Kołatanie serce (inaczej palpitacja) może pojawić się u zdrowych osób, jednak często świadczy o chorobie. Uczucie kołatania serca może być odczuwalne jako słabe lub mocne, nierytmiczne bicie serca. Najczęściej pojawia się w nocy lub w trakcie wysiłku fizycznego. Występuje również w ciąży. Zbyt częste jest wskazaniem do natychmiastowej wizyty u lekarza kardiologa.

Czym jest kołatanie serca?

Uczucie kołatania serca wynika z nieprawidłowego skurczu przedsionków i komór. W warunkach fizjologicznych ludzkie serce bije z częstotliwością 60–80 uderzeń na minutę. Na skutek zaburzenia przewodnictwa nerwowego dochodzi do zakłócenia naturalnego rytmu serca, który znacznie przyspiesza. Taki stan pojawia się wskutek wielu czynników, w tym wysiłku fizycznego, przyjmowania alkoholu i substancji psychoaktywnych, emocji, picia napojów z kofeiną i teiną oraz palenia nikotyny. Uczucie kołatania serca pojawia się również w przebiegu wielu chorób o podłożu metabolicznym i psychologicznym. Są to najczęściej: nadczynność tarczycy, niedokrwistość, zaburzenia elektrolitowe, nerwica, depresja i hipoglikemia.

Uczucie kołatania serca

Kołatanie serca to stan, w którym liczba uderzeń na minutę przekracza 100. Mówi się wówczas o tachykardii. Przy poważnych schorzeniach pacjentowi mogą towarzyszyć budzące niepokój uczucia, w tym:

• bladość skóry;

• nadmierna potliwość;

• przyspieszony oddech;

• problemy z utrzymywaniem równowagi;

• zawroty głowy;

• duszność;

• zmęczenie;

• utrata przytomności;

• dokuczliwy, silny ból w klatce piersiowej.

Powyższym dolegliwościom może towarzyszyć podwyższony poziom cholesterolu oraz glukozy we krwi. Uczucie kołatania serca często pojawia się w ciąży i w trakcie menopauzy.

Kołatanie serca w innych schorzeniach

Palpitacje są epidemią XXI wieku. Pojawiają się w przypadku wielu schorzeń. Najczęściej występują podczas arytmii, czyli nieprawidłowego bicia serca, mającego podłoże wrodzone lub nabyte. Arytmia jest wynikiem migotania komór lub przedsionków, częstoskurczu nadkomorowego i komorowego. Także choroby układu krążenia mogą być przyczyną kołatania serca. Ma na to wpływ zaburzenie gospodarki hormonalnej. W związku z tym, że w przypadku menopauzy zanika fizjologiczna czynność jajników, a co za tym idzie – spada poziom niektórych hormonów płciowych – istnieje duże ryzyko palpitacji. W przypadku “nerwicy” - czyli zaburzeń lękowych, poza kołataniem serca mogą wystąpić także problemy z bezsennością, specyficzne uczucie gniecenia w klatce piersiowej, ból głowy.

Kołatanie serca – jak reagować?

Nie istnieje jedno postępowanie w przypadku powtarzających się epizodów kołatania serca. Terapia zależy od wielu czynników, w tym wieku pacjenta oraz pierwotnej przyczyny palpitacji. Lekarz powinien ustalić, czy nieprzyjemne uczucie w klatce piersiowej nie jest wynikiem przewlekłego przyjmowania leków. Jeśli nie wywołały go substancje lecznicze, aktywność fizyczna czy stres, należy wykonać szereg specjalistycznych badań, w tym elektrokardiografię (EKG), a także monitorowanie holterowskie. Nie mniej ważne są badania krwi, głównie hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) i płciowych. Uwagę należy zwrócić również na poziom magnezu, potasu, sodu oraz wapnia. Jeżeli ich wynik okaże się dla lekarza niepokojący, należy wykonać dodatkowe badania, w tym ultrasonografię (USG). Pomocna w ocenie jest również echokardiografia. Wybierając kierunek leczenia, specjalista powinien upewnić się, czy kołatanie jest miarowe czy niemiarowe, oraz ustalić, czy palpitacje ograniczają się wyłącznie do klatki piersiowej, czy też odczuwalne są w innych miejscach.

Leczenie kołatania serca

Dobór odpowiedniego leczenia farmakologicznego uzależniony jest od wyników badań laboratoryjnych i obrazowych. Jeśli kołatanie serca występuje w przebiegu “nerwicy” lub depresji, poza leczeniem farmakologicznym niezbędne są również wizyty u psychologa lub psychiatry. W przypadku schorzeń o podłożu psychologicznym konieczna jest eliminacja bodźca, który stał się ich przyczyną, i zmiana sposobu podejścia oraz myślenia. Proces ten jest długotrwały i wymaga dużego zaangażowania ze strony chorego.

Nie mniej istotna jest zrównoważona dieta, bogata w warzywa, owoce i błonnik, a uboga w produkty wysoko przetworzone i tłuszcze. Kluczowe może okazać się zredukowanie ilości spożywanego alkoholu oraz rzucenie palenia. Pomocne w kołataniu serca jest praktykowanie technik relaksacyjnych, w tym miarowego oddychania.

Zobacz wideo: Jak zbudowany jest układ krążenia?

Bibliografia

1. Sebastian Stec. 2010. Typowe i nietypowe objawy zaburzeń rytmu serca. Postępy Nauk Medycznych, 12, s. 910–916.