Przepuklina pępkowa jest rodzajem przepukliny brzusznej, która pojawia się, gdy struktury znajdujące się w jamie brzusznej wydostają się przez niezamknięty pierścień pępkowy. W obrębie pępka widoczne jest wybrzuszenie, określane workiem przepuklinowym, do którego może przemieścić się nawet fragment jelita. Przepuklina wymaga najczęściej szybkiej konsultacji z lekarzem, gdyż jej powikłania mogą zagrażać życiu.

Przepuklina pępkowa jest chorobą dotykającą najczęściej niemowlęta (jest to wada wrodzona u wcześniaków czy dzieci mających niski poziom wagi). Tutaj pojawia się w pępku. Może występować także u dorosłych i starszych dzieci, gdy zostanie osłabiona wewnętrzna warstwa mięśni brzucha. Najczęściej objawia się wówczas w postaci przepukliny okołopępkowej.

Jak powstaje przepuklina pępkowa?

Przepuklina pępkowa pojawia się, gdy pierścień pępkowy nie goi się prawidłowo po rozdzieleniu od pępowiny. Jest to wrodzona wada anatomiczna niezrośnięcia się pierścienia pępkowego (otworu, za pomocą którego w okresie prenatalnym do dziecka dochodzą naczynia płodowe). Choroba występuje w formie miękkiego guza w obrębie pępka uwypuklającego się podczas płaczu dziecka. Wada powinna zniknąć samoistnie do piątego roku życia. Czasami jednak przepuklina pępkowa rozrasta się oraz zmienia w bolący, uciążliwy guzek. W wyniku tego dziecko wymiotuje, płacze i ma kłopoty z wypróżnieniem.

U dorosłych przepuklina pępkowa występuje wskutek osłabienia powłoki brzusznej. Najbardziej narażeni są ci, u których pojawia się wysokie ciśnienie we wnętrzu brzucha. Może ono wystąpić w czasie kaszlu, u chorych cierpiących na nadwagę, zaparcia czy u mężczyzn z powiększoną prostatą. Dodatkowo ryzyko zwiększa się z powodu wykonywanej pracy fizycznej. Przepuklina pępkowa pojawia się również u kobiet w ciąży oraz u osób, u których występuje wodobrzusze. Nie do końca wiadomo, co powoduje przepuklinę pępkową, jednym z powodów jest niska ilość kolagenu budującego powięzi albo inne wady wrodzone.

Objawy przepukliny pępkowej

Objawy przepukliny są dodatkowo wzmacniane poprzez układanie dziecka na brzuchu. Rozwinięta przepuklina pępkowa powoduje ból i dyskomfort. Im dłużej zmiana rośnie, tym guzek bardziej twardnieje, ponieważ w worku przepuklinowym znajdują się wnętrzności, do których odcięty jest przepływ krwi.

Ponadto na skórze mogą wystąpić przebarwienia lub zaczerwienienie, a także obrzęk. Nie można lekceważyć objawów przepukliny, gdyż mogą one doprowadzić do niedrożności jelit, które ujawniają się torsjami i silnym bólem brzucha. Wówczas potrzebna jest interwencja lekarza, gdyż martwica jelit może nawet doprowadzić do nawet śmierci.

Skuteczne leczenie przepukliny u niemowląt oraz dorosłych

U dzieci leczenia operacyjnego wymagają te, które samoczynnie nie zniknęły po 5. roku życia. U dorosłych każda przepuklina jest wskazaniem do operacji ze względu na ryzyko uwięźnięcia. Zabieg ten jest określany mianem hernioplastyki. Jest on stosowany zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Im mniejszy jest rozmiar przepukliny, tym łatwiej przeprowadzić operację, a w związku z tym zmniejsza się zagrożenie nawrotów. Hernioplastyka polega na wycofaniu wszystkich elementów, które trafiły do worka przepuklinowego. Najpierw lekarz musi znaleźć tzw. worek przepuklinowy, następnie odprowadza wnętrzności na odpowiednie miejsce oraz zamyka otwór.

Powłoki brzuszne mogą być wzmocnione dodatkowo przez przymocowanie siatki pod otrzewną za pomocą zszywek bądź szwów. Jej zadaniem jest zrośnięcie się ze strukturami ciała, po czym stworzenie trwałej zapory. Ta metoda zapobiega nawrotom przepukliny pępkowej i jest zwykle wykorzystywana u starszych osób. Operację można przeprowadzić poprzez otwarcie jamy brzusznej jak i laparoskopowo poprzez niewielkie nacięcia powłok. Laparoskop oraz inne narzędzia są wprowadzane do jamy brzusznej za pomocą trokarów (czyli cienka rurka, która na jednym końcu jest tępo ścięta, tworzy kanał przez który wprowadzane są narzędzia do jamy brzusznej). To sprawia, że okres rekonwalescencji jest znacznie krótszy. Operacja trwa około pół godziny przy zastosowaniu znieczulenia ogólnego. Uwięziona przepuklina może spowodować niedokrwienie, niedrożność przewodu pokarmowego i martwicę jelit. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów (przepuklina bolesna, twarda, zaczerwieniona, niedająca się odprowadzić) należy pilnie zgłosić się do szpitala. Wówczas nie należy podawać choremu nic do picia ani do jedzenia ze względu na prawdopodobieństwo przeprowadzenia zabiegu operacyjnego w krótkim czasie.