Nużeniec egzystuje w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych. Najczęściej pasożyt lokuje się na twarzy – na nosie, czole, podbródku, policzkach oraz w okolicach powiek. Jego nosicielami jest ponad połowa społeczeństwa (szczególnie po czterdziestym roku życia, odsetek nosicieli nużeńca wzrasta z wiekiem), jednak jego obecność na ludzkiej skórze często niczym się nie objawia. Nużeniec może także występować u zwierząt domowych, w szczególności psów. Różnice w budowie różnych rodzajów pasożyta są jednak na tyle duże, że ryzyko zarażenia się nużycą od czworonoga jest niewielkie.

Objawy nużycy

Nużyca w większości przypadków jest bezobjawowa lub objawia się delikatnie – zaczerwienionymi policzkami lub niewielkim swędzeniem skóry.

Zdarzają się jednak także przypadki poważniejszych objawów; jednym z nich jest stan zapalny w mieszku włosowym lub gruczole łojowym. Jest on spowodowany cyklem rozwojowy pasożyta, który odbywa się właśnie w tych miejscach. Odżywia się on bowiem łojem i nabłonkami, po czym je trawi, wydala odchody i ginie, zostawiając po sobie różne zmiany skórne: podrażnienie, stan zapalny, grudki skórne, krosty, zaskórniki, a w niektórych przypadkach także i nadkażenia bakteryjne. Innym objawem wynikającym z zarażenia nużeńcem jest wypadanie włosów – dzieje się tak ze względu na aktywność pasożyta w mieszkach włosowych.

Nużyca powiek i oczu

Inne objawy pojawiają się, kiedy nużeniec jest aktywny w okolicach oczu. Nużeniec może bowiem zaatakować brzegi powiek i mieszki włosowe. W tych przypadkach może to prowadzić do wypadania rzęs i brwi, które chronią i kontrolują nawilżenie oczu. W rezultacie dochodzi do pieczenia, swędzenia, zaczerwienienia powiek i uczucia suchości w oku. Innymi objawami nużycy w okolicach powiek i oczu są: zapalenie spojówek, zapalenie brzegów powiek, złogi na brzegach powiek oraz łupież cylindryczny (złogi wokół podstawy rzęs).

Jak można zarazić się nużycą?

Podstawową przyczyną zarażenia nużycą jest używanie na co dzień tych samych przedmiotów, co nosiciel pasożyta. Zaliczają się do nich: odzież, kosmetyki, ręczniki, pościel, grzebienie. Nużeniec może się także przenosić w czasie wizyt u kosmetyczek lub fryzjerów. Są tam bowiem używane przyrządy do pielęgnacji włosów, paznokci i skóry, które powinny być dezynfekowane przed każdym przyjęciem nowego klienta. W przeciwnym razie rośnie ryzyko zarażenia się nużycą.

Na obecność nużeńca narażeni są wszyscy ludzie. Dzieje się tak ze względu na miejsca, przez które przenoszone są jaja – są to: kurz i prądy powietrza. Na zarażenie szczególnie narażone są osoby, które są alergikami, mają obniżoną odporność organizmu, zmagają się z zaburzeniami gospodarki lipidowej lub hormonalnej, osoby w podeszłym wieku, osoby żyjące w ciągłym stresie, a także te cierpiące na nawracające stany zapalne skóry oraz skórę łojotokową lub mieszaną.

Nużyca u psa – czy można się nią zarazić?

Nużyca u psa objawia się poprzez wypadanie sierści z określonych miejsc – o chorobie mogą świadczyć wyłysienia w okolicach: oczu, pyska, łączenia warg, głowy, zewnętrznej strony uszu, przednich łap oraz tułowia. Innymi objawami są: rumień oraz łuszcząca się skóra. Wszystkie te zmiany mogą świadczyć o ogniskowej formie nużycy, która może ustąpić nieleczona po upływie 4-8 tygodni. U psa często nie dochodzi do innych objawów. Jeżeli do działania nużeńca dołączają bakterie, może się to objawiać świądem, krostkami, ropniami i przetokami. Leczenie tego schorzenia u psów to długi proces ze względu na to, że poza eliminacją pasożytów należy ograniczyć same przyczyny i skutki zmian. Najczęstszymi metodami stosowanymi w leczeniu nużycy u psów są: farmakoterapia, stymulacja układu odpornościowego, specjalny szampon oraz antybiotykoterapia. Za zdrowego uznaje się psa, u którego po upływie 12 miesięcy nie doszło do nawrotu objawów nużycy.

Wyniki najnowszych badań nad nużeńcem (demodex) dowodzą, że jest to pasożyt specyficzny gatunkowo. Oznacza to, że jego określone rodzaje występują głównie u osobników jednego gatunku, dzięki czemu można wyróżnić nużeńca ludzkiego (demodex folliculum), nużeńca psiego (demodex canis), nużeńca krótkiego (demodex brevis) itd.

Prawdopodobieństwo zarażenia się nużeńcem od czworonoga jest zatem stosunkowo niskie. O wiele bardziej możliwe jest przeniesienie się pasożyta wyżej wymienioną drogą – przez przedmioty codziennego użytku. Brak możliwości zarażenia się psim nużeńcem nie zwalnia jednak całkowicie z ostrożności, szczególnie w przypadku osób ze znacznie obniżoną odpornością, dzieci, osób starszych oraz osób zmagających się z przewlekłymi schorzeniami.

Zobacz film: 27 proc. przedszkolaków ma pasożyty