Olej rydzowy został w 2006 roku wpisany na listę produktów tradycyjnych w kategorii olejów i tłuszczów dla województwa wielkopolskiego. Olej rydzowy tłoczony jest na zimno z nasion rośliny o nazwie lnianka (lub inaczej lnicznik siewny czy rydz). Jest on bogatym źródłem kwasów wielonienasyconych i jednonienasyconych. Olej rydzowy należy przechowywać w temperaturze od 4 do 20 stopni Celsjusza, z dala od światła słonecznego.
Właściwości zdrowotne oleju rydzowego
Nienasycone kwasy tłuszczowe stanowią około 90 procent tłuszczów w oleju rydzowym z lnianki, a nasycone kwasy tłuszczowe – około 7 procent. Olej rydzowy zawiera powyżej 50 procent wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 oraz omega-6 (kwasu alfa-linolenowego i kwasu linolowego) i około 35 procent jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (kwasu oleinowego, ikozenowego i erukowego).
Olej rydzowy można stosować wewnętrznie i zewnętrznie. Dzięki dużej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witaminy E pozytywnie wpływa na:
- obniżenie tzw. złego cholesterolu,
- zapobieganie chorobom układu krążenia,
- ochronę wątroby, trzustki, jelit oraz nerek,
- utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi,
- łagodzenie dolegliwości wywołanych przez choroby reumatyczne,
- łagodzenie objawów alergii.
Stosowany wewnętrznie olej rydzowy usprawnia pracę mózgu i całego układu nerwowego, a także poprawia pamięć i koncentrację. Może też dobrze wpływać na wzrok. Zalecana dawka to 1 łyżeczka dziennie na czczo.
Zewnętrznie olej rydzowy można stosować na skórę, przy zachowaniu szczególnej ostrożności w przypadku wrażliwej i skłonnej do alergii skóry twarzy. Właściwości lecznicze oleju rydzowego pozwalają stosować go na wypryski i zmiany skórne o charakterze zapalnym, a także na odleżyny, oparzenia i owrzodzenia pomocniczo przy terapii zaleconej przez specjalistę. Oprócz zastosowania leczniczego olej rydzowy wykazuje właściwości ujędrniające, zmiękczające i wygładzające skórę. Stosowany regularnie opóźnia procesy starzenia i zachowuje elastyczność skóry, zapobiegając utracie wody.
Olej rydzowy zawiera niewielkie ilości substancji potencjalnie szkodliwych. Inhibitory trypsyny mogą zaburzać trawienie białek, a glukozynolany – pośrednio zaburzać pracę tarczycy. Ich ilość w oleju rydzowym uznawana jest za zbyt małą, by mogły oddziaływać na organizm.
Olej rydzowy – zastosowanie w kosmetyce i na włosy
Olej rydzowy w kosmetyce jest składnikiem niektórych mydeł, ale może być stosowany indywidualnie w formie czystej. Dzięki zawartości witaminy E oraz antyoksydantów ma właściwości odmładzające i opóźniające procesy starzenia, wygładza skórę, nadaje jej blasku i uzupełnia barierę lipidową.
Ze względu na ostry smak i zapach nie należy stosować go na cerę wrażliwą, naczyniową ani silnie podrażnioną. Lepiej nie używać do też pod oczy ponieważ może podrażniać bardzo delikatną cerę w tym obszarze. Jego specyficzny zapach może też podrażniać wrażliwe oczy.
Olej rydzowy można dodać w niewielkiej ilości do ulubionego kremu lub nałożyć kilka kropel na twarz przed zastosowaniem maseczki algowej. W takiej formie jego wchłanianie jest lepsze, niż gdy stosowany jest jako samodzielny kosmetyk.
Olej rydzowy na włosy można nakładać tak, jak olej lniany. Nie jest to jednak metoda dla każdego – lepiej nie olejować włosów, jeśli występuje problem łupieżu lub wrażliwej skóry głowy. Olej nakłada się zwykle na końcówki lub od połowy włosów, należy unikać aplikowania go na skalp, ponieważ może powodować podrażnienia. Po upływie kilkunastu lub kilkudziesięciu minut (w zależności od preferencji) włosy myje się delikatnym szamponem i układa jak zawsze.
Zastosowanie oleju rydzowego w kuchni
Olej rydzowy ma charakterystyczny zapach i smak. Wyczuwa się w nim cebulkę i gorczycę. To połączenie sprawia, że olej rydzowy znakomicie nadaje się do połączeń zielonej sałaty i rzodkiewek, cebuli, ogórka czy pomidorów lub sałatek z warzywami z dodatkiem mięsa kurczaka. Znakomicie nadaje się nie tylko do warzyw, ale też do śledzia i innych potraw na zimno, które potrzebują wyrazistej nuty, w tym twarogu, ziemniaków i kaszy.
Najlepiej używać go wyłącznie na zimno, ponieważ podgrzany traci swoje prozdrowotne właściwości. Nie nadaje się więc do smażenia ani pieczenia, podobnie jak olej lniany, również uważany za bardzo zdrowy i stosowany zarówno do picia w celach zdrowotnych, w pielęgnacji ciała i włosów oraz w kuchni.
Cena oleju rydzowego
Olej rydzowy z lnianki kosztuje od około 10 do 14 złotych za butelkę o pojemności 250 mililitrów. Można kupić go w sklepach ze zdrową żywnością, w miejscach oferujących wyroby tradycyjne lub online.