Na początku pandemii pojawiło się francuskie badanie, które sugerowało, że palacze rzadziej zarażają się koronawirusem i lżej przechodzą chorobę. Neurobiolog Jean-Pierre Changeux sugerował w nim m.in, że nikotyna chroni przed dostaniem się wirusa do organizmu... Jak jest naprawdę?

Czytaj też:

• Światowy Dzień Rzucania Palenia. Jak zaspokoić głód nikotynowy?
• Pierwsza pomoc przy zatruciu nikotyną
• GIS: e-papierosy mogą wywoływać niewydolność oddechową

Koronawirus. Jaki wpływ na zdrowie ma palenie papierosów

Wiele osób uzależnionych od nikotyny chętnie podchwyciło francuskie doniesienia o pozytywnym wpływie palenie papierosów na przebieg COVID-19. To Błąd! Specjaliści stanowczo zaprzeczają takim wnioskom i ostrzegają przed skutkami nałogu, zwłaszcza w dobie pandemii koronawirusa. 

Nie ma wątpliwości, że palenie papierosów pogarsza rokowanie w COVID-19. Ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko zarażenia, jak również ryzyko ciężkiego przebiegu covid-19 i ryzyko zgonu.

- przekonuje prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski, specjalista dziedzinie kardiologii i chorób wewnętrznych, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie.

Na jakiej podstawie francuscy badacze w początkach pandemii sugerowali, że COVID-19 jest mniej groźny dla palaczy?

Przy projektowaniu wspomnianego badania, dopuszczono się kilku błędów. Jednym z nich jest opieranie się na analizie dokumentacji medycznej osób hospitalizowanych z powodu COVID-19. W pierwszej, ostrej fazie pandemii, wielu pacjentów było przyjmowanych do szpitali w Paryżu w ciężkim stanie, z niewydolnością oddechową. Prawdopodobnie nie było warunków, żeby pytać ich o to, czy palą, czy nie…

-  mówi prof Jankowski i wyjaśnia, że to o właśnie dlatego w historii choroby pacjentów z najcięższym przebiegiem COVID, rzadziej odnotowywany był fakt palenia przez nich papierosów. Odnotowywano to natomiast u pacjentów, którzy byli lżej chorzy.

To prawdopodobna przyczyna paradoksalnego wyniku francuskich badań

 - tłumaczy prof. Piotr Jankowski.

Eksperci podkreślają, że są wyniki wielu innych badań – z Chin, ze Stanów Zjednoczonych, z innych krajów europejskich, które jednoznacznie wskazują na to, że palenie tytoniu istotnie pogarsza rokowania pacjentów chorych na COVID-19. Przed paleniem, w kontekście zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2, ostrzega również WHO.

Dlaczego palenie zwiększa ryzyko zakażenia i zgonu z powodu COVID-19?

Profesor Piotr Jankowski wymienia kilka konkretnych powodów, dla których osoby uzależnione od papierosów są narażone na znacznie większe problemy zdrowotne w czasie pandemii COVUD-19.

1. Palenie uszkadza nabłonek w drogach oddechowych

Osoby palące, a także narażone na bierne wdychanie dymu papierosowego, mają uszkodzony przez toksyny dymu tytoniowego nabłonek oskrzeli i płuc, który jest naturalną barierą ochronną przed drobnoustrojami.

Wiadomo, że z tego powodu osoby palące częściej chorują na choroby infekcyjne dróg oddechowych, a COVID-19 jest przecież jedną z takich chorób.

- tłumaczy prof. Jankowski

2. Palenie uszkadza śródbłonek naczyń

Palacze mają również uszkodzoną wewnętrzną warstwę ścian tętnic, tzw. śródbłonek naczyń – chodzi o warstwę komórek, która oddziela krew od ściany tętnicy.

To sprawia, że wszelkie szkodliwe substancje, w tym wirusy, łatwiej wnikają do ściany tętnicy u palacza, a także u osób narażonych na wdychanie dymu tytoniowego

- wyjaśnia kardiolog.

3. Palenie przyspiesza miażdżycę 

Palacze często cierpią na miażdżycę, która w pierwszych fazach zwykle przebiega bezobjawowo.

Z wielu badań wiemy, że osoby z miażdżycą mają istotnie zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19

- dodaje profesor Jankowski.

4. Palenie sprzyja zakrzepom

Palenie tytoniu powoduje zaburzenia krzepliwości krwi, w wyniku których dochodzi do tworzenia się zakrzepów krwi. To jest również jeden z mechanizmów występowania zwałów serca i udarów mózgu u palaczy.

Wiemy też, że COVID-19 sprzyja powstawaniu zakrzepów w naczyniach, zarówno żylnych jak i tętniczych. A ryzyko ich pojawienia się zwielokrotnia się, gdy na COVID-19 zachoruje palacz.

- nie ma wątpliwości nasz ekspert.

Palenie papierosów to śmiertelna choroba

Nałogowe palenie papierosów, podobnie jak alkoholizm, uznane jest za jednostkę chorobową - zespół uzależnienia od tytoniu. Co gorsza, jak podkreśla prof. Jankowski, jest to jedna z najgorzej rokujących chorób:

W przypadku wielu nowotworów mówimy o śmiertelność rzędu 5-20 procent, uznając, że to jest bardzo dużo, natomiast u palaczy śmiertelność sięga 50 proc. To jest jedna z najcięższych i najgorzej rokujących chorób – nie doceniamy zagrożenia z nią związanego.

Jak skutecznie rzucić palenie? Zobacz wideo:

Czy rzucenie palenia z dnia na dzień może szkodzić zdrowiu?

Zdarza się, że osoby, które palą od wielu lat, odwlekają decyzję o rzuceniu nałogu, twierdząc, że nagłe odstawienie papierosów może spowodować jakieś perturbacje zdrowotne, m.in. związane z układem krążenia? Czy takie obawy są uzasadnione?

Gdyby tak było, to u pacjentów, którzy rzucili palenie po zawale serca, obserwowalibyśmy większe ryzyko wystąpienia kolejnego zawału. A tak nie jest. Mało tego, wiemy, że osoby po zawale serca, które rzuciły palenie, mają o połowę mniejsze ryzyko zgonu, a także ryzyko wystąpienia kolejnego zawału serca w porównaniu do osób, które kontynuują palenie. To świadczy o tym, że te obawy są zupełnie bezpodstawne.

- rozwiewa wątpliwości prof. Jankowski.

Skąd się w ogóle wziął mit o szkodliwości nagłego odstawienia papierosów? Zdaniem naszego eksperta, dość często zdarza się, że palacz podejmuje decyzję o zaprzestaniu palenia. gdy zaczyna mieć niewielkie dolegliwości spowodowane przez jakąś chorobę odtytoniową, w danym momencie jeszcze nierozpoznaną. 

Choroba, która była przyczyną wspomnianych dolegliwości, często o niewielkim nasileniu, jednak postępuje i może się zdarzyć, że na przykład po dwóch tygodniach wystąpi zawał serca lub wkrótce zostaje u nich zdiagnozowany nowotwór

- tłumaczy prof Jankowski. I dodaje, że historie osób, które zaprzestały palenia tytoniu, a potem przeszły ciężką chorobę, są często po prostu wymówką dla wszystkich tych, którzy nie chcą rozstać się z nałogiem i szukają argumentów, które by to usprawiedliwiły.

Czy e-papierosy są zdrowsze?

Wiele osób ma nadzieję, że elektroniczne papierosy lub podgrzewacze tytoniu to dobre rozwiązanie dla tych, którzy mają trudności z całkowitym rozstaniem się z nałogiem palenia?

Trzeba sobie jasno powiedzieć, że e-papierosy i podgrzewacze tytoniu nie są zdrowszą alternatywą dla tradycyjnych papierosów. Pamiętajmy, że to producenci tych urządzeń starają się przekonać nas do takiego poglądu. My, jako kardiolodzy, ich nie zalecamy.

uważa profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie. Zdaniem eksperta medycyna dysponuje bezpieczniejszymi metodami leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu. To nikotynowa terapia zastępcza, która obejmuje plastry, gumy do żucia, spreje do nosa zawierające nikotynę, a także leki na receptę.

Te metody zwiększają dwu-trzykrotnie szanse na rzucenie palenia

- podkreśla prof. Jankowski, przyznając jednocześnie, że w Polsce nie ma wielu poradni zajmujących się leczeniem uzależnienia od tytoniu.

Pojedyncze placówki są w dużych miastach, i jeśli mamy taką możliwość, to warto się do niech zwrócić po specjalistyczna pomoc - zachęca.