Liczba zachorowań na raka w Polsce drastycznie rośnie. Zgodnie z danymi OECD państwo polskie już dziś nie radzi sobie z leczeniem raka. Umieralność z powodu raka w Polsce jest wyższa niż w Rosji, a skuteczność leczenia raka jelita grubego jest niższa niż w Turcji. Raport Fundacji Alivia z marca 2017 roku pokazał, że spośród 19 analizowanych obszarów terapeutycznych, tylko w jednym chorzy byli leczeni zgodne z wiedzą medyczną, a 70 proc. leków było niedostępnych lub dostęp do nich był mocno ograniczony.

Mimo że co roku niepotrzebnie umiera kilkadziesiąt tysięcy Polaków, państwo nie monitoruje i nie robi nic, aby dostęp do nowoczesnych terapii był łatwiejszy.

Postanowiliśmy pomóc chorym w walce o realizację ich praw i o dłuższe życie wyposażając ich w absolutnie niezbędny element – wiedzę. Fundacja Alivia stworzyła Oncoindex – pierwszy portal wskazujący poziom dostępności terapii onkologicznych w Polsce zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Już dwukrotnie publikowaliśmy dane dotyczące dostępności leków w Polsce, teraz stworzyliśmy jeszcze bardziej precyzyjne narzędzie, które będzie stale aktualizowane. Wartość wskaźnika można sprawdzić na stronie www.oncoindex.org – mówi Bartosz Poliński, prezes zarządu Fundacji Alivia.

Jak działa Oncoindex?

Oncoindex to miejsce gdzie można zleźć informacje o lekach, które Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej rekomenduje do stosowania w konkretnych schorzeniach. Pozwala także sprawdzić, czy dana terapia dostępna jest w Polsce. Jeśli chory może skorzystać z konkretnej formy leczenia wskaźnik Oncoindexu wskazywałby zero, jeśli nie – minus 100.

Analiza obejmuje 10 guzów litych oraz 10 chorób hematologicznych, które są najczęstszymi przyczynami zgonów pacjentów onkologicznych w Polsce i odpowiadają łącznie za 70 proc. wszystkich zgonów. Dane dotyczące śmiertelności wykorzystane do obliczeń pochodzą z Krajowego Rejestru Nowotworów. Za wyznacznik wiedzy medycznej przyjęto zalecenia terapeutyczne Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej, które są oparte na najbardziej aktualnej wiedzy medycznej oraz badaniach naukowych. Wskaźnik będzie aktualizowany raz na 2-3 miesiące.

Oncoindex w Polsce ma wartość minus 71 punktów. Oznacza to, że brakuje aż 71 punktów wskaźnika, aby pacjenci onkologiczni byli leczeni zgodnie z tym, na co pozwala współczesna medycyna oraz tak, jak gwarantuje to polskie prawo.

Połowa leków nie jest dostępna

Co to oznacza w praktyce? Połowa leków zalecanych przez ESMO jest niedostępna. Niemal 1/3 jest refundowana, ale mogą z niej skorzystać tylko nieliczni pacjenci. Zaledwie 17 proc. jest dostępna dla wszystkich pacjentów onkologicznych.

Wartość Onkoindexu na poziomie minus 71 punktów to wielkość długu publicznego państwa polskiego wobec pacjentów onkologicznych. (…) Chcemy wiedzieć, że wartość wskaźnika zmniejsza się do zera, jest to bowiem jedyny zadowalający poziom Oncoindexu. Zgodnie z prawem zapisanym w ustawie o prawach pacjenta każdemu z nas się to należy. To naprawdę nie jest problem marginalnej grupy, na raka zachoruje co czwarty z nas, dlatego wszyscy powinniśmy być tym zainteresowani – mówi Agata Polińska, wiceprezes Fundacji Alivia.

To się musi zmienić!

W dyskusji o braku dostępności terapii dla pacjentów walczących z rakiem powtarza się argument, że na przeszkodzie stoi brak pieniędzy. Jednym z pomysłów może być sfinansowanie leczenia chorych na nowotwory z ponad 30 mld złotych, które co roku wpływają do kasy państwa z podatku od wyrobów alkoholowych i tytoniowych. Te ostanie odpowiadają za blisko 94 proc. zachorowań na raka płuca.

Czy coś się zmieni i chorzy będą mogli w końcu skorzystać z nowoczesnych metod leczenia nowotworów? Czy dalej będą musieli szukać pomocy poza granicami kraju i samodzielnie zdobywać fundusze na leki, które w Polsce nie są refundowane? Te pytania jeszcze długo pozostaną bez odpowiedzi.