Rosnąca w polskich ogródkach, zwłaszcza wiejskich, malwa (czarna, różowa, czerwona lub biała) jest rośliną z rodziny ślazowatych, pochodzącą ze wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego i Półwyspu Bałkańskiego. Charakteryzuje się dużą wysokością, dochodzącą nawet do 3 m, oraz obficie występującymi różnobarwnymi kwiatami, które pojawiają się zazwyczaj w okresie letnim, między czerwcem a wrześniem.
Rozpadający się owoc malwy składa się z kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu dwukomorowych rozłupek zawierających pojedyncze nasiona. Zarówno owoce, jak i kwiaty malwy czarnej wyróżniają się wieloma właściwościami leczniczymi oraz kosmetycznymi.
Czarna malwa
Czarna malwa (Alce rosea L.) jest od wieków stosowana w medycynie naturalnej, a jej walory ceni się również obecnie, o czym świadczy tytuł „Rośliny Roku 2012”, przyznany jej przez niemieckich specjalistów z branży zielarskiej. Wyjątkowe, ciemne zabarwienie kwiatów to efekt wysokiego stężenia antocyjanów (malwidyny, peonidyny i delfinidyny), czyli naturalnych barwników roślinnych należących do grupy flawonoidów.
Związki zawarte w malwie czarnej:
- wykazują właściwości antyoksydacyjne;
- aktywują enzymy;
- stymulują działanie systemu immunologicznego;
- powstrzymują rozwój procesów zapalnych;
- wspomagają utrzymanie szczelności naczyń krwionośnych i usprawniają przepływ krwi w naczyniach;
- korzystnie wpływają na funkcje układu nerwowego;
- wspomagają terapię przeciwnowotworową;
- poprawiają ostrość widzenia, przyspieszając regenerację rodopsyny.
Malwa czarna dostarcza sporo cennych minerałów, garbników, żywic i kwasów uronowych, ale przede wszystkim związków śluzowych, które powlekają błony śluzowe gardła i krtani, zaś tworzona przez nie warstwa okluzyjna zapewnia ochronę dróg oddechowych przed podrażnieniami. Pozwala to złagodzić uczucie suchości i ból gardła – dolegliwości często towarzyszące infekcjom oraz stanom zapalnym. Dlatego napary z czarnej malwy od dawna są stosowane przy problemach z układem oddechowym. Pomagają również leczyć nieżyty żołądka.
Malwa – herbaty
Zbierane w słoneczny dzień, a następnie odpowiednio suszone kwiaty i owoce malwy czarnej są często składnikiem leczniczych herbat oraz naparów, które charakteryzują się delikatnym aromatem i niepowtarzalnym smakiem. Szczególnie zaleca się je osobom zmagającym się z suchym kaszlem, nieżytami górnych dróg oddechowych, stanami zapalnymi jamy ustnej i gardła, chorobami oskrzeli lub zapaleniem migdałków.
Herbata z czarnej malwy może być skutecznym panaceum na dolegliwości żołądkowe czy schorzenia pęcherza moczowego. Okłady z takiego naparu przynoszą ulgę w stanach zapalnych skóry, łagodzą podrażnienia, nawilżają i poprawiają krążenie. Z uwagi na silne działanie antyoksydacyjne herbata z malwy powstrzymuje też proces starzenia skóry, neutralizując szkodliwe działanie wolnych rodników. Można ją stosować w przypadku zmęczonych i podrażnionych oczu.
Przygotowanie naparu jest bardzo proste. Do kubka należy wsypać 2 łyżeczki suszonego kwiatu czarnej malwy, a następnie zalać szklanką (około 200 ml) wrzącej wody. Odstawić pod przykryciem na około 10 minut. Pić szklankę herbaty 3 razy dziennie.
Suszone kwiaty malwy czarnej znajdują zastosowanie w przemyśle spożywczym jako barwnik słodyczy, alkoholu, syropów czy napojów gazowanych. Używane są również w kuchni, sprawdzają się w roli aromatycznej przyprawy do ciast, np. pierników.
Czarna malwa na okres
Roślina od wieków była również stosowana w łagodzeniu różnych dolegliwości kobiecych. Szczególnie ceniono wpływ czarnej malwy na dolegliwości menstruacyjne. Spożywanie naparu z jej kwiatów może pomóc zarówno w przypadku zbyt krótkiego i skąpego miesiączkowania, jak i wtedy, gdy menstruacja jest długa oraz obfita.
Czarna malwa wykazuje właściwości estrogenne, dlatego zaleca się ją kobietom w okresie menopauzy. Składniki roślinnego naparu pozwalają ograniczyć męczące symptomy menopauzy, czyli uderzenia gorąca, bezsenność, rozdrażnienie czy wahania nastroju.
Malwa różowa
Malwa różowa (Alcea rosea L.) to jedna z najpopularniejszych roślin w przydomowych ogrodach, stąd często nazywana jest malwą ogrodową. Inne jej określenie – topolówka wyniosła – nawiązuje do długiej, wyprostowanej łodygi, która niekiedy przekracza nawet 3 m. W odróżnieniu od malwy czarnej nie ma ona zbyt wielu właściwości leczniczych i jest uprawiana przede wszystkim ze względów dekoracyjnych; w lipcu i sierpniu pokrywa się pięknymi kwiatami o różowej barwie.