Stulejka (łac. phimosis) to stan, który traktuje się jako chorobowy po trzecim roku życia dziecka. Wcześniej występujące problemy z odciągnięciem napletka nie są powodem do niepokoju i nie powinny skłaniać ku podejmowaniu siłowych prób jego uwolnienia.

Czym jest stulejka i jakie są jej przyczyny?

Stulejka to stan polegający na zwężeniu napletka w sposób uniemożliwiający jego przemieszczenie poza żołądź. Niekiedy jest skutkiem silnego przylegania napletka do żołędzi lub wrodzonych problemów rozwojowych związanych z kształtowaniem się tego fałdu skórnego. W innych wypadkach bywa wtórnym objawem powstającym na skutek stanu zapalnego (szczególnie jeśli miał on przewlekły charakter) albo wcześniejszego urazu prącia lub napletka. Ciężkie przypadki powikłanych infekcji błony śluzowej i skóry prącia mogą prowadzić do powstania zrostów napletka i żołędzi. W niewielkiej liczbie przypadków przyczyną stulejki mogą być próby samookaleczenia (np. w więzieniu) albo masturbacja z użyciem ostrych lub drażniących obiektów.

Stulejka nie występuje u osób obrzezanych, tzn. takich, u których napletek został całkowicie lub w dużej części usunięty. Zabiegowi temu przypisuje się też duże znaczenie higieniczne. Według niektórych źródeł ma on pozytywny wpływ na jakość życia seksualnego.

Jak wygląda prawidłowy napletek?

W normalnej sytuacji napletek zakrywa całą żołądź, niekiedy pozostawiając odsłonięty tylko jej wierzchołek wraz z ujściem cewki moczowej. Zarówno na prąciu w stanie wzwodu, jak i w stanie spoczynku, fałd skórny daje się swobodnie odciągać ku tyłowi, odsłaniając całkowicie żołądź. Ograniczeniem jest jedynie rozmiar napletka oraz wędzidełko – łącznotkankowe więzadło łączące szczyt prącia z dolną częścią napletka.

Objawy stulejki u dorosłych i u dzieci

Stulejka to stan, w którym nie są zachowane prawidłowe warunki anatomiczne. U dzieci i dorosłych ma te same objawy. Podstawowym symptomem jest niemożność naciągnięcia i przemieszczenia napletka tak, by jego widoczny fałd znalazł się poza żołędzią i opierał się o brzeg rowka zażołędnego. Do rozpoznania stulejki wystarczające jest pojawianie się tego objawu we wzwodzie członka – wtedy, gdy jego ciała jamiste wypełnione są krwią, a średnica większa, niż w stanie spoczynku. Próby odprowadzenia napletka ku tyłowi są zwykle bolesne, a jego tkanki mogą przy tych manipulacjach ulegać obrzękowi.

Znaczne zwężenie napletka w jego szczytowej części może utrudniać podejmowanie codziennych czynności higienicznych. W zachyłku pomiędzy żołędzią a wewnętrzną częścią napletka mogą się gromadzić większe ilości wydzieliny łojowej (mastki) wraz ze złuszczonymi, martwymi komórkami naskórka oraz z resztkami moczu. Taka zalegająca masa stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii, co sprawia, że u osób ze stulejką często dochodzi do infekcji i stanu zapalnego w tej okolicy. Członek może być wtedy bolesny, obrzęknięty i zaczerwieniony, nadmiernie ucieplony w swojej szczytowej części. W przypadku stulejki z nawracającymi stanami zapalnymi żołędzi i napletka zwiększa się statystycznie korelacja pomiędzy tym schorzeniem, a występowaniem złośliwych nowotworów prącia.

Stulejka powoduje czasem problemy przy oddawaniu moczu (mikcji). Mocz cieknie powoli, wąskim, rozproszonym, czasem przerywanym strumieniem. Niekiedy w trakcie mikcji napletek wypełnia się, poszerza balonowato, a mocz dopiero później wypływa na zewnątrz kroplami.

Współżycie płciowe osoby ze stulejką jest bardzo utrudnione. Ze względu na brak możliwości odciągnięcia napletka ku tyłowi bardzo utrudniona staje się immisja, czyli wprowadzenie członka do pochwy. Stosunek, próby seksu oralnego czy ręczne pobudzanie członka mogą być nieprzyjemne, a wręcz bolesne.

Stulejka u dziecka

U chłopców do 3 roku życia nie można rozpoznać stulejki, gdyż ścisłe przyleganie do siebie struktur prącia i brak możliwości odprowadzenia napletka poza żołądź jest w tym okresie zjawiskiem fizjologicznym. Wykonywane niekiedy próby ściągnięcia napletka kończą się zwykle niepowodzeniem i powodują ból. Jeśli u dziecka, które skończyło trzy lata, nie można odsłonić całej żołędzi, należy skonsultować się z lekarzem.

Czym jest załupek?

Załupek (paraphimosis) to powikłanie stulejki, polegające na zablokowaniu się napletka za żołędzią po jego siłowym czy przypadkowym odprowadzeniu ku tyłowi. Stan ten wymaga jak najszybszego przywrócenia warunków anatomicznych, szczególnie jeśli dochodzi do zasinienia czy nadmiernego zblednięcia żołędzi albo gdy pojawi się intensywny ból. Są to objawy znacznego niedokrwienia, które może doprowadzić nawet do martwicy przedniej części prącia. Jeśli nie uda się ściągnąć napletka ku przodowi w ciągu kilku pierwszych minut od wystąpienia dolegliwości, należy w trybie pilnym udać się do lekarza na ostry dyżur chirurgiczny.

Zobacz wideo: Budowa i funkcje męskiego układu rozrodczego

Bibliografia:

A. Borkowski, Urologia – podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa 2015.

W. Noszczyk, Chirurgia, t. I, Warszawa 2019.