Powiększona śledziona (leżąca w górnej lewej części jamy brzusznej, między 9. a 11. żebrem) powinna zawsze stanowić powód do niepokoju, ponieważ to narząd tak mały, że w warunkach fizjologicznych jest niewyczuwalny. Śledziona jest bardzo ważna, m.in. dla funkcjonowania systemu odpornościowego. Bierze udział w tworzeniu limfocytów niezbędnych do walki z infekcjami, filtruje i niszczy obce antygeny, a także oczyszcza organizm ze starzejących się erytrocytów, leukocytów, trombocytów, płytek krwi oraz drobnoustrojów.

Powiększona śledziona – objawy

Śledziona to narząd wielkości pięści, jej normalna waga nie przekracza zwykle 150 g, a rozmiar zależy od ilości wypełniającej organ krwi. Powodem do niepokoju staje się znaczny wzrost objętości. Powiększona śledziona to stan, w którym narząd waży ponad 200 g i pojawiają dolegliwości, czyli m.in.:

• dyskomfort spowodowany uciskiem lewego podżebrza podczas wykonywania codziennych czynności (chodzenia, siadania, ubierania się, mycia);
• uczucie pełności w jamie brzusznej;
  
• nudności;
  
• bóle brzucha;
  
• bóle pleców promieniujące od lewej strony jamy brzusznej.
  

Zobacz także: Ból śledziony

Znaczne powiększenie śledziony, zwane splenomegalią, może powodować hipersplenizm, który objawia się:

• bladością skóry, narastającym zmęczeniem i dusznością (efekt anemii spowodowanej niszczeniem czerwonych krwinek przez śledzionę);
  
• skłonnością do siniaków i czerwonych wybroczyn (gdy powiększona śledziona niszczy płytki krwi, zaburzając jej krzepliwość);
  
• zwiększoną podatnością na infekcje (konsekwencja niedoboru białych krwinek).
  

Powiększona śledziona – leczenie

Powiększona śledziona może odzyskać normalne rozmiary, jednak niezbędnym warunkiem jest konsultacja ze specjalistą i podjęcie leczenia. W przeciwnym razie narażamy się na poważne konsekwencje. Powiększona śledziona jest bowiem podatna na pęknięcie, np. w wyniku urazu podczas uprawiania sportu, zwłaszcza kontaktowego, co może spowodować krwotok wewnętrzny, który zagraża życiu, gdy wypełniająca narząd krew rozlewa się po jamie otrzewnej.

Powiększona śledziona wymaga jak najszybszej wizyty u lekarza. W czasie badania palpacyjnego, gdy pacjent stoi lub leży na prawym boku, specjalista potrafi wyczuć niepokojące zmiany. Zwykle diagnozę potwierdza się, wykonując badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej, tomografię komputerową (TK) lub obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI).

Powiększona śledziona jest zwykle objawem chorób, dlatego leczenie powinno być skierowane przede wszystkim na wyeliminowanie pierwotnej przyczyny problemu. W przypadku krwotoku wewnętrznego, spowodowanego urazem lub pęknięciem tego narządu, wykonywany jest najczęściej zabieg splenektomii, czyli wycięcia śledziony, którą trudno jest leczyć chirurgicznie (splenektomia jest jednym sposobem na zatrzymanie krwotoku).

Splenektomię wykonuje się również wtedy, gdy śledziona jest powiększona z powodu nowotworu, zwykle ziarnicy złośliwej bądź mięsaka limfatycznego. Bez śledziony człowiek może w miarę normalnie funkcjonować, choć jest wówczas bardziej podatny na infekcje.

Powiększona śledziona i wątroba

Powiększeniu śledziony często towarzyszy równoczesne zwiększenie objętości wątroby, co w terminologii medycznej nazywa się hepatosplenomegalią.

Przyczyny powiększonej śledziony

Powiększenie śledziony może być wywołane przez wiele chorób o charakterze zapalnym, m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, sarkoidozę czy toczeń rumieniowaty układowy. Splenomegalia bywa też często diagnozowana w przebiegu ostrej białaczki, przewlekłej białaczki szpikowej, białaczki włochatokomórkowej, przewlekłej białaczki limfatycznej, ziarnicy złośliwej (nowotwór systemu limfatycznego), nowotworów węzłów chłonnych czy nowotworu śledziony.

Powiększenie śledziony bywa też konsekwencją:

• mononukleozy – choroby wywoływanej przez wirus Epsteina-Barra (EBV), który przenosi się drogą kropelkową wraz z wydzieliną z nosa i śliną, atakuje najczęściej młodych ludzi między 10. a 25. rokiem życia;
  
• tularemii – schorzenia wywoływanego przez bakterię Francisella tularensis, przenoszoną przez zwierzęta i owady, m.in.: króliki, zające, wiewiórki, szczury, myszy, lisy, koty, owce, komary, muchy czy kleszcze;
  
• czerwienicy – choroby charakteryzującej się nadmiernym rozrostem komórek szpiku kostnego, która nieleczona, może prowadzić do zakrzepicy żylnej, udaru mózgu czy zawału mięśnia sercowego.