Alergia oczu to bardzo częsty rodzaj alergii. Opuchnięte oczy, zaczerwienienie, swędzenie, to główne objawy alergicznego zapalenia spojówek, czyli stanu zapalnego cienkich błon stanowiących zewnętrzną powierzchnię gałki ocznej w efekcie kontaktu z alergenem.

Przyczyny opuchniętych oczu w alergicznym zapaleniu spojówek

Na skutek kontaktu z alergenem organizm człowieka może zacząć wytwarzać przeciwciała grupy IgE przez wyspecjalizowane komórki zapalne. W oczach obecne są komórki tuczne, które pod wpływem tych przeciwciał wydzielają duże ilości histaminy. Poza komórkami tucznymi również inne komórki zapalne w organizmie zaczynają wydzielać substancje odpowiedzialne za zaczerwienienie i opuchnięcie oczu, a także pieczenie, swędzenie czy łzawienie.

Alergiczne zapalenie spojówek dzieli się na:

• ostre – nagle dochodzi do pojawienia się objawów alergii i opuchnięcia oczu, np. po kontakcie ze zwierzęciem, na którego sierść jest dana osoba uczulona. Reakcja jest natychmiastowa, ale podobnie szybko ustępuje. Objawy alergii znikają maksymalnie do 48 godzin,

• sezonowe – objawy alergii związane są z okresem pylenia roślin, czyli pojawiają się sezonowo, w konkretnych miesiącach w roku,

• przewlekłe (przetrwałe) – jest to alergia na czynniki zewnętrzne oddziałujące na daną osobę cały czas. Zazwyczaj nie ma tak wyraźnej opuchlizny oczu czy mocno nasilonych objawów towarzyszących. Zaostrzenia mogą zostać wywołane bezpośrednim, bliższym kontaktem z alergenem czy innymi czynnikami drażniącymi, jak np. dym papierosowy czy monitor komputera.

Alergiczne zapalenie spojówek najczęściej występuje u dzieci i młodych dorosłych.

Objawy alergii oczu

Opuchnięcie oczu, zaczerwienienie spojówek to objawy wielu schorzeń oczu. Aby odróżnić alergiczne zapalenie spojówek od innych schorzeń, czasami wystarczy wywiad i podanie przez chorego objawów towarzyszących, typowych bardziej dla alergii niż dla innych chorób oczu. Jednym z takich objawów jest swędzenie. Rzadko kiedy alergiczne zapalenie spojówek oczu przebiega bez świądu. Inne objawy, jak uczucie piasku w oku, zaczerwienienie, pieczenie bądź ból, mogą wskazywać raczej na etiologię zapalną niż alergiczną. Bardzo często w przypadku alergii opuchlizna oczu jest w miarę symetryczna.

Rzadko objawy alergii występują tylko w jednym oku. Częściej może się zdarzyć, że w jednym oku są one po prostu bardziej nasilone, jeśli np. osoba przetarła je dodatkowo zabrudzoną ręką. W przypadku alergii oczu pojawiają się bardzo często również łzawienie i światłowstręt, czyli nadwrażliwość na światło.

Opuchnięte oczy i objawy alergii – co robić?

Jeśli znany jest czynnik wywołujący objawy alergii, należy koniecznie go wyeliminować. Jeśli np. idziemy z dzieckiem do kogoś, kto ma w domu kota, a dziecko do tej pory nie miało z tym zwierzęciem kontaktu, obserwujemy, że zaczynają mu puchnąć oczy, dziecko zaczyna je pocierać na skutek swędzenia, oznacza to, że ma alergię. Wtedy konieczne jest odizolowanie go od czynnika alergizującego. Dużo trudniejsze jest to w przypadku alergii na roztocza kurzu domowego czy pyłki. Czasem czynnik alergiczny przez dłuższy czas nie zostaje zidentyfikowany. Kiedy dojdzie do zaczerwienienia i opuchnięcia oczu bądź innych objawów alergii, koniecznie należy przemyć oczy chłodną wodą. Najlepiej byłoby w tym celu użyć także preparatów sztucznych łez czy soli fizjologicznej. Dużą ulgę w świądzie bądź pieczeniu oczu przynoszą chłodne okłady.

Rozpoznanie alergicznego zapalenia spojówek

Najczęściej sam wywiad pozwala na określenie, jaki alergen wywołał objawy ze strony oczu. Jednak, jak wcześniej wspomniano, niekiedy przetrwałe zapalenie spojówek o łagodnym przebiegu może stanowić problem w określeniu przyczyny objawów alergii. Kieruje się wtedy osobę z objawami alergii do alergologa, który poprzez wykonanie testów skórnych określa czynnik wywołujący alergiczne zapalenie spojówek oka.

Leczenie alergicznego zapalenia spojówek

W leczeniu alergicznego zapalenia spojówek oka konieczne jest przede wszystkim unikanie alergenów wywołujących objawy alergii. Choć oczywiście czasami jest to niemożliwe (alergia na pyłki czy roztocza kurzu domowego). Doraźna pomoc polega na przemywaniu oczu solą fizjologiczną i preparatami sztucznych łez. Dostępne są także specjalne maści do oczu.

Lekarz przepisuje zazwyczaj krople do oczu mające na celu obkurczyć naczynia krwionośne spojówek, a także zawierające leki przeciwhistaminowe. Te pierwsze powinny być jednak stosowane wyłącznie doraźnie i nie dłużej niż przez 2 tygodnie. Są osoby, dla których krople do oczu nie są pożądaną metodą leczenia, tym bardziej jeśli objawy wymagają częstego wkraplania leku. Alternatywę stanowią środki doustne, choć ich wadami są zdecydowanie późniejsze działanie niż w przypadku preparatów podawanych miejscowo, większe efekty ogólnoustrojowe i działania uboczne. Możliwe jest również rozpoczęcie leczenia odczulającego, szczególnie w przypadku alergii przetrwałych na alergeny, których nie da się wyeliminować.