Miód lipowy ceni się w Polsce od dawna, czego dowody można znaleźć w twórczości najwybitniejszych poetów. „Z tego wonnego kwiatu pracowite pszczoły biorą miód, który potem szlachci pańskie stoły” – pisał Jan Kochanowski we fraszce „Na lipę”. Produkt do dziś cieszy się dużą popularnością, przede wszystkim ze względu na słodki, lekko piekący smak i aromat, w którym można wyczuć kwiaty lipy. Od wieków miód lipowy uchodzi również za panaceum na przeziębienie.

Miód może być wytwarzany z nektaru lub spadzi. Miód lipowy nektarowy, zwany jest też kwiatowym, ponieważ tzw. pożytek, z którego pszczoły wytwarzają miód, pochodzi z kwiatów lipy. Miód spadziowy to pochodna rosy miodowej, czyli wydzieliny owadów żerujących na liściach lipy.

Miód lipowy – właściwości

Właściwości miodu lipowego wynikają z dużej zawartości cennych składników. Dominują w nim węglowodany, szczególnie glukoza i fruktoza, łatwo przyswajalne przez organizm i nieulegające fermentacji w przewodzie pokarmowym. Dlatego produkt stanowi wartościowy zamiennik sacharozy, czyli powszechnie używanego cukru rafinowanego, którego nadmiar prowadzi do poważnych zaburzeń i chorób.

Miód lipowy zawiera ponad 300 rozmaitych związków: kwasów organicznych, flawonoidów, olejków eterycznych, witamin, makro- i mikroelementów oraz białek i tzw. wolnych aminokwasów. W jego składzie zidentyfikowano również wiele enzymów, takich jak diastaza, inwertaza, katalaza, fosfataza oraz oksydaza glukozowa, która jest odpowiedzialna za działanie antybiotyczne produktu.

Właściwości lecznicze miodu lipowego sprawiają, że może być on spożywany już przez dzieci, które skończyły rok życia. Zaleca się go również osobom starszym oraz aktywnie uprawiającym sport. Należy jednak pamiętać, że jak każda substancja słodząca, wymaga rozsądnego stosowania, zwłaszcza w przypadku cukrzycy czy otyłości. Nadmiar fruktozy, bez dostarczania organizmowi odpowiedniej ilości błonnika, może szybko doprowadzić do otłuszczenia brzusznego.

Dodanie miodu lipowego do napojów o temperaturze powyżej 60ºC obniża jego walory odżywcze i powoduje utratę enzymów czy witaminy C. Produkt należy przechowywać w szczelnie zamkniętym szklanym pojemniku, w suchym i ciemnym miejscu. Powinien być spożyty w ciągu roku od daty produkcji.

Miód lipowy – na co pomaga?

Miód lipowy jest ceniony ze względu na silne działanie rozgrzewające, napotne, przeciwgorączkowe i wykrztuśne. Odznacza się także wysoką aktywnością antybiotyczną. Miód lipowy pomaga w zapobieganiu i leczeniu grypy, ostrej i przewlekłej choroby przeziębieniowej, anginy, zapaleń zatok obocznych nosa czy infekcji dróg oddechowych. Ze względu na właściwości wykrztuśne jest stosowany do łagodzenia kaszlu, zwłaszcza nocnego.

Produkt wpływa na unormowanie ciśnienia krwi i poprawę działania układu krwionośnego, jest zalecany w chorobach dróg moczowych. Codzienne spożywanie miodu zamiast cukru powoduje odciążenie wątroby i poprawę jej funkcjonowania, co jest efektem lepszej przyswajalności zawartych w miodzie cukrów prostych, a także pozytywnego działania kwasu glukuronowego, wykazującego silne właściwości detoksykacyjne.

Miód lipowy sprawdza się w łagodzeniu dolegliwości związanych z chorobami powstającymi na tle nerwowym. Może być skutecznym elementem profilaktyki nerwic czy leczenia bezsenności. Działa uspokajająco, redukuje stres i wycisza.

Dzięki właściwościom przeciwutleniającym (zawdzięcza je dużej zawartości m.in. kwasów fenolowych, flawonoidów, kwasu askorbinowego, karotenoidów i enzymów) miód lipowy może obniżać w znacznym stopniu poziom wolnych rodników ponadtlenkowych. Przyspieszają one procesy starzenia organizmu, a także sprzyjają rozwojowi chorób nowotworowych.

Miód lipowy – kolor

Kolor miodu lipowego zależy od różnych czynników, m.in. stopnia krystalizacji czy domieszki spadzi, która zazwyczaj występuje w tym gatunku miodu. W stanie płynnym produkt może mieć barwę bardzo jasną, prawie białą, poprzez ciemniejszą złocistożółtą po bursztynową z zielonkawym odcieniem. Po skrystalizowaniu zmienia kolor na białożółty do złocistożółtego, z odcieniem szarym lub zielonkawym.

Miód lipowy – krystalizacja

Krystalizacja miodu lipowego jest zjawiskiem naturalnym. Świeży ma konsystencję gęstego płynu, w miarę przechowywania przybiera postać stałą. Charakteryzuje się dużą zawartością glukozy, przez co krystalizuje się szybciej. Na ten proces wpływają także inne czynniki, jak zawartość wody w produkcie i temperatura przechowywania. Miód skrystalizowany można doprowadzić z powrotem do postaci płynnej poprzez wstawienie słoika do letniej wody (jej temperatura nie może przekroczyć 40°C, aby produkt nie stracił właściwości zdrowotnych).

Dlaczego warto jeść miód? Odpowiedź na filmie: