Melisa lekarska (Melissa officinalis) to bylina z rodziny jasnotowatych od wieków stosowana w medycynie ludowej. Znana i uprawiana jest na całym świecie. Osiąga kilkadziesiąt centymetrów wysokości. Ma silnie rozgałęzioną łodygę i szerokie, sercowate liście o ząbkowanych blaszkach pokrytych drobnymi włoskami. Po roztarciu wydzielają one silny, cytrusowy aromat. Dlatego melisa często nazywana jest cytrynowym zielem. Ponieważ jest rośliną silnie miododajną, można spotkać się także z nazwami pszczelnik czy rojownik. Od melisy zresztą wywodzą się starogreckie i łacińskie określenia miodu (meli, mel) i pszczół (melisa, apis mellifera).

Melisa – skład

Szerokie spektrum swoich właściwości melisa zawdzięcza bogatemu składowi chemicznemu. W jej liściach znajdują się m.in.:

• olejek eteryczny, w skład którego wchodzą takie substancje, jak cytral, cytronelol, kariofilen, geraniol i linalol, które obniżają próg wrażliwości układu nerwowego, działają rozkurczająco na mięśnie gładkie i mają właściwości antybakteryjne,
  
• fenolokwasy i ich pochodne (m.in. kwas kawowy, kwas rozmarynowy) o właściwościach antyseptycznych i przeciwutleniających,
  
• garbniki o działaniu przeciwbakteryjnym,
  
• flawonoidy będące silnymi antyoksydantami,
  
• witamina C wspomagająca funkcjonowanie układu odpornościowego.
  

Melisa potrafi załagodzić objawy stresu. Dlaczego nas uspokaja? Dowiecie się tego z filmu:

Melisa na sen i uspokojenie

Napar z melisy to skuteczny, domowy środek o działaniu uspokajającym, który można stosować w stanach nadmiernego pobudzenia, rozdrażnienia, wyczerpania nerwowego, a nawet w przypadku objawów nerwicy lękowej albo depresji. Dzięki tonizującemu wpływowi składników zioła na układ nerwowy, picie melisy uznawane jest za jeden z najskuteczniejszych sposobów na zasypianie u osób cierpiących na zaburzenia snu spowodowane przewlekłym stresem czy zmęczeniem. Ekstrakty z aromatycznej rośliny wpływają także na pracę serca (regulują jego rytm, obniżają ciśnienie krwi), działają rozkurczowo, dzięki czemu przynoszą ukojenie w napięciowych bólach głowy czy bólach menstruacyjnych. Działanie melisy na układ nerwowy wspomaga funkcje poznawcze – pamięć, koncentrację, logiczne myślenie. Według niektórych źródeł, dzięki tej właściwości zioło może nawet zmniejszać natężenie objawów choroby Alzheimera.

Polecamy: Melisa – właściwości, skutki uboczne i interakcje z antykoncepcją

Jak działa melisa na układ pokarmowy?

Właściwości rozkurczowe melisy czynią z niej skuteczny środek na takie dolegliwości trawienne, jak wzdęcia, gazy, kolki. Warto wypić ten napar po spożyciu ciężkostrawnego posiłku. Ułatwi też trawienie osobom cierpiącym na zespół jelita drażliwego. Co więcej, zawarte w melisie substancje pobudzają wydzielanie soku żołądkowego oraz regulują pracę wątroby (m.in. zapobiegają jej stłuszczeniu, ponieważ hamują proces utleniania lipidów).

Dzięki właściwościom moczopędnym melisa wspomaga oczyszczanie organizmu ze zbędnych, toksycznych metabolitów. Z tego względu ceniona jest także przez osoby na dietach odchudzających.

Antyseptyczne właściwości melisy

Melisa działa antybakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo. Ma także właściwości przeciwzapalne i wzmacnia ogólną odporność organizmu. Ponieważ można stosować ją zarówno doustnie (zwykle w postaci naparów i ekstraktów, ale także jako dodatek do potraw), jak i miejscowo, jest pomocna w leczeniu licznych dolegliwości. Hamuje rozwój mikroorganizmów odpowiedzialnych za opryszczkę, choroby dziąseł, infekcje górnych dróg oddechowych, chorobę wrzodową żołądka. Działa kojąco w przypadku ukąszeń owadów, przyspiesza gojenie się ran.

Ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne melisa znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Ekstrakt z zioła często znajduje się w składzie szamponów czy płukanek do włosów, ponieważ zapobiega ich przetłuszczaniu się i stanom zapalnym skóry głowy. Pomocny jest w leczeniu łupieżu. Zapobiega wypadaniu włosów, wzmacniając ich cebulki. Melisa stosowana jest także w kosmetykach (kremach, tonikach) do cery problematycznej – przetłuszczającej się, trądzikowej, ze skłonnością do alergii. Ze względu na wspaniały, cytrusowy zapach zioło wykorzystuje się także do produkcji perfum czy olejków do aromaterapii.

Zastosowanie melisy

Liście melisy najczęściej suszy się i wykorzystuje do parzenia ziołowej herbaty. Mają jednak zastosowanie także w sztuce kulinarnej, zwłaszcza że tylko świeże utrzymują swój wspaniały, cytrusowy aromat. Melisa doskonale nadaje się do deserów, sałatek, sosów, marynat. Dodana pod koniec gotowania wzbogaca smak mięs, ryb czy zup. Wykorzystać ją można także do produkcji nalewek.