Przebarwienia zębów to dla wielu osób poważny problem estetyczny. Przede wszystkim jednak plamki na uzębieniu mogą świadczyć o zmianach chorobowych. Nie należy ich bagatelizować, a nim zastosuje się domowe sposoby na przebarwienia, warto skonsultować ich wybór ze stomatologiem.

Przebarwienia na zębach i ich rodzaje

Zdrowe zęby mają barwy od mlecznobiałej po żółtobrunatną. Mleczaki są zwykle szarawo-niebieskie. Kolor uzębienia zmienia się (ciemnieje) z wiekiem, co jest naturalnym procesem. Barwa zęba jest zróżnicowana w jego obrębie (im dalej od dziąsła, tym jaśniejsza). Nieco ciemniejsze od pozostałych zębów często bywają kły. Pozostałe różnice w zabarwieniu szkliwa są zwykle symptomem zmian chorobowych (miejscowych lub ogólnoustrojowych) lub efektem działania czynników zewnętrznych.

Przebarwienia na zębach występują u dzieci i dorosłych – pojawiają się i na zębach mlecznych, i na stałych. Obejmują zarówno zęby z żywą, jak i z martwą miazgą. Mogą mieć charakter miejscowy lub dotyczyć całego uzębienia. Gama kolorystyczna przebarwień na zębach jest bardzo szeroka – od kredowobiałych, po ciemnobrązowe. Kolor plamek, a także ich umiejscowienie najczęściej pozwalają na zdiagnozowanie przyczyny problemu, co umożliwia wybór najlepszej metody usuwania przebarwień.

Przebarwienia na zębach – przyczyny powstawania

Czynniki, które powodują przebarwienia zębów, mogą mieć charakter zewnątrzustrojowy (działać na ząb od zewnątrz) lub wewnątrzustrojowy. W pierwszym przypadku powstają na skutek odkładania się na szkliwie złogów barwników, w drugim – powstają w wewnętrznych strukturach zęba z powodu różnego rodzaju schorzeń ogólnoustrojowych, przyjmowania leków czy nieodpowiedniej diety.

Najczęstsze czynniki zewnątrzustrojowe, które powodują powstawanie przebarwień na zębach, to:

• niedostateczna higiena jamy ustnej, będąca przyczyną odkładania się płytki nazębnej żółtawego koloru, która może zmieniać odcień, ponieważ łatwo chłonie barwniki z otoczenia,
  
• działanie bakterii powodujących próchnicę (plamki na zębach mogą mieć kolory od białego po brunatny),
  
• częste spożywanie produktów zawierających silne pigmenty, np. borówek, czerwonego wina, kawy, a także palenie papierosów, marihuany itp. (powoduje brązowe przebarwienia na zębach),
  
• stosowanie niektórych leków, np. płukanek zawierających chlorheksydynę czy cetylopirydynę (na zębach powstają żółtobrązowe lub czarne plamki), przyjmowanie doustnych preparatów żelaza (wywołuje ciemne przebarwienia na zębach),
  
• niektóre zabiegi stomatologiczne, np. czarne przebarwienia na zębach u dzieci mogą powstać w wyniku zabiegu impregnacji (lapisowania) bakteriobójczym azotanem srebra.
  

Wśród czynników wewnątrzustrojowych odpowiedzialnych za przebarwianie struktur zębów wyróżnia się:

• niedorozwój szkliwa lub jego demineralizację spowodowaną błędami dietetycznymi oraz niektórymi chorobami ogólnoustrojowymi (najczęściej wywołują one białe przebarwienia na zębach),
  
• antybiotykoterapię (zwłaszcza lekami z grupy tetracyklin), która powoduje brunatne lub żółte przebarwienia na zębach u dzieci,
  
• fluorozę, czyli przedawkowanie fluoru (w początkowej fazie choroby przebarwienia są białe, a później – brunatne),
  
• choroby ogólnoustrojowe, takie jak porfiria wrodzona (przebarwienia są różowo-brązowe), nadczynność tarczycy (przebarwienia – niebiesko-białe) czy torbielowate zwłóknienie trzustki (przebarwienia – brązowo-szare),
  
• obumarcie miazgi zęba (zyskuje on barwę ciemnoszarą),
  
• urazy mechaniczne, w wyniku których dochodzi do wynaczynienia krwi wewnątrz zęba i następuje jego przebarwienie na różowo.
  

Jak usunąć przebarwienia na zębach?

Najłatwiej jest usunąć z zębów przebarwienia powierzchniowe, powstałe na skutek działania czynników zewnętrznych. Po konsultacji ze stomatologiem można zastosować w tym celu:

• specjalistyczną pastę do zębów,
  
• nakładki na zęby (do stosowania na noc),
  
• paski wybielające (przykleja się je na zęby na około pół godziny).
  

Preparaty takie mogą zawierają nadtlenek wodoru lub mocznika. Należy wybierać produkty z pewnego źródła, ponieważ niekiedy stężenie obecnych w nich substancji czynnych przekracza dopuszczalne normy.

Jeśli domowe sposoby na przebarwienia na zębach okażą się nieskuteczne, można skorzystać z jednej z metod stosowanych w gabinetach stomatologicznych. W wielu przypadkach problem rozwiązuje piaskowanie (usuwa osad i płytkę nazębną) lub skaling (ultradźwięki rozbijające kamień nazębny). Bardziej zaawansowaną metodą jest mikroabrazja (zabieg mechaniczny połączony z oddziaływaniem za pomocą kwasów), która likwiduje przebarwienia powstałe na skutek demineralizacji szkliwa czy fluorozy. Stomatolog może także przeprowadzić wybielanie zębów (kosztowna, choć najskuteczniejsza jest metoda laserowa). Martwe zęby można poddać wybielaniu wewnętrznemu, np. z użyciem techniki termokatalitycznej. Istnieją przebarwienia, których usunięcie jest niezwykle trudne, np. po kuracji tetracyklinami. Wówczas można zastosować specjalne nakładki na zęby – licówki ceramiczne, porcelanowe korony.

Zobacz film i sprawdź jak bezpiecznie wybielić zęby:

Przed usunięciem przebarwień z zębów trzeba je wyleczyć – usunąć wszelkie ubytki, zlikwidować ewentualne stany zapalne. W związku z faktem, że zabiegi służące wyrównaniu kolorytu uzębienia są dość inwazyjne, nie należy stosować ich częściej niż raz do roku. Warto także pamiętać, że najskuteczniejszą metodą na przebarwienia na zębach jest profilaktyka – utrzymywanie właściwej higieny jamy ustnej, odpowiednio zbilansowana dieta, regularne wizyty u stomatologa.