Mykobakterioza to choroba stosunkowo rzadka, szczególnie u dzieci. Wywołana jest przez prątki niegruźlicze. Mykobakterie, czyli prątki atypowe, są rozpowszechnione w środowisku. Spotyka się je w mokrej glebie, rzekach, strumieniach, potokach czy studzienkach.

Jakie są przyczyny mykobakteriozy?

Mykobakterioza nie jest chorobą przenoszoną z człowieka na człowieka, lecz schorzeniem, do którego dochodzi poprzez spożycie skażonej prątkami niegruźliczymi wody. W ostatnich latach zauważono tendencję wzrostową, jeśli chodzi o zachorowania na mykobakteriozę. Jednak nie ma dokładnych danych epidemiologicznych pozwalających na określenie zapadalności na tę chorobę. Należy mieć na uwadze, że wzrost zachorowalności na zakażenia HIV, choroby przewlekłe w postaci obturacyjnej choroby płuc czy mukowiscydozy sprzyjają zakażeniom mykobakteriozą, co tym samym przyczynia się do wzrostu odsetka przypadków objawowych zakażeń prątkami niegruźliczymi.

Mykobakterioza – objawy

Mykobakterioza wywołana jest przez mykobakterie, które atakują układ oddechowy, skórę oraz węzły chłonne. Zdarzają się również zakażenia bezobjawowe. Należy pamiętać, że wyróżnia się ponad sto różnych gatunków mykobakterii. Nie wszystkie są chorobotwórcze dla ludzi. Część z nich np. zasiedla przewód pokarmowy, nie wywołując żadnych objawów klinicznych.

Zobacz film i dowiedz się jak działa układ oddechowy 

Obraz kliniczny zależy od rodzaju mykobakterii, a także stanu zdrowia człowieka, w tym sprawności jego układu odpornościowego. Inne rodzaje i typy mykobakteriozy atakują dzieci, a inne osoby dorosłe. Mykobakterioza u dzieci obejmuje przede wszystkim węzły chłonne, głównie głowy i szyi. Skóra nad węzłami jest zaczerwieniona, jednak nie jest nadmiernie ucieplona jak przy innych stanach zapalnych. Jeśli rodzic nie zgłosi się z dzieckiem w porę do lekarza, węzły mogą zacząć ropieć, tworząc ostatecznie przetoki do skóry.

U osób dorosłych dominuje mykobakterioza płucna, która u dzieci jest rozpoznawana sporadycznie. Objawy obejmują kaszel, świsty oddechowe, gorączkę, utratę masy ciała, osłabienie i wskazują na zapalenie płuc. Stan ogólny pogarsza się wraz z czasem trwania zakażenia, dochodzi również do rozstrzenia oskrzeli, krwioplucia.

Mykobakteriozy mogą atakować kości i stawy, a także skórę. Mogą wywoływać zakażenia rozsiane, jednak te raczej obejmują osoby ze znacznie obniżoną odpornością organizmu.

Diagnostyka mykobakteriozy

Bez względu na to, czy objawy dotyczą węzłów chłonnych czy płuc, zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Lekarz często początkowo próbuje wykluczyć gruźlicę ze względu na podobny obraz kliniczny. Bakterie hoduje się z co najmniej dwóch próbek plwociny chorego i co najmniej jednej próbki popłuczyn oskrzelowych. Postaci węzłowe wymagają pobrania materiału do badania histopatologicznego.

Jak leczyć mykobakteriozę?

W zależności od gatunku wyhodowanego podczas diagnostyki prątka, wdraża się właściwe leczenie. Badanie mikrobiologiczne pozwala na ocenę lekowrażliwości i zastosowanie leczenia swoistego dla danego zakażenia. Niestety część mykobakterii wykazuje oporność na rutynowo stosowane leki przeciwprątkowe. Leczenie jest długie, trwa kilka miesięcy, a w rozsianych postaciach może potrwać nawet rok. Szanse na wyleczenie uzależnione są od tego, kiedy choroba zostanie rozpoznana. Wczesna diagnostyka daje ogromne szanse na całkowite wyleczenie. Postaci płucne często pojawiają się u osób predysponowanych, czyli z już obecną chorobą przewlekłą. W związku z tym wiele czynników ma wpływ na rokowanie i powrót do zdrowia. Jeśli np. mykobakterioza zostaje zdiagnozowana u osoby zakażonej HIV, rokowanie jest złe. Nieleczona mykobakterioza skutkuje procesem rozsianym i niekorzystnym rokowaniem.

Infekcja bakteryjna czy wirusowa? Jak je odróżnić? Dowiesz się tego z filmu