Pasożyty układu pokarmowego to dość częsty problem, szczególnie w pediatrii. Każdemu znane jest pojęcie owsika, glisty ludzkiej czy tasiemca. Nie są to jednak jedyne pasożyty mogące zasiedlać ludzki przewód pokarmowy. Pasożyty przewodu pokarmowego są rozpowszechnione w środowisku, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Do najczęstszych chorób zalicza się glistnicę, owsicę, tasiemczycę, giardiozę i pełzakowicę.
Skąd biorą się pasożyty układu pokarmowego?
Jednym z najczęstszych pasożytów przewodu pokarmowego u człowieka jest owsik ludzki. Przenoszony jest przede wszystkim przez skażone ręce, a także poprzez używanie skażonych zabawek, pościeli, ręczników czy ubrań. Możliwa jest inhalacyjna droga zakażenia. Owsica rozpowszechniona jest na całym świecie, szczególnie często diagnozuje się ją u dzieci w wieku przedszkolnym. Sprzyjają jej złe warunki sanitarno-higieniczne oraz uczęszczanie do żłobka czy przedszkola.
Kolejnym pasożytem układu pokarmowego jest glista ludzka. Zakażenie szerzy się głównie przez pożywienie (niemyte warzywa i owoce) bądź brudne ręce (zabrudzone ziemią z jajami glisty ludzkiej). Sam chory nie jest bezpośrednim źródłem zakażenia dla innych.
Tasiemce to pasożyty przewodu pokarmowego, którymi człowiek zaraża się przez spożycie surowego mięsa wołowego (tasiemiec nieuzbrojony), wieprzowego (tasiemiec uzbrojony) bądź rybiego (bruzdogłowiec szeroki). Jaja tasiemca wydalane są ze stolcem, który trafia przez przypadek do żywiciela pośredniego (bydła czy świń), tworząc w ich mięśniach wągry. Do przyczyn zakażenia należy również zaliczyć jedzenie brudnymi rękami czy picie skażonej wody.
Jak się pozbyć pasożyta z organizmu? Odpowiedź znajdziesz w w naszym filmie
Giardioza, wywołana przez Giardia lamblia, to pasożyt którego rezerwuarem są ludzie, ale też różne gatunki ssaków domowych, jak psy czy koty, oraz dzikie zwierzęta. Tu również do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, przez bezpośredni kontakt czy skażoną wodę. Giardioza występuje sporadycznie w krajach rozwiniętych, częściej w rozwijających się.
Choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego – objawy
Owsica powoduje świąd okolicy odbytu, nasilający się przede wszystkim w nocy. Generuje to narastające zmęczenie z powodu nieprzespanych nocy, drażliwość, nadkażenia bakteryjne skóry. W przypadku zakażenia glistnicą częste są bezobjawowe zakażenia bądź jedynym objawem jest ból brzucha. Masywna inwazja glisty wywołuje objawy glistnicy płucnej (kaszel, duszność, gorączka, zapalenie płuc), glistnicy jelitowej (kolka, nudności, utrata masy ciała) bądź glistnicy wątrobowo-żółciowej (objawy zapalenia dróg żółciowych i trzustki).
Natężenie objawów glistnicy zależy od ilości pasożytów w przewodzie pokarmowym. Objawy zakażenia tasiemcem nie są zazwyczaj bardzo nasilone. Są to głównie: nudności, biegunka, ból brzucha, utrata masy ciała. Bruzdogłowiec szeroki jest pasożytem wchłaniającym witaminę B12, wobec czego może doprowadzić do niedokrwistości. Tasiemiec uzbrojony może wywołać wągrzycę, czyli chorobę polegającą na lokalizowaniu się wągrów w układzie nerwowym, narządzie wzroku czy w mięśniach szkieletowych, co wywołuje adekwatne objawy. Giardia wysyła lekkie objawy żołądkowe, ale może też spowodować ciężki nieżyt żołądkowo-jelitowy. Jej objawy często ustępują samoistnie.
Rozpoznanie obecności pasożytów w przewodzie pokarmowym
Rozpoznanie jaj owsika polega na wykryciu ich na skórze w okolicy odbytu poprzez wykonanie wymazu i badanie mikroskopowe. Można też zaobserwować obecność dorosłych samic na skórze okolicy odbytu czy na powierzchni stolca. Celem rozpoznania glisty ludzkiej konieczne jest wykonanie rozmazu bezpośredniego świeżego stolca trzykrotnie w odstępach 3–5 dni. Rozpoznanie tasiemczycy i giardiozy również opiera się na badaniu mikroskopowym stolca.
Pasożyty układu pokarmowego – leczenie
Lekiem z wyboru w leczeniu owsicy jest pyrantel. Ewentualnie można zastosować mebendazol lub albendazol. Leki te podaje się w dawce jednorazowej i po 2 tygodniach należy powtórzyć leczenie. Jeśli podejrzewa się glistnicę, konieczne jest leczenie najpierw glistnicy, a dopiero potem innych robaczyc. W leczeniu wykorzystuje się również powyższe leki. Leczenie tasiemca polega na przyjmowaniu prazykwartelu, albendazolu lub niklozamidu. Z kolei leczeniem z wyboru giardiozy jest metronidazol.