Objawy przepukliny rozworu przełykowego (z łac. hernia hiatus esophagi) nie dotyczą tylko układu pokarmowego. U chorych pojawić się mogą problemy kardiologiczne, kłopoty ze snem, duszność, chrypka. Specjaliści donoszą, iż na początkowym etapie choroby, kiedy przepuklina jest niewielka, chory może nie odczuwać żadnych dolegliwości.

Objawy przepukliny przełyku – choroba refluksowa przełyku

Przepuklina rozworu przełykowego objawia się chorobą refluksową przełyku, zwaną zwyczajowo refluksem. W nomenklaturze medycznej spotyka się dla niej też takie określania, jak refluks żołądkowo-przełykowy czy GERD (z ang. gastroesophageal reflux disease). Choroba polega na gwałtownym cofaniu się kwasu żołądkowy z żołądka do przełyku, w konsekwencji czego dochodzi do podrażnienia wyścielającej go błony śluzowej. W przebiegu tej przypadłości wyróżnia się objawy przełykowe i pozaprzełykowe. Pierwsze związane są z chemicznym drażnieniem ściany przełyku. Najbardziej znanym symptomem jest w tym wypadku zgaga. Definiuje się ją jako odczucie ciepła lub bolesnego pieczenia w okolicy zamostkowej. Chorzy określają ją mianem „palenia w przełyku”. Innymi przejawami choroby refluksowej są: częste odbijanie, nieprzyjemny, kwaśny posmak w ustach, regurgitacje, czyli cofanie się treści żołądkowej do przełyku bez odruchu wymiotnego.

Wśród objawów pozaprzełykowych choroby refluksowej wymienia się: owrzodzenia jamy ustnej lub przełyku (nierzadko z towarzyszącym krwawieniem), ból gardła, zapalenie krtani, nadżerki na szkliwie zębów. Sprzeczne są zdania specjalistów odnośnie do wiązania choroby refluksowej przełyku z takimi objawami, jak zapalenie gardła, płuc, zatok, nawracające zapalenia ucha środkowego. Refluks zwiększa ryzyko uszkodzenia i zwężenia dolnej części przełyku, powstania przełyku Barretta (zmiany w komórkach wyściełających dolną część przełyku, które stają się bardziej podatne na choroby nowotworowe) czy nawet raka przełyku.

Kardiologiczne objawy przepukliny przełyku

Objawy przepukliny przełyku przybrać mogą charakter kardiologiczny. Przemieszczenie się przez rozwór przełykowy części żołądka z jamy brzusznej do klatki piersiowej może wywołać ucisk na worek osierdziowy będący zewnętrzną ścianą serca. Konsekwencją tego jest pogorszenie pracy narządu, na co narażone są szczególnie osoby obciążone chorobami kardiologicznymi. Chorzy z przepukliną (zwłaszcza ci w starszym wieku) doświadczać mogą bólu w dołku podsercowym. Dolegliwość bywa mylona z objawami zawału mięśnia sercowego czy choroby niedokrwiennej serca. Przepuklina dużych rozmiarów, która powoduje objawy krążeniowe, stanowi nierzadko wskazanie do zabiegu operacyjnego.

Objawy przepukliny rozworu przełykowego – problemy ze snem

Objawem przepukliny rozworu przełykowego są problemy ze snem. W ich powstaniu podkreśla się rolę choroby refluksowej. Cofanie się do przełyku kwaśnej treści z żołądka nasila się porą nocną, kiedy chory przyjmuje pozycję leżącą. Stan ten znacznie pogarsza jakość snu, a niewyspana osoba w ciągu dnia jest nerwowa i ma problemy z koncentracją. Żeby złagodzić nocne objawy refluksu, ostatni posiłek należy spożyć 3 godziny przed snem i spać na podwyższonym wezgłowiu łóżka. Pomocne są także leki zmniejszające kwaśność soku żołądkowego, w tym inhibitory pompy protonowej czy antagonisty receptora H2.

Przepuklina przełyku – objawy nietypowe

Przepuklina przełyku może dawać objawy nietypowe, takie jak:

• chrypka – pojawiająca się zwłaszcza z rana jako konsekwencja podrażnienia strun głosowych zarzuconą treścią żołądkową;

• przypominający objawy astmatyczne suchy lub świszczący kaszel – rozwija się w wyniku zarzucania treści żołądkowej w okolice drzewa oskrzelowego;

• prowadzące do skurczu oskrzeli podrażnienie nerwu błędnego;

• uczucie zatrzymywania się pokarmu w przełyku;

• trudności w połykaniu – objaw stosunkowo rzadki;

• uczucie pełności w żołądku;

• ślady krwi w wymiotach i stolcu;

• ból pleców promieniujący często w okolicę łopatek;

• suchość w ustach, duszność, nadmierna potliwość.

Powyższe objawy nie są charakterystyczne wyłącznie dla omawianej jednostki chorobowej, w związku z czym konieczna jest dokładna diagnostyka różnicowa, pozwalająca wykluczyć inne patologie.

Ciężkie objawy przepukliny rozworu przełykowego

Spektrum objawów zależy od wielkości przepukliny rozworu przełykowego. Kiedy zmiana jest duża, może pojawić się krwawienie z uciśniętej ściany żołądka, a nawet dojść do zadzierzgnięcia lub skręcenia przemieszczonych struktur. To z kolei skutkuje pojawieniem się silnych dolegliwości bólowych w nadbrzuszu, nudnościami, wymiotami. Ucisk wywierany na żołądek przyczynia się do rozwoju martwicy lub jego pęknięcia, co wiąże się z ryzykiem wstrząsu septycznego. Stan ten może zagrażać życiu.

Jak zbudowany jest układ pokarmowy?

Bibliografia:

1. M. Kruk, Przepuklina rozworu przełykowego, „Zdrowie Ursynowa”, 2018, 1(32), s. 4–6.

2. A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne. Tom I, Medycyna Praktyczna, Kraków 2007.

3. P. Szelachowski, M. Strutyńska-Karpińska, K. Grabowski i wsp., Olbrzymia przepuklina rozworu przełykowego – opis przypadku, „Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2006, 15(2), s. 389–391.

4. A. Mackiewicz, S. Wojtuń, J. Gil, Pozasercowe bóle w klatce piersiowej, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2013, 9(1), s. 25–31.