Poporodowe zapalenie tarczycy stanowi szczególną odmianę powszechnej choroby tarczycy, jaką jest choroba Hashimoto. Jak sama nazwa wskazuje, schorzenie to ujawnia się po porodzie, najczęściej w ciągu pierwszego roku, bez względu na to, jak przebiegał poród. Są to najczęściej zaburzenia przemijające, pojawiające się u kobiet, które w ciąży nie miały żadnych problemów z tarczycą.
Co to jest poporodowe zapalenie tarczycy?
Zapalenie tarczycy po porodzie uznawane jest za odmianę choroby Hashimoto. Charakteryzuje się czterofazowym przebiegiem, a mianowicie:
- przejściowa nadczynność tarczycy przebiegająca z niewielkim wychwytem jodu,
- przejściowy stan wyrównanego poziomu hormonów tarczycy,
- powrót właściwego poziomu hormonów tarczycy.
Często zmianom hormonalnym towarzyszą niewielkie wole tarczycowe. Najczęściej choroba ustępuje samoistnie. Są grupy kobiet zdecydowanie bardziej predysponowane do wystąpienia poporodowego zapalenia tarczycy. Zalicza się do nich kobiety chorujące na cukrzycę typu 1, kobiety, u których w pierwszym trymestrze ciąży stwierdzono dodatnie przeciwciała przeciwko topoizomerazie (anty-TPO), a także kobiety ciężarne, u których po poprzedniej ciąży rozpoznano poporodowe zapalenie tarczycy.
Przyczyny poporodowego zapalenia tarczycy
Do rozwoju poporodowego zapalenia tarczycy najczęściej dochodzi u kobiet, u których stwierdzono obecność komórek płodu w tkankach i krwi obwodowej matki, co najprawdopodobniej zainicjowało proces autoimmunologiczny (produkcja w organizmie przeciwciał przeciwko własnym tkankom). Należy też zaznaczyć, że ciąża jest stanem pewnego rodzaju immunosupresji, czyli hamowania aktywności układu odpornościowego. W związku z jej zakończeniem zostają odblokowane reakcje powodujące autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Sam poród również stanowi dość spory stres dla organizmu, a tym samym może stać się czynnikiem spustowym dla procesów autoimmunologicznych.
Objawy poporodowego zapalenia tarczycy
Objawy poporodowego zapalenia tarczycy są często ciężkie do uchwycenia i niezbyt charakterystyczne. Obejmują obniżenie nastroju, uczucie kołatania serca, złe samopoczucie ogólne, zmęczenie czy wahania masy cała. W związku z tym mogą być trudne do uchwycenia, ponieważ niejednokrotnie same wahania poziomu hormonów u kobiety czy karmienie piersią mogą przyczyniać się do tego typu objawów klinicznych. Dodatkowo można stwierdzić obecność niewielkiego wola. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie objawów, ale przede wszystkim po wykonaniu badań hormonalnych.
Poporodowe zapalenie tarczycy – leczenie
Rzadko dochodzi do konieczności farmakoterapii poporodowego zapalenia tarczycy. W przypadku uciążliwego uczucia kołatania serca wskazane jest podawanie beta-blokerów. Karmienie piersią jest jak najbardziej możliwe i pojawienie się zaburzeń funkcji tarczycy nie stanowi przeciwwskazania. Jednak w przypadku poporodowego zapalenia tarczycy w ciężkim stopniu (co zdarza się niezwykle rzadko), kiedy konieczne jest podanie prednizonu, zaleca się przerwanie karmienia piersią.
Przy niedoborze hormonów tarczycy, wysokim poziomie hormonu tyreotropowego przysadki (TSH), czyli laboratoryjnych wykładnikach niedoczynności tarczycy, a także w sytuacji planowania kolejnej ciąży, zaleca się leczenie substytucyjne L-tyroksyną. Należy jednak pamiętać, że choroba ma najczęściej przebieg samoograniczający się. Mimo ustania objawów i normalizacji wyników badań kobiety, u których wystąpiło poporodowe zapalenie tarczycy, są jednak dużo bardziej narażone na rozwój niedoczynności tarczycy w przyszłości. W związku z tym zaleca się kontrolę poziomu TSH przynajmniej raz w roku.