Naczyniak u dziecka jest najczęstszym guzem tkanek miękkich. Szacuje się, że choruje aż 5–10% noworodków do 1 roku życia. Naczyniaki u dzieci powstają w wyniku proliferacji, czyli namnażania się, komórek budujących śródbłonek naczyniowy. Wygląd naczyniaka zależy od lokalizacji na powierzchni skóry oraz głębokości. Interesujący wydaje się fakt, że naczyniak wczesnodziecięcy znacznie częściej dotyka dziewczynki niż chłopców. U ponad połowy przypadków zmiany widoczne są po porodzie i rozwijają się najintensywniej w pierwszych tygodniach życia. Rodzice na ogół decydują się na usuwanie naczyniaka laserem u dziecka. Jeśli naczyniak jest łagodny, to po kilku latach (3–10) znika samoistnie. Jedynym śladem po naczyniaku w dzieciństwie są niewielkie blizny.
Rodzaje naczyniaków u dzieci
Naczyniaki to złożona grupa guzów, obejmująca zarówno typ powierzchniowy (rozwija się do 8 miesiąca życia) jak i głęboki (rośnie do 14 miesiąca życia). Wymienia się kilka rodzajów naczyniaków:
- naczyniak płaski – u dziecka od urodzenia i wygląda jak jasno-biała plamka
- naczyniak jamisty – u dziecka może pojawić się w każdym wieku
- naczyniak włośniczkowy – może rozwijać się kilka tygodniu po urodzeniu, jednakże w 80% znika samoistnie do 7 roku życia
- naczyniak limfatyczny u dzieci może pojawić się w pierwszych latach życia, atakuje węzły chłonne
- naczyniak gwiaździsty u dzieci płci żeńskiej, prawie nigdy u chłopców i mężczyzn.
Nadal nie do końca wiadomo, skąd biorą się u dzieci naczyniaki. Dużo spekuluje się na temat podłoża genetycznego. Wykazano, że naczyniak jamisty na policzku u dziecka często towarzyszy rozsianej naczyniakowatości noworodkowej, a naczyniak gwiaździsty na głowie u dziecka dość często spotyka się w chorobie wątroby. Naczyniaki wyglądają na skórze jak czerwone lub białe znamiona. Występują najczęściej na twarzy, głowie lub z tyłu szyi. Przez pierwsze 12 miesięcy znamię rośnie, nabiera gąbczastej masy, aż do uzyskania około 6 cm wielkości.
Czytaj także: Naczyniak płaski – czym jest i czy trzeba go leczyć?
Skuteczne leczenie naczyniaków u dzieci
Leczenie naczyniaków u dzieci nie w każdym przypadku jest koniecznością. Zdecydowana większość zmian znika wraz z rozwojem dziecka. Naczyniaki nie bolą i nie powodują uczucia swędzenia. Nie są także zakaźne. Jest to zatem bardziej defekt kosmetyczny niż realne zagrożenie dla dziecka. Usuwanie naczyniaków u maluchów wzbudza jednak sporo sprzeczności i dylematów natury moralnej. Jeżeli naczyniak nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka i jego prawidłowego rozwoju, nie ma wskazań do jego usuwania. Warto jednak wziąć po uwagę, że nieestetyczna zmiana skórna może powodować u dorastającego człowieka problemy związane z pewnością siebie i samoakceptacją.
Jeżeli pediatra na podstawie badania stwierdza, że dany rodzaj naczyniaka może zagrażać zdrowiu niemowlaka (np. jeśli zlokalizowany jest przy gałce ocznej istnieje ryzyko uszkodzenia wzroku), wtedy standardowo wykonuje się operację laserową. Laserowe usuwanie naczyniaków u dzieci doprowadza do zahamowania wzrostu guza. Możliwymi powikłaniami po operacji mogą być infekcje bakteryjne, ból bądź pojawienie się blizn. Innym rodzajem leczenia naczyniaków są kortykosteroidy podawane dwiema drogami – doustnie lub w postaci iniekcji. Kuracja tego rodzaju środkiem jest niestety związana z pewnymi niedogodnościami – musi być stosowana długo i kilkukrotnie. Ten rodzaj terapii jest jednakże wybierany nieco rzadziej niż operacja laserem, gdyż zwiększa ryzyko takich powikłań, jak cukrzyca, nadciśnienie oraz zaćma.
Czujność rodzica powinny wzbudzać dynamiczne zmiany naczyniaka u malucha. Należy szybko zgłosić się do lekarza, gdy guz tkanek miękkich zbyt szybko się powiększa, zaczyna krwawić lub ropieć, zmienia kolor albo towarzyszą mu silna gorączka, nudności lub wymioty. W takich sytuacjach pediatra kieruje dziecko pod opiekę onkologa dziecięcego.
Czytaj także: Naczyniaki u noworodków i niemowląt – czym są? Jakie mają przyczyny?
Bibliografia
- Pediatria. Tom. II Karen Marcdante, Robert M. Kliegman, Hal B. Jenson, Richard E. Behrman. Elsevier Urban & Partner, 2013.