Leczenie operacyjne mięśniaków macicy polega na ich izolowanym wycięciu. Czasem konieczne jest usunięcie całego narządu. Powikłania po operacji mięśniaków macicy są jednak większe niż w przypadku leczenia zachowawczego.

Przeczytaj też: Czy skłonność do tworzenia się mięśniaków macicy jest uwarunkowana genetycznie? 

Wskazania do operacji mięśniaków macicy

Mięśniaki to najczęstsze nowotwory łagodne powstające w jamie macicy. Mogą być przyczyną wielu niedogodności, takich jak obfite krwawienia miesięczne oraz dolegliwości bólowe. Uznaje się również, że w sposób niekorzystny wpływają na płodność. U wielu pacjentek nie dają jednak przez długi czas żadnych objawów, co sprawia, że ich leczenie nie jest konieczne.

Nasilenie się dolegliwości oraz nieskuteczne próby zajścia w ciążę lub jej utrzymania są przyczyną podjęcia interwencji lekarskiej. Istnieją dwie strategie leczenia mięśniaków macicy – operacyjne oraz farmakologiczne. Zabiegi wykonuje się z następujących wskazań:

• nieprawidłowe krwawienia maciczne,
• nieskuteczność leczenia farmakologicznego,
• podejrzenie zmiany o charakterze złośliwym,
• wzrastanie zmiany po menopauzie,
• niepłodność w wyniku zniekształceń anatomicznych jamy macicy lub zamknięcia ujścia macicznego jajowodu wywołanego przez mięśniaka,
• niedokrwistość.

Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, pod uwagę bierze się stan ogólny pacjentki, jej plany na posiadanie potomstwa oraz obecność przeciwwskazań do zabiegu. Wybór metody zabiegowej jest zależny również od liczby, lokalizacji oraz wielkości mięśniaków.

Metody operacji mięśniaków macicy

Leczenie chirurgiczne schorzenia obejmuje miomektomię oraz histerektomię. Zabiegi różnią się zakresem oraz inwazyjnością. Oszczędzającą operacją mięśniaków macicy jest miomektomia. Ma na celu usunięcie samych zmian z oszczędzeniem macicy. Polega na wyłuszczeniu mięśniaków. Wykonuje się ją u kobiet, które chcą zachować płodność. Niegdyś miomektomię przeprowadzano technikami laparotomijnymi – konieczne było otwarcie jamy brzusznej. Wraz z postępem medycyny pojawiła się inna, mniej inwazyjna metoda – leczenie mięśniaków macicy operacją laparoskopową. Zabieg przeprowadza się z dostępu przez kilka niewielkich otworów w powłokach ciała, przez które wprowadza się kamery oraz narzędzia chirurgiczne, a pole operacyjne lekarz obserwuje na ekranie. Takie postępowanie jest preferowane w przypadku niewielkich oraz nielicznych mięśniaków – ich wymiary nie powinny przekraczać 10 cm.

Histerektomia to zabieg radykalny, polegający na usunięciu całej macicy. Jest w pełni skuteczna, ma jednak wady. Operacja na mięśniaki macicy tą metodą pozbawia płodności oraz miesiączkowania. Taki zabieg można przeprowadzać również technikami laparoskopowymi.

Usunięcia szczególnego rodzaju mięśniaków – podśluzówkowych, leżących na tylnej jamie macicy, rodzących się lub śródjamowych – można dokonać poprzez zabiegową histeroskopię. Histeroskopia to zabieg endoskopowy. Dostęp do jamy narządu uzyskuje się drogą pochwy oraz szyjki macicy. Operator zakłada pętlę elektryczną na zmianę, a następnie ją wycina. Wycięty mięśniak opuszcza jamę macicy drogami rodnymi.

Rekonwalescencja po operacji mięśniaków macicy

Długość rekonwalescencji po leczeniu operacyjnym mięśniaków macicy zależy od podjętej techniki. W przypadku miomektomii oraz histerektomii niezbędny jest dłuższy pobyt pacjentki w szpitalu. Techniki laparoskopowe sprawiają, iż kobieta szybciej dochodzi do zdrowia. Zmniejszają również liczbę powikłań. Pacjentkę uruchamia się już w kilka godzin po zabiegu. Początkowo nie może ona spożywać płynów ani pokarmów. Jest to możliwe dopiero po zbadaniu przez lekarza i ocenie perystaltyki jelit. Wypis w przypadku operacji laparoskopowej jest zwykle możliwy następnego dnia, a powrót do codziennej pełnej aktywności – po tygodniu.

W przypadku usuwania mięśniaków macicy metodą endoskopową możliwe jest wykonanie zabiegu w zakresie chirurgii jednego dnia. Pacjentka w kilka godzin po zabiegu zostaje wypisana do domu.

Do pełnego powrotu do zdrowia konieczne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich, higiena ran oraz stawienie się na wyznaczone przez ginekologa kontrole.

Operacja mięśniaków macicy – powikłania

Operacje usunięcia mięśniaków macicy wiążą się z większą możliwością powikłań, takich jak zwiększona utrata krwi czy zakażenie powstałej rany. W przypadku miomektomii istnieje ryzyko powstawania zrostów w jamie otrzewnej. Mięśniaki po takim zabiegu mają również większy współczynnik nawracania. Niekiedy w późniejszym czasie dochodzi do konieczności wykonania bardziej radykalnej operacji. Powstanie zrostów może wiązać się również z wtórną niepłodnością. Głównym powikłaniem jest trwała utrata płodności. Pacjentka pozbawiona macicy już nigdy nie może zajść w ciążę.

Powikłania, takie jak uszkodzenie otaczających macicę struktur (moczowodów, pęcherza moczowego oraz jelit), zdarzają się bardzo rzadko. W każdym przypadku pojawienia się niepokojących dolegliwości po powrocie ze szpitala należy zgłosić się do lekarza celem podjęcia szybkiej interwencji.

Przeczytaj też: Mięśniaki macicy – objawy, rodzaje i leczenie niezłośliwych nowotworów macicy

Bibliografia:

• Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2015
• Farquhar C., Wytyczne dotyczące leczenia mięśniaków macicy opracowane zgodnie z zasadami EBM. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology, 2001; 41: 125–140
• Szkodziak P., Technologie medyczne stosowane w terapii mięśniaków macicy. European Journal of Medical Technologies 2014; 3(4): 46–52
  
  Zobacz też, co warto wiedzieć o macicy.