Przez szyję przechodzą wszystkie niezbędne dla życia struktury łączące tułów z mózgiem. Wszelkie schorzenia odcinka szyjnego w tym mięśni pochyłych i bezpośrednich dużych naczyń krwionośnych oraz nerwów szyi, mają odzwierciedlenie zdrowotne i funkcjonalne nawet w najdalszych częściach organizmu.

Mięśnie pochyłe

Mięśnie pochyłe to parzysta grupa mięśni zaliczana do mięśni głębokich szyi. Mięśnie pochyłe szyi rozciągają się od wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych do dwóch pierwszych żeber po obu stronach karku.

W skład mięśni pochyłych szyi wchodzą: mięsień pochyły przedni, środkowy, tylny i najmniejszy (niestały). Grupę mięśni pochyłych, unerwiają gałązki splotu szyjnego i ramiennego C3–C8.

Podstawowe funkcje mięśni pochyłych

Mięśnie pochyłe szyi, działając obustronnie, stabilizują w pozycji pionowej kolumnę odcinka kręgów szyjnych i struktur szyi oraz umożliwiają wykonanie zgięcia kręgosłupa szyjnego, czyli skłonu głowy w przód.

Kątowe i skośne ułożenie włókien mięśniowych mięśni pochyłych umożliwia wykonanie jednostronnej rotacji i zgięcia bocznego głowy bądź złożonego pojedynczego ruchu skłonu w bok z wyprostem szyi.

Mięśnie pochyłe, biorąc czynny udział w mechanizmie oddychania, pełnią rolę silnych mięśni oddechowo-wdechowych poprzez dźwiganie I i II żebra.

Co warto wiedzieć o mięśniach pochyłych szyi?

Jako dodatkową funkcję motoryczną mięśni pochyłych szyi obserwuje się równoważenie niesymetrycznych sił związanych z byciem prawo- bądź leworęcznym. U osób używających zwykle siły ręki dominującej mięśnie pochyłe będą miały bardziej zgrubiałe i silniejsze włókna mięśniowe w stosunku do mięśni po przeciwnej stronie szyi.

Kiedy kondycja mięśni pochyłych jest w równowadze, praca karku, szyi i żeber przebiega prawidłowo.

W sytuacjach, w których choćby jedno z pasm mięśni pochyłych objęte jest patologią strukturalną, funkcjonalność grupy mięśni pochyłych jest zaburzona, co w konsekwencji wywołuje zaburzenia posturalne sylwetki, zmiany w obrębie kręgosłupa szyjnego i pobliskich tkanek miękkich szyi oraz kończyny górnej.

Stany patologiczne mięśni pochyłych szyi

W sytuacji, kiedy następuje jednostronne skrócenie bądź zesztywnienie mięśni pochyłych, ich skośne ustawienie powoduje skrzywienie karku, uniesienie górnych żeber, nienaturalne kątowe ustawienie głowy i barku po stronie przykurczu. Mięśnie pochyłe szyi odgrywają zatem dodatkową rolę mięśni posturalnych i pozycyjnych w patologicznych stanach, np. w przebiegu:

• kręczu szyi, czyli przewlekłego, przymusowego i bolesnego skręcenia mięśni karku i ustawienie głowy w pochyleniu w stronę przykurczu mięśni szyi i wysunięcie jej do przodu. Kręcz szyi zazwyczaj przebiega ze sztywnością mięśni pochyłych i mięśnia mostkowo–obojczykowo–sutkowego po stronie spazmu;

• wdowiego garbu, czyli wysunięcia głowy do przodu w przebiegu skrócenia mięśni pochyłych i pociągnięcia dolnych kręgów szyjnych w usztywnioną pozycję zgięciowo–pochyloną karku. W tej sytuacji, mięśnie pochyłe szyi zmieniają swoją funkcję ze zginaczy szyi na prostowniki. Wynika to z przesunięcia ich górnych i dolnych przyczepów.

Skrócenie i sztywność mięśni pochyłych w obu przypadkach, pogłębia i utrwala lordozę szyjną.

Chronicznie przykurczone mięśnie pochyłe szyi obserwuje się też w przebiegu chorób układu oddechowego, np. astmie, ze względu na fakt, że mięśnie unoszą pierwsze żebra, a ataki duszności wzmagają napinanie i długi powrót do stanu rozluźnienia.

Nieprawidłowe ukształtowanie i wzmożone napięcie mięśni pochyłych szyi może być również przyczyną choroby tzw. zespołu mięśnia pochyłego bądź bardziej zaawansowanej postaci znanej pod nazwą zespołu górnego otworu klatki piersiowej.

Zespół mięśnia pochyłego polega na drażnieniu splotu ramiennego przez brzuśce mięśni pochyłych szyi, przebiegające w jego bliskim sąsiedztwie. Splot ramienny znajduje się w potrzasku od przodu przez mięsień pochyły przedni oraz od tyłu przez mięsień pochyły środkowy i żebro szyjne, wywołując szereg dolegliwości bólowych, zaburzeń naczynioruchowych, ograniczeń motorycznych i objawów neurologicznych w obrębie kończyny górnej po stronie zespołu.

Jak działa układ kostny? Dowiesz się tego z filmu:

Praca z mięśniami pochyłymi szyi

Praca na mięśniach pochyłych wskazana jest w przebiegu schorzeń z parestezjami w przebiegu nerwu łokciowego, w trakcie pogorszenia się objawów przy wymuszonym wdechu – tzw. łyk na szczycie wdechu, który aktywuje mięśnie pochyłe bądź w trakcie rotacji karku, który wywiera ucisk na splot ramienny. Pracę z mięśniami pochyłymi powinno uwzględniać się w większości przypadków pracy na tkankach karku.

Terapia manualna mięśni pochyłych szyi to jedna z głównych metod pracy z tą grupą mięśni. Opiera się o szeroki i pewny, ale delikatny chwyt terapeuty, ugniatanie, unoszenie, głaskanie i ćwiczenia bierne chorych mięśni. Zbyt intensywne ujęcie tkanek może prowadzić do pogłębienia spazmów i wyzwolenia reakcji obronnych mięśni pochyłych.

Sztywność i inne odpowiedzi fizjologiczne na agresywny ucisk, doprowadzają do zwiększenia rozległości uszkodzeń na pobliskie struktury naczyniowe i nerwowe, co przynosi odwrotny efekt do oczekiwanego.

Bibliografia:

Bochenek A., Anatomia człowieka, T II., Warszawa 2007, PZWL.