Papryka kajeńska to roślina blisko spokrewniona z meksykańską papryką jalapeño, ale – ze względu na wyższe stężenie kapsaicyny – jest od niej znacznie ostrzejsza. Stożkowate strąki o średniej długości 12 cm i średnicy 2,5 cm wykazują od 30000 do 50000 jednostek w skali Scoville’a, którą określa się ostrość potraw. Dla porównania niewątpliwie ostre jalapeño ma zaledwie 2500–8000 jednostek. Po wysuszeniu składniki papryczki ulegają zagęszczeniu.
Ciemnopomarańczowy, aromatyczny proszek, określany mianem pieprzu cayenne, to zatem niezwykle pikantna przyprawa. Wspaniale podkreśla smak potraw, a zawarta w niej w znacznej ilości kapsaicyna wraz z innymi bioaktywnymi substancjami wykazują bardzo korzystny wpływ na zdrowie i sylwetkę.
Pieprz cayenne – nie tylko kapsaicyna
Obecna w pieprzu cayenne kapsaicyna jest alkaloidem, który oddziałuje na receptory bólowe (dlatego jej spożywaniu towarzyszy uczucie pieczenia), zwiększa przepływ krwi oraz – inicjując proces termogenezy – wywołuje wrażenie ciepła. Jest substancją wysoce toksyczną, ale w niewielkich ilościach nie tylko bezpieczną, ale i korzystną dla zdrowia. Wykazuje właściwości antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe i antyseptyczne. Ze względu na zawartość kapsaicyny pieprzu cayenne nie zaleca się spożywać w dużych dawkach, ale nawet małe dostarczają szeregu cennych substancji:
- znacznych ilości prowitaminy A i witaminy C, a także nieco witamin B, E i K,
- sporo potasu, fosforu, magnezu, wapnia i żelaza,
- flawonoidów i karotenoidów.
Pieprz cayenne – właściwości lecznicze
Pieprz cayenne, zarówno zastosowany jako dodatek do potraw, jak i miejscowo na skórę, łagodzi ból. Wykazuje przy tym działanie przeciwzapalne. Jest skutecznym środkiem na bóle stawów, mięśni, zębów, migrenowe bóle głowy, nerwobóle.
Wzbogacanie diety o pieprz cayenne wzmacnia odporność organizmu na zakażenia. Zapobiega zarówno częstym infekcjom wirusowym, jak i chorobom spowodowanym bakteriami Salmonella, Escherichia coli, Helicobacter pylori czy grzybami Candida. Pieprz cayenne może także łagodzić objawy przeziębień – rozgrzewa, zmniejsza obrzęk błon śluzowych, udrażnia nos.
Prowadzone są badania nad właściwościami przeciwnowotworowymi kapsaicyny. Naukowcy z Uniwersytetu w Nottingham w Wielkiej Brytanii odkryli, że alkaloid ma zdolność zapobiegania podziałom i rozrostom komórek rakowych. Ponieważ ostre papryczki są także źródłem substancji o działaniu antyoksydacyjnym, pieprz cayenne może uchodzić za produkt zapobiegający kancerogenezie.
Działanie kapsaicyny pośrednio stymuluje mózg do wydzielania endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia. Spożywanie pieprzu cayenne poprawia samopoczucie i może łagodzić objawy zaburzeń psychicznych związanych z obniżeniem nastroju, m.in. depresji.
Pieprz cayenne oddziałuje korzystnie na układ sercowo-naczyniowy. Stosowanie tej przyprawy w codziennej diecie poprawia krążenie, obniża poziom cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi, spowalnia rozwój zmian miażdżycowych, zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepów będących częstą przyczyną zawałów i udarów. Pieprz cayenne powoduje lepsze ukrwienie narządów, dzięki czemu może np. usprawniać pracę mózgu albo podnosić jakość doznań seksualnych.
Ostre papryczki nie cieszą się najlepszą reputacją, jeśli chodzi o ich wpływ na przewód pokarmowy. Istnieje obiegowa opinia, że powodują wrzody żołądka czy podrażnienie jelit. Duże dawki kapsaicyny rzeczywiście mogą podrażniać błony śluzowe, ale dodawany do potraw pieprz cayenne ma wyłącznie pozytywny wpływ na pracę układu trawiennego. Zapobiega infekcjom, zatruciom, stymuluje wydzielanie soków żołądkowych, przyspiesza pasaż jelitowy, likwiduje wzdęcia.
Pieprz cayenne a odchudzanie
Pieprz cayenne warto włączyć do diety odchudzającej. Ostra papryka nie tylko wspomaga trawienie, ale też przyspiesza redukcję tkanki tłuszczowej, stymulując spalanie kalorii poprzez przekształcanie substancji zapasowych w ciepło. Zaletą cennej przyprawy jest także to, że hamuje apetyt, dzięki czemu łatwiej uniknąć spożywania zbyt obfitych posiłków czy podjadania między nimi.
Sporą popularnością cieszy się dieta odchudzająca, bazująca na napoju przyrządzanym z wody, soku z cytryny, pieprzu cayenne i miodu (lub syropu klonowego). Jest to sposób na dostarczenie organizmowi substancji sprzyjających utracie zbędnych kilogramów, ale nie należy oczekiwać, że samo picie takiej mikstury spowoduje pożądany spadek wagi. Do osiągnięcia takiego celu niezbędna jest dieta z ujemnym bilansem energetycznym oraz regularna aktywność fizyczna.
Pieprz cayenne – zastosowanie
Pieprz cayenne stanowi składnik wielu suplementów diety. Warto jednak poeksperymentować z tą przyprawą w kuchni. Już 2–3 szczypty pieprzu cayenne wspaniale podkreślają i wzbogacają smak potraw. Pieprz cayenne jest klasycznym dodatkiem do dań meksykańskich (np. chili con carne) i azjatyckich (stanowi składnik mieszanek curry). Można z powodzeniem stosować go do zup, sosów, marynat, dań mięsnych, rybnych, warzywnych, z grzybami czy owocami morza. Doskonale komponuje się ze słodyczami, zwłaszcza z czekoladą. Sposobem na zniwelowanie uczucia pieczenia jest serwowanie ostrych potraw z dodatkiem śmietany, jogurtu czy mleka. Zawarte w tych produktach białko neutralizuje działanie kapsaicyny na receptory bólowe na języku. Dzięki temu spożywanie dań z pieprzem cayenne może być czystą przyjemnością nawet dla osób, które nie są amatorami pikantnej kuchni.