Do powstania nowotworu podniebienia przyczynia się przede wszystkim palenie papierosów. Niestety rak podniebienia twardego oraz miękkiego może rozwijać się podstępnie i dawać uporczywe objawy, niepokojące chorego dopiero w znacznym stadium zaawansowania.

Rak podniebienia – przyczyny

Podniebienie to struktura, którą dzieli się na część miękką i twardą. Tak jak każdy obszar w organizmie, może ulec procesowi nowotworzenia, szczególnie z tego względu, iż jest narażone na częsty kontakt z czynnikami zewnętrznymi. Rak podniebienia należy do szerokiej grupy nowotworów głowy i szyi, jego częstość występowania nie jest wielka. Większość zmian złośliwych to raki płaskonabłonkowe, zdarzają się gruczołowe, ale także czerniaki czy mięsaki. Nowotwory te charakteryzują się wysokim stopniem złośliwości, szybko naciekają na okoliczne struktury oraz dają przerzuty do węzłów chłonnych. W wielu źródłach naukowych uznaje się, że rak płaskonabłonkowy częściej występuje na podniebieniu miękkim, natomiast gruczołowy na podniebieniu twardym. Twierdzenie to może być jednak mylne, ponieważ nie ma wielu danych na ten temat.

Wykazano duży związek między występowaniem raka płaskonabłonkowego a spożywaniem alkoholu oraz paleniem papierosów. Powstanie zmian może być również skutkiem zaniedbań higieny jamy ustnej, długotrwałego mechanicznego podrażnienia. Dużą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne.

Objawy raka podniebienia

Rak podniebienia jest nowotworem podstępnym, a dolegliwości mogą pojawić się dopiero wtedy, gdy choroba jest już zaawansowana. Zmiany występują zwykle pod postacią owrzodzeń, nieostro odgraniczonych od powierzchni, z czasem się powiększają. Rak podniebienia twardego objawia się występowaniem (często krwawiącej) masy na sklepieniu jamy ustnej, złym przyleganiem protez zębowych oraz nieprzyjemnym zapachem. W przypadku zaawansowanego raka podniebienia miękkiego objawy mogą obejmować problemy z połykaniem, zmienioną artykulację (mowa staje się spowolniała, niewyraźna), szczękościsk, obecność guza w obrębie szyi. Inne typy nowotworów, takie jak guzy małych ślinianek, mogą jawić się jako wybrzuszenia w obrębie błony śluzowej.

W większości przypadków pacjentom, którzy poddają się rutynowym kontrolom lekarskim i dentystycznym, udaje się wykryć zmianę, kiedy wyżej wymienione objawy jeszcze się nie pojawią. Z tego względu ważne jest, by udawać się na wizyty kontrolne i zawsze sygnalizować lekarzom, gdy pojawią się jakieś nietypowe dolegliwości.

Rak podniebienia i metody leczenia

Postępowanie lecznicze w raku podniebienia ustala się na podstawie umiejscowienia oraz stadium zaawansowania, typu histologicznego oraz stanu ogólnego pacjenta. By opracować optymalny sposób leczenia, konieczne jest wykonanie szeregu badań, w tym obrazowych.

Leczenie raka podniebienia może mieć na celu radykalne usunięcie guza lub jedynie terapię paliatywną – zmniejszającą dolegliwości, gdy szanse na całkowite pozbycie się choroby są małe i wiążą się ze znacznym pogorszeniem stanu zdrowia. W przypadku raka podniebienia twardego, kiedy zmiany są świeże, preferuje się operację lub radioterapię. Czasem łączy się oba sposoby. W przypadku zajęcia węzłów chłonnych może być konieczna operacja w obrębie szyi. Podobnie wygląda sprawa z leczeniem raka podniebienia miękkiego – we wczesnym stadium stosuje się radioterapię lub zabieg chirurgiczny, natomiast w zaawansowanych nowotworach początkowo przeprowadza się operację, a następnie napromienianie obszaru wyciętej zmiany oraz szyi. Alternatywą dla takiej terapii jest zastosowanie radiochemioterapii z następującym wycięciem zmniejszonego guza. Zmiany zaawansowane mogą wymagać usunięcia części kości szczęki, wyrostka zębodołowego oraz innych struktur jamy ustnej.

Zobacz także: Radioterapia paliatywna – zastosowanie i skutki uboczne

Komplikacje związane z leczeniem raka podniebienia mogą obejmować zaburzenia mowy oraz połykania. Niekiedy konieczne jest pozostawienie otwartej jamy nosowej, skutkujące zarzucaniem do niej treści pokarmowej. Część z tych niedogodności może zostać opanowana poprzez operacje rekonstrukcyjne.

Czy izraelscy naukowcy opracowali lek na raka? Dowiesz się tego z filmu:

Rak podniebienia twardego i rak podniebienia miękkiego – rokowanie

Rokowanie w przypadku raka podniebienia twardego zależy przede wszystkim od postaci histologicznej nowotworu. Ustala się je na podstawie wycinka pobranego z podejrzanej zmiany. Bardzo ważny jest czas trwania choroby i stadium jej zaawansowania. Im wcześniej nowotwór podniebienia zostanie wykryty i będzie wprowadzone odpowiednio dobrane leczenie, tym większe jest prawdopodobieństwo pełnego wyleczenia. W przypadku zaawansowanych zmian obserwuje się nawroty aż u 70% chorych, a rokowanie co do długoletniego przeżycia jest niekorzystne.

Bibliografia:

1. Yang Z., Deng R., Sun G., Huang X., Tang E., Cervical metastases from squamous cell carcinoma of hard palate and maxillary alveolus: A retrospective study of 10 years. Head Nec.

2. Eskander A., Givi B., Gullane P.J., Irish J., Brown D., Gilbert R.W. et al., Outcome predictors in squamous cell carcinoma of the maxillary alveolus and hard palate. Laryngoscope. 2013 Apr 1.k. 2013 Jun 4.

3. Rumińska-Krawczyk R., Metody diagnostyki i leczenia raka płaskonabłonkowego podniebienia. Medycyna Rodzinna 4/2012.