Fizjologiczne reakcje obronne organizmu powstające w odpowiedzi na działanie zewnętrznego stresora w postaci zimna są czynnikiem szeroko wykorzystywanym w medycynie, fizjoterapii, sporcie i odnowie biologicznej. Zabiegom w kriokomorze mogą się poddać chorzy po wyeliminowaniu wszelkich przeciwwskazań, uzyskaniu kwalifikacji lekarskiej oraz po pomiarze ciśnienia tętniczego krwi i częstości akcji serca. Kriokomora pozwala na działanie niskich temperatur na całe ciało.

Co to jest kriokomora?

Kriokomora to duża, zamknięta, sterowana komputerowo kabina wykorzystująca do schładzania powietrza ciekły azot, który obniża temperaturę do wartości -160°C. Zabieg w komorze kriogenicznej trwa około 2–3 minut. Podczas sesji nie dochodzi do obniżenia temperatury wewnątrz ciała, a ma miejsce wyłącznie spadek temperatury skóry. Po zabiegu stosuje się kinezyterapię trwającą od 20 do 30 minut. W zależności od typu komory jednocześnie krioterapii może być poddanych do 7 osób. W trakcie sesji chorzy powinni poruszać się wolno w koło i utrzymywać stały kontakt wzrokowy z lekarzem.

Pierwsza na świecie kriokomora powstała w 1978 roku. Yamauchi i wsp. po raz pierwszy przeprowadzili krioterapię ogólnoustrojową u pacjentów z zesztywniającym zapaleniem stawów. Za początek krioterapii w Polsce przyjmuje się 1989 rok, kiedy wrocławscy uczeni skonstruowali kriokomorę na ciekły azot. Była to druga komora w Europie i trzecia na świecie. Następnie w 1996 roku w Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu powstała druga komora kriogeniczna. Obecnie rozwój nauk medycznych i postęp technologiczny spowodowały, że dostępnych jest wiele różnych modeli kriokomór. Pojawiły się kriosauny, które nazywa się także kriobeczkami. Umożliwiają one wyłączenie głowy z zabiegu. Powszechnie stosowane są komory bezsufitowe, które zapewniają przeprowadzenie sesji w systemie otwartym.

Kriokomora – ubranie

Zabiegom krioterapii ogólnoustrojowej można się poddać w kriokomorze wyłącznie po nałożeniu specjalnego stroju – kobiety muszą być ubrane w stroje kąpielowe, a mężczyźni w spodenki). Ponadto części ciała szczególnie narażone na odmrożenia (dłonie, stopy uszy, usta, nos) powinny zostać zabezpieczone. Na ręce trzeba nałożyć wełniane rękawice. Podudzia chroni się wełnianymi skarpetami sięgającymi do kolan. Na stopy zakłada się drewniane saboty. Ochronę uszu zapewniają opaska lub czapka. Niezbędna jest także maska chirurgiczna z gazą zakładana na twarz. Nie wolno mieć na sobie biżuterii i innych metalowych elementów.

Skutki uboczne kriokomory

Zabiegi w kriokomorach są w większości przypadków dobrze tolerowane przez chorych, a skutki uboczne należą do rzadkości. Działania niepożądane kriokomory sprowadzają się do drętwienia, mrowienia, zaczerwienienia, pieczenia i podrażnienia skóry. Mogą wystąpić także niewielkie wahania ciśnienia.

Działanie kriokomory

Kriokomora posiada szerokie pozytywne działanie. Wykazuje właściwości przeciwobrzękowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, analgetyczne i obniżające napięcie mięśniowe. Korzystnie wpływa na układ nerwowo-mięśniowy, hormonalny i krążeniowy. Usprawnia metabolizm lipidowy i poprawia drożność naczyń chłonnych oraz zakres ruchomości stawów. Podnosi pojemność antyoksydacyjną ustroju i odporność. Prowadzi do zwiększenia liczby limfocytów. Na skutek terapii dochodzi do wzrostu siły mięśniowej i szybszego gojenia się urazów. Zapewnia ona szybką eliminację szkodliwych produktów metabolizmu. Przyspiesza regenerację organizmu po treningu. U chorych poddanych tej formie leczenia obserwowano także poprawę nastroju, uczucie relaksacji oraz zniwelowanie problemów z zasypianiem i snem. Opóźnia proces starzenia dzięki efektowi antyoksydacyjnemu. Kriokomora ma liczne zalety, które widoczne są zazwyczaj po 10 zabiegach.

Na co pomaga kriokomora?

Kriokomora dzięki swoim licznym właściwościom może być wykorzystywana w leczeniu rozmaitych przypadłości, takich jak:

• kolagenozy,

• choroby stawów o podłożu metabolicznym, np. dna moczanowa,

• choroby zwyrodnieniowe i wtórne zmiany zniekształcające stawów obwodowych i kręgosłupa, dyskopatie,

• osteoporoza, fibromialgia,

• choroby autoimmunologiczne,

• zapalne choroby narządu ruchu, np. reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,

• przeciążenie mięśni,

• choroby reumatyczne tkanek miękkich,

• zapalenia okołostawowe, ścięgien, torebki stawowej,

• choroby skóry z zajęciem stawów, np. łuszczycowe zapalenie stawów,

• zmiany pourazowe lub przeciążeniowe stawów i tkanek miękkich,

• zaburzenia neurologiczne, np. niedowłady spastyczne, stwardnienie rozsiane, zespoły korzeniowe.

Wśród wskazań do skorzystania z kriokomory wymienia się także zespoły depresyjne i nerwice wegetatywne. Krioterapia ogólnoustrojowa wykorzystywana jest także jako forma odnowy biologicznej w procesie odchudzania i usuwania cellulitu.

Przeciwwskazania do kriokomory

Za przeciwwskazania do korzystania z kriokomory uważa się m.in.: klaustrofobię, krioglobulinemię, nietolerancję zimna, chorobę Raynauda, ostre schorzenia dróg oddechowych, niedoczynność tarczycy, choroby układu sercowo-naczyniowego (np. niewydolność krążenia, niestabilna dusznica bolesna, groźne zaburzenia rytmu serca), neuropatie układu współczulnego, zmiany skórne o charakterze ropno-zgorzelinowym, miejscowe zaburzenia ukrwienia, zaawansowaną miażdżycę, chorobę nowotworową, wychłodzenie organizmu i obecność miejscowych odmrożeń.

Jak działa układ mięśniowy? Dowiesz się tego z naszego filmu 

Bibliografia:

1. Jezierski C., Kriostymulacja w reumatologii, traumatologii, ortopedii i odnowie biologicznej (cz. II), „Acta Bio-Optica et Informatica Medica”, 2007, 4(13), s. 336–337.

2. Jagodziński L., Kubacka M., Wiśniowska B. i wsp., Krioterapia ogólnoustrojowa. Część II, „Gabinet Prywatny”, 2001, 92(4), s. 10–11.

3. Zagrobelny Z., Krioterapia miejscowa i ogólnoustrojowa, Wrocław, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, 2003.

4. Lubkowska A., Zastosowanie krioterapii w chorobach przewlekłych, „Family Medicine & Primary Care Review”, 2013, 15(2), s. 233–239.

5. Bączkowicz D,. Krioterapia - wpływ niskich temperatur na nasz organizm, „Apetyt na Zdrowie”, 2013; 15: 6–7.

6. Cieślar G., Sieroń A., Krioterapia - leczenie zimnem, Bielsko-Biała, Alfa Medica Press, 2007.

7. Stanek A., Cieślar G., Mrowiec J., Sieroń A., Krioterapia w praktyce klinicznej, „Rehabilitacja w Praktyce”, 2006, 1, s. 27–31.

8. Ciosek Ż., Drozd A., Szylińska A., Mosiejczuk H., Rotter I., Działanie krioterapii ogólnoustrojowej i kinezyterapii na ciśnienie tętnicze, „Pomeranian Journal of Life Sciences”, 2016, 62(2), s. 22–25.