Według klasyfikacji wad macicy Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu macica dwurożna należy do klasy IV. Dotyka ona około 0,4-0,5% kobiet. Wśród pań, które mają stwierdzone wady macicy, macica dwurożna dwuszyjkowa występuje u 11% .

Macica dwurożna – objawy

Macica dwurożna należy do wrodzonych wad budowy jamy macicy. Macica ma kształt litery W i jest przedzielona tylko częściowo. W budowie zewnętrznej widoczne są dwa rogi z wgłębieniem powierzchni macicy zewnętrznej. Istnieją dwa rodzaje macicy dwurożnej: całkowita, z dwiema szyjkami i częściowa, z jedną szyjką. Wszelkie wady wrodzone macicy i pochwy występują u około 0,16% kobiet. Ich przyczyny to:

• niecałkowity rozwój jednego z przewodów przyśródnerczowych (jedno- bądź obustronnego);
  
• nieprawidłowe zlanie się przewodów przyśródnerczowych;
  
• brak bądź jedynie częściowa kanalizacja płytki pochwowej.
  

Zobacz także: Tyłozgięcie macicy może powodować bolesne miesiączki

Anomalie pojawiają się w 6. tygodniu rozwoju, kiedy to powstają przewody przyśródnerczowe. Mają postać uwypuklenia nabłonka mezodermalnego znajdującego się w bocznych częściach śródnercza. Wyściełają jamę ciała w kierunku mezenchymy. Głowowa część przewodu otwiera się do jamy ciała. Ogonowe odcinki prawego i lewego przewodu łączą się, tworząc wspólny przewód uchodzący do zatoki moczowo-płciowej. 

Dzieje się to około 8. tygodnia rozwoju. Powstały w ten sposób wspólny przewód najpierw jest przedzielony przegrodą. Pod koniec 3. miesiąca zanika. Wtedy pojawiają się pojedyncze jamy pochwy i macicy. Wady rozwojowe macicy i pochwy powstają na skutek zaburzeń w zaniku przegrody. Macica dwurożna z dwiema szyjkami tworzy się, kiedy nie dojdzie do połączenia przewodów kołośródnerczowych.

Zobacz także: Konizacja szyjki macicy – wskazania, przebieg zabiegu, gojenie i rekonwalescencja

Zazwyczaj nie występują charakterystyczne objawy macicy dwurożnej. O tej wadzie kobieta z reguły dowiaduje się w trakcie diagnostyki nawracających poronień bądź trudnościami z zajściem w ciążę. Jedynie niektórym paniom dokuczają bolesne miesiączki, będące symptomem macicy dwurożnej.

Diagnostyka macicy dwurożnej

W diagnostyce tej wady rozwojowej stosuje się badanie USG, a także laparoskopię i histeroskopię. Rozpoznanie następuje przez ocenę zewnętrznego konturu macicy. Kąt powyżej 105 stopni charakteryzuje właśnie macicę dwurożną, podczas gdy kąt mniejszy nić 75 stopni – macicę z przegrodą. Badanie USG i histerosalpinografia pozwalają na stwierdzenie nieprawidłowości u 90% kobiet. 100% pewności daje natomiast MRI (rezonans magnetyczny). Należy je wykonywać w razie wątpliwości, a w szczególności przed zastosowaniem leczenia chirurgicznego.

Macica dwurożna – ciąża

Niewielkie wady w budowie macicy nie dają specyficznych objawów i nie wpływają na płodność. U pacjentek z niewielkim zaburzeniem wada często nie jest diagnozowana. Kobiety te nie mają problemów z zajściem w ciążę i donoszeniem jej. Jednak znaczące odstępstwa od normy mogą prowadzić nawet do niepłodności. Powodują poronienia i przedwczesne porody.

Wywołują także nieprawidłowe ułożenie płodu i niewydolność cieśniowo-szyjkową (niewydolność szyjki macicy do utrzymania ciąży do wyznaczonego terminu porodu i przedwczesne jej rozwieranie się). Macica dwurożna wiąże się z nieprawidłowym ukrwieniem tego narządu. To z kolei utrudnia prawidłowy rozwój zarodka i płodu. Zarodek zaczyna się rozwijać w jednym rogu macicy. Jednak kiedy nie ma już w nim więcej miejsca, dochodzi do poronienia. Często dzieje się tak w dosyć późnym etapie ciąży.

 Jeśli rogi macicy mają niewielki rozmiar zajście w ciążę jest możliwe, podobnie jak jej donoszenie do późnego etapu. Ciągle istnieje jednak ryzyko przedwczesnego porodu, a także nieprawidłowego ułożenia dziecka i wzrastania wewnątrzmacicznego w ograniczony sposób. Przyszła matka z dwurożną macicą powinna znajdować się pod stałą opieką ginekologa i prowadzić oszczędzający tryb życia. Niekiedy, aby zapobiec przedwczesnemu urodzeniu się dziecka niezbędne jest założenie szwu okrężnego na szyjkę macicy. Dzięki temu ryzyko jej rozwierania przed wyznaczonym terminem porodu będzie mniejsze. Aby szwy spełniły swoją rolę, ciężarna musi jak najwięcej odpoczywać. Niekiedy lekarz zaleca jej leżenie aż do rozwiązania. 

Warto wiedzieć, że u kobiet z macicą dwurożną w trakcie porodu mogą pojawić się zaburzenia akcji skurczowej. Dzieje się tak z powodu nieprawidłowej struktury mięśnia macicy oraz jego unerwienia. Często jest wtedy potrzebne wykonanie cesarskiego cięcia.

Macica dwurożna – leczenie

Leczenie macicy dwurożnej zazwyczaj odbywa się w trakcie operacji. Metroplastyka ma na celu zespolenie dwóch jam macicy.