, że podwyższony poziom PSA nie musi oznaczać obecności nowotworu. Aby otrzymać pełną interpretację wyników i ewentualne informacje o dalszym postępowaniu, należy być pod opieką wyspecjalizowanego urologa. Co do badania USG to jeżeli musimy zrobić je z jakichś przyczyn, to dedykowane jest USG przezodbytnicze, nie przezpowłokowe, ponieważ nie miałoby ono żadnej roli w diagnostyce – tłumaczy specjalista.

Regularne badania to najlepszy sposób, aby wcześnie wykryć chorobę i wdrożyć odpowiednie leczenie. Tylko wcześnie rozpoznany nowotwór daje szanse na pełne wyleczenie i powrót do zdrowia i pełnej sprawności.

Zobacz także: Podwyższone PSA to oznaka nowotworu? Niekoniecznie! Przyczyny wysokiego PSA

Rak prostaty – jak można go leczyć?

Sposób leczenia raka prostaty zależy przede wszystkim od wieku pacjenta, jego stanu zdrowia, a także stopnia zaawansowania choroby. Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia raka prostaty jest prostatektomia radykalna, czyli chirurgiczne usunięcie gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi, fragmentami nasieniowodów oraz niekiedy, w zależności od oceny niebezpieczeństwa przerzutów, otaczającymi węzłami chłonnymi. Tego rodzaju zabiegów nie wykonuje się pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, POCHP oraz cukrzycą. To duża operacja onkologiczna. Jej najważniejszą częścią jest połączenie pęcherza moczowego z kikutem cewki, który zostaje po usunięciu stercza. Alternatywą dla klasycznej operacji może być zabieg z użyciem laparoskopu.

– Laparoskopia polega na wprowadzeniu do organizmu pacjenta specjalnych urządzeń poprzez bardzo małe, ok. 10 mm nacięcie, wykonane na powłokach brzusznych, tuż poniżej pępka. Zestaw narzędzi, które są wprowadzane tą drogą do organizmu pacjenta składa się z optyki, która pozwala uwidocznić narządy w powiększeniu na ekranie monitora medycznego (kamery laparoskopowej) i instrumentarium laparoskopowego, czyli specjalnych mikronarzędzi, które pozwalają nacinać, wycinać, transformować oraz wciągać na zewnątrz fragmenty chorych tkanek. Powiększenie optyczne uzyskiwane podczas zabiegów, pozwala na bardzo dokładne preparowanie struktur, zaś stosowane narzędzia elektrochirurgiczne umożliwiają minimalizowanie utraty krwi w czasie zabiegu operacyjnego– wyjaśnia specjalista.

Innym sposobem leczenia raka prostaty jest radioterapia. Jest ona stosowana u tych pacjentów, u których ogólny stan zdrowia nie pozwala na przeprowadzenie operacji lub u tych, którzy nie wyrażają na nią zgody. Naświetlanie może być skuteczną metodą leczenia u chorych na raka ograniczonego do stercza lub zaawansowanego miejscowo (bez przerzutów). Osoby, które decydują się na taką metodę leczenia muszą liczyć się z powikłaniami ze strony układu pokarmowego i układu moczowego, np. impotencją lub przewlekłym zapaleniem śluzówki odbytnicy.

Jak wygląda leczenie raka prostaty? Dowiesz się tego z filmu:

W leczeniu zaawansowanego raka prostaty z przerzutami stosuje się hormonoterapię. Rak prostaty jest nowotworem hormonozależnym, a jego rozwój ma ścisły związek z testosteronem. Zmniejszenie poziomu androgenów hamuje rozwój nowotworu, ale nie prowadzi do jego wyleczenia. Hormonoterapia jest stosowana u pacjentów z rakiem prostaty zaawansowanym miejscowo, a także u chorych, którzy nie wyrazili zgody na prostatektomię lub radioterapię.

W niektórych przypadkach stosuje się leczenie zachowawcze. Polega ono na objęciu chorego opieką lekarza w celu opóźnienia leczenia do czasu, aż będzie ono konieczne.  Taką formę leczenia najczęściej stosuje się u mężczyzn powyżej 70. roku życia ze spodziewanym czasem przeżycia poniżej 10 lat.

Raka prostaty można leczyć także za pomocą HIFU, czyli skupionych ultradźwięków o wysokiej częstotliwości.

Lek. med. Łukasz Curyło - specjalista urologii z krakowskiej SCM clinic Absolwent Akademii Medycznej w Krakowie. Egzamin specjalizacyjny z urologii zdał w 2012 roku uzyskując tytuł FEBU (Fellow European Board of Urology). Pracuje w Oddziale Klinicznym Urologii pod kierownictwem prof. Piotra Chłosty na stanowisku starszego asystenta. Od roku 2013 pełni funkcję Kierownika Przyklinicznej Poradni Urologicznej. Bierze czynny udział w Kongresach naukowych Polskiego Towarzystwa Urologicznego (PTU) oraz Europejskiego Towarzystwa Urologicznego (EAU). Współorganizuję kursy w ramach specjalizacji z zakresu urologii oraz technik małoinwazyjnych: laparoskopowych i endoskopowych. Szczególnie interesuje się onkologią urologiczną, laparoskopią w urologii oraz zabiegami rekonstrukcyjnymi dróg moczowych.