Głównym objawem figówki gronkowcowej są liczne krosty, zlokalizowane na twarzy, wypełnione treścią ropną oraz przebite włosem. Zmiany mają tendencję do utrzymywania się przez wiele tygodni mimo właściwego leczenia antybiotykami. W profilaktyce figówki gronkowcowej niezwykle ważne jest dbanie o właściwą higienę skóry twarzy.
Co to jest figówka gronkowcowa i jakie są jej przyczyny?
„Figówka gronkowcowa” to potoczne określenie na bakteryjne, przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych. Bakterią wywołującą chorobę jest gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus).
Główne przyczyny rozwoju figówki gronkowcowej to stany, w których bakterie normalnie kolonizujące skórę człowieka mogą przedostać się do mieszka włosowego i wywołać tam stan zapalny, prowadzący do nagromadzenia się treści ropnej. Dzieje się tak, gdy dojdzie do uszkodzenia mieszka włosowego lub otaczającej go skóry. Do przyczyn pojawienia się figówki gronkowcowej zaliczamy: nieodpowiedni poziom higieny osobistej, nadmierną potliwość skóry, przewlekłe choroby współistniejące obniżające odporność (cukrzyca, nowotwory) czy skaleczenia i otarcia owłosionej skóry głowy. Chorobogenne jest także źle przeprowadzone golenie, pozostawiające ostre końce włosów, które rosnąc, powodują nieprawidłowe ich wrastanie, uszkadzają mieszek włosa i ułatwiają wnikanie do niego bakterii.
Typową lokalizacją figówki gronkowcowej jest owłosiona skóra twarzy (okolice brody oraz wąsów). Ze względu na częste golenie skóry na twarzy, które może prowadzić do rozwoju stanu zapalnego mieszków włosowych, figówka gronkowcowa częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Cechą charakterystyczną choroby jest przewlekły charakter oraz częste okresy zaostrzeń i remisji.
Jakie objawy daje figówka gronkowcowa?
Zapalenie mieszków włosowych, czyli figówka, objawia się przede wszystkim ropnymi zmianami na owłosionych częściach ciała. Dominującymi wykwitami są krostki wypełnione treścią ropną, pęcherze oraz grudki. Zmiany zlokalizowane są w mieszkach włosowych, czyli w wąskich tunelach w skórze, z których wyrastają włosy. Skóra wokół wykwitów jest zmieniona i wykazuje cechy zapalne – jest zaczerwieniona, obrzęknięta, może być bolesna podczas dotyku. Krostki z czasem pękają, wydzielając ropną treść na zewnątrz, lub przysychają i tworzą strupy. Stan zapalny zaburza prawidłowe funkcjonowanie mieszka włosowego, co skutkować może gorszym przyczepem cebulek włosa. Prowadzi to często do wypadania włosów.
Po właściwym leczeniu stan skóry i włosów ulega poprawie, a choroba nie niesie zwykle żadnych następstw. W najcięższych przypadkach, w których zapalenie rozwija się także w głębszych warstwach skóry, figówka gronkowcowa może spowodować powstanie długotrwałych blizn na skórze twarzy.
Na czym polega diagnostyka oraz leczenie figówki gronkowcowej?
Figówka gronkowcowa rozpoznawana jest najczęściej na podstawie obrazu klinicznego. Postawienie diagnozy ułatwiają: typowa lokalizacja zmian na twarzy, ich krostkowy wygląd oraz wypadanie nieuszkodzonych włosów znajdujących się wewnątrz zmian skórnych. Rzadko w celu dokładnej identyfikacji czynnika wywołującego chorobę wykonywany jest posiew z treści ropnej. Hodowla pozwala na określenie patogenu odpowiedzialnego za rozwój zapalenia, czyli w przypadku figówki gronkowcowej – gronkowca złocistego. Jeśli stany zapalne mieszków włosowych nawracają, wykonywane są badania na nosicielstwo gronkowca złocistego (wymaz z jamy nosowej).
Leczenie figówki gronkowcowej polega na stosowaniu leków przeciwbakteryjnych (czyli antybiotyków). Zalecane jest przyjmowanie antybiotyków w formie doustnej, gdyż zapewnia to lepszą penetrację aktywnego składnika do miejsc chorobowych i – co za tym idzie – większą skuteczność terapii. Leczenie może trwać nawet kilka tygodni. Maści z antybiotykami powinny być stosowane jako metody uzupełniające antybiotykoterapię ogólnoustrojową. Niekiedy wspomagająco stosowane są także preparaty miejscowe z kortykosteroidami.
Niezwykle ważna jest profilaktyka rozwoju zapalenia mieszków włosowych. Przyrządy używane do golenia należy za każdym razem dokładnie oczyścić, a po goleniu skórę przemyć odpowiednim preparatem odkażającym. Niestety figówka gronkowcowa ma tendencję do nawrotów i u osób do niej predysponowanych może pojawiać się nawet kilka razy w roku. Tacy pacjenci muszą szczególnie dbać o higienę skóry oraz przyborów kosmetycznych (np. zalecane jest stosowanie jednorazowych golarek i nieużywanie maszynek elektrycznych).
Zobacz wideo: Budowa i funkcje skóry
Bibliografia:
1. Jabłońska S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL, Warszawa 2005.