Paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A, czyli Streptococcus pyogenes, to najczęstszy patogen bakteryjny wywołujący zapalenie gardła. Oczywiście większość zapaleń gardła u człowieka powodują wirusy. Jednak spośród bakterii wywołujących tę chorobę paciorkowiec stanowi 90% przyczyn. Zdarza się bezobjawowe nosicielstwo paciorkowca beta-hemolizującego, jednak jest to rzadkość. Należy też pamiętać, że niektóre rodzaje paciorkowców, jak np. paciorkowiec zieleniejący, stanowią naturalną florę fizjologiczną jamy ustnej.
Paciorkowiec w gardle – jak można się zarazić?
Zakazić można się przez bezpośredni kontakt z chorą osobą bądź drogą kropelkową. Rzadko zdarza się zakażenie od bezobjawowego nosiciela, np. rodzica dziecka w wieku szkolnym czy osób będących w środowisku dzieci. Okres wylęgania się paciorkowca wynosi od kilkunastu godzin do 4 dni. By uniknąć zakażenia, należy izolować chorą osobę przez 24 godziny od momentu rozpoczęcia antybiotykoterapii. Jeśli nie stosowano antybiotyku, okres zakaźności trwa jeszcze 7 dni od ustąpienia objawów.
Jak szybko złagodzić ból gardła? Dowiesz się tego z naszego filmu
Objawy paciorkowcowego zapalenia gardła
Paciorkowiec w gardle, jeśli wywołuje stan zapalny, daje następujące, nagłe objawy:
- przekrwienie błony śluzowej gardła i migdałków,
- ból podczas połykania,
- ból gardła,
- obrzęk gardła,
- wysięk na migdałkach,
- obłożony język,
- powiększone węzły chłonne,
- bóle brzucha, nudności i wymioty (szczególnie u dzieci),
- brak nieżytu nosa i kaszlu.
Jeśli paciorkowcowe zapalenie gardła nie jest leczone, wiąże się z ryzykiem powikłań ropnych, a także gorączki reumatycznej.
Rozpoznanie paciorkowca w gardle
Dostępne są szybkie testy na obecność antygenu paciorkowca beta-hemolizującego grupy A. Polegają na pobraniu wymazu z gardła. Dodatni wynik wskazuje na zakażenie, natomiast ujemny u dorosłych je wyklucza, a u dzieci wymaga potwierdzenia poprzez wykonanie posiewu. Drugim badaniem jest posiew na podstawie wymazu z gardła i migdałków. Jest to badanie pozwalające rozpoznać inną etiologię bakteryjną, konieczne, jeśli nie jest dostępny szybki test. Aby badanie było wiarygodne, osoba pobierająca wymaz musi przestrzegać kilku zasad.
Wymazu dokonuje się z obu migdałków i tylnej ściany gardła. Nie wolno podczas pobierania wymazu dotykać języka ani policzków, ponieważ w ślinie obecne są czynniki hamujące wzrost paciorkowca. Uzyskany materiał należy przechowywać w temperaturze pokojowej, dostarczyć jak najszybciej do pracowni mikrobiologicznej. Nie da się w stu procentach potwierdzić zakażenia paciorkowcem na podstawie samego badania przedmiotowego i wywiadu.
Leczenie paciorkowca w gardle
Jeśli zapalenie gardła wywołane jest przez paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A, należy zastosować antybiotyki. Na pierwszym miejscu zażywa się penicylinę fenoksymetylowaną.
Jeżeli lekarz podejrzewa, że chory nie będzie przyjmował antybiotyku i stosował się do zaleceń, może zastosować benzatynową penicylinę domięśniowo w jednorazowym wstrzyknięciu. Dla osób z nadwrażliwością na penicyliny alternatywę stanowią erytromycyna, klarytromycyna lub azytromycyna. Ważne, by antybiotykoterapia trwała 10 dni, ponieważ po tym czasie dopiero dochodzi do eradykacji, czyli usunięcia paciorkowca z gardła.
Infekcja bakteryjna czy wirusa? Jak je rozpoznać? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie