W leczeniu padaczki stosuje się leki starej i nowej generacji, ale te nowsze mają mniej skutków ubocznych, dlatego są bardziej pożądane. W celu łagodzenia napadów wykorzystuje się też terapie bardziej inwazyjne, które wymagają interwencji chirurgicznej. Jakie metody są stosowane?
Co to jest padaczka i dlaczego powstaje?
Padaczka, inaczej epilepsja, to rodzaj zaburzeń neurologicznych skutkujących okresową niesprawnością mózgu. Napady padaczkowe, które fachowo nazywa się wyładowaniami wewnątrz komórek nerwowych, bywają gwałtowne i niezapowiedziane, co czyni tę chorobę wyjątkowo niebezpieczną. Ich wystąpienie poprzedza tzw. aura, która manifestuje się utratą świadomości lub nagłym skurczem mięśni. Tuż po niej u chorego dochodzi do niekontrolowanych drgawek.
Padaczka to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób neurologicznych. Szacuje się, że zmaga się z nią blisko 50 milionów osób na całym świecie. Chorzy są w różnym przedziale wiekowym. Z napadami epilepsji borykają się nawet małe dzieci. Ataki lubią się powtarzać. Zdarza się, że jest ich nawet kilkanaście w ciągu kilku godzin. Choroba może doprowadzić do poważnego niedotlenienia mózgu i do śmierci pacjenta.
Bezpośredniej przyczyny powstawania napadów padaczkowych nadal nie ustalono, ale za czynniki sprawcze choroby uważa się nowotwory, krwotoki podpajęczynówkowe, udary i stany zapalne mózgu, uszkodzenia tkanki mózgowej oraz predyspozycje genetyczne. Epilepsję trzeba leczyć, ponieważ brak terapii uniemożliwi choremu normalne funkcjonowanie. Pełne wyleczenie padaczki nie jest możliwe. Można jedynie osłabić i ograniczyć ilość napadów. Leczenie padaczki u dzieci przebiega podobnie, jak u dorosłych.
Leczenie farmakologiczne padaczki
Leczenie padaczki opiera się w dużej mierze na farmakoterapii. Do tego celu wykorzystuje się leki starej i nowej generacji. Niestety nowsze preparaty nie zawsze są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Mają one jednak mniej skutków ubocznych, niż pozostałe.
Terapia przeciwpadaczkowa polega na podawaniu choremu:
- pochodnych kwasu barbiturowego – należą one do grupy leków będących cyklicznymi pochodnymi mocznika. Rolą tych preparatów jest stłumienie aktywności neuronów w mózgu poprzez związanie się z receptorem GABA. Dzielą się na krótko i długodziałające oraz leki o pośrednim czasie działania. Najczęściej stosowaną pochodną z tej grupy jest fenobarbital;
- pochodnych hydantoiny – uważa się je za leki pierwszego rzutu, jeśli chodzi o tłumienie napadów padaczkowych. Nie spełniają jednak swojej roli, jeśli chory zmaga się z atakami przebiegającymi z utratą świadomości. Najczęściej stosowaną substancją jest fenytoina;
- pochodnych kwasu walproinowego – są używane w mioklonicznych napadach padaczkowych, podczas których chory traci przytomność. Ich zadaniem jest zwiększenie stężenia receptora GABA, który łagodzi wyładowania;
- pochodnych iminostylbenu – leczy się nimi padaczkę alkoholową. Bardzo szybko przenikają do organizmu. Są to leki o działaniu przeciwdrgawkowym;
- pochodnych piryminodionu – stosuje się je w leczeniu skojarzonym wraz z innymi lekami przeciwpadaczkowymi;
- pochodnych benzodiazepiny – uważa się je za najskuteczniejsze, jeśli chodzi o leczenie napadów padaczkowych. Jako jedne z nielicznych mogą uzależnić. Nasilają także działanie innych leków, zwłaszcza nasennych;
- pochodnych kwasu bursztynowego – zmniejszają ryzyko wystąpienia napadu padaczkowego. Stosuje się je głównie u dzieci.
Inna metoda leczenia padaczki to leki nowej generacji, które mogą być używane także przez kobiety ciężarne. Niestety są one bardzo drogie, dlatego przepisuje się je rzadko.
Nowoczesne metody leczenia padaczki
U niektórych chorych na padaczkę leczenie inwazyjne to jedyna szansa na normalne życie. Operacje chirurgiczne są wykonywane dwoma metodami: poprzez resekcję ognisk padaczkowych lub resekcję jednej z półkuli mózgowych. Coraz częściej odchodzi się od tych metod na rzecz elektrostymulacji, uważanych za nowatorskie metody leczenia padaczki. Bardzo popularnym zabiegiem jest wszczepienie podskórne stymulatora nerwu błędnego. Generator impulsów elektrycznych uruchamia się w 2 tygodnie po zabiegu. Można go ustawić na dwa sposoby: na żądanie lub całodziennie. Zadaniem stymulatora jest przerywanie napadów padaczkowych i zapobieganie nowym.
Zobacz film: Jak leczyć padaczkę?
Bibliografia:
1. M. Słowińska, S. Jóźwiak, Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu padaczki w przeszłości oraz wyzwania współczesnej epileptologii, [w:] „Neurologia dziecięca”, 26/2017, nr 53 s. 11–17.