Kminek zwyczajny (łac. Carum carvi) to roślina dwuletnia z rodziny selerowatych. W Polsce występuje pospolicie, poza tym rośnie na terenie innych krajów Europy, Azji i Afryki (Tunezja). Nasiona kminku mają intensywny zapach i lekko piekący smak. Są powszechnie stosowaną przyprawą. Zawierają ok. 3–7% olejku eterycznego, którego główne składniki to: karwon (stymuluje ośrodkowy układ nerwowy), limonen oraz aldehyd kuminowy (kuminal) z grupy terpenów. W nasionach kminku zwyczajnego znajdują się też: flawonoidy (naturalne przeciwutleniacze), substancje azotowe, cukry proste, skrobia, kwasy organiczne, garbniki, olej tłusty, woski, żywice.

Kminek – właściwości lecznicze

Składniki obecne w kminku zwyczajnym czynią z niego roślinę leczniczą. Kminek to przede wszystkim znany naturalny środek na problemy żołądkowe. Działa moczo-, żółcio- i wiatropędnie, reguluje perystaltykę jelit, ma działanie rozkurczowe, leczy kolki, zaparcia i wzdęcia. Odświeża oddech. Ze względu na właściwości wykrztuśne kminek zwyczajny może być pomocny w leczeniu stanów zapalnych dróg oddechowych (zalecany jest zwłaszcza na kaszel).

Kminek jest godny polecenia na laktację – włączenie go do jadłospisu pomoże karmiącym matkom w wytworzeniu odpowiedniej ilości pokarmu. W sprzedaży dostępne są herbatki na laktację zawierające kminek zwyczajny.

Co łączy kminek z kuminem i dlaczego nazywane są przyprawami kobiet? Zobaczcie sami:

Ponadto kminek pomaga na:

• ból zatok,
  
• gazy i kolki u dzieci,
  
• bóle menstruacyjne u kobiet,
  
• nudności i wymioty,
  
• biegunkę,
  
• choroby skórne (w tym na łuszczycę),
  
• brak apetytu,
  
• pasożyty, bakterie i grzyby,
  
• wysoki poziom cholesterolu,
  
• katar alergiczny,
  
• choroby wirusowe przewodu pokarmowego.
  

Kumin a kminek

Nie należy mylić kminku zwyczajnego z kuminem. Kumin, czyli kmin rzymski (łac. Cuminum cyminum), również należy do selerowatych, ale jest rośliną jednoroczną. Pochodzi (prawdopodobnie) ze wschodnich obszarów Morza Śródziemnego. Obecnie występuje wyłącznie w uprawie – w Polsce kmin rzymski uprawiany jest rzadko, roślina ma bowiem niską tolerancję na mróz. Podobnie jak kminek, kumin jest przyprawą i rośliną leczniczą. Zawiera olejek eteryczny i flawonoidy. Ma działanie przeciwzapalne, napotne i moczopędne, wzmaga wydzielanie soków trawiennych oraz pobudza serce do pracy, wpływa na ośrodek oddechowy. Kmin rzymski sprawdza się jako dodatek do dań kuchni arabskiej, chili con carne, spaghetti bolognese. Dzięki niemu potrawa zyskuje intensywny smak i aromat.

Czym innym niż kminek zwyczajny jest też czarny kminek (czarny kmin), łac. Bunium persicum, który również wywodzi się z rodziny selerowatych, jest jednak inną przyprawą. Zawiera znaczną ilość polifenoli, silnych przeciwutleniaczy. Nasiona czarnego kminku podobne są do kminku zwyczajnego. Uwaga! Na obszarze Bengalu „kalo jeera” (pod taką nazwą czarny kminek występuje w Indiach) oznacza czarnuszkę siewną (łac. Nigella sativa). Czarnuszka siewna to zupełnie inna roślina z rodziny jaskrowatych. Jej nasiona mają ostry, korzenny smak i również są wykorzystywane jako przyprawa.

Kminek – zastosowanie

Kminek to znakomita przyprawa do dań wiatropędnych, tłustych, smażonych i ciężkostrawnych. Poleca się go do potraw zawierających nasiona roślin strączkowych – grochówek, fasoli, kapusty z grochem, a także do mięs (zwłaszcza do wieprzowiny, baraniny) oraz do sosów i zup. Kminek dobrze łączy się z potrawami kapustnymi (np. bigosem). Można nim aromatyzować pieczywo oraz inne wyroby piekarnicze. W kuchni sprawdzi się zarówno kminek zwyczajny w nasionach, jak i kminek mielony, którym warto doprawiać sałatki, kanapki, twarożek. Kminek pasuje ponadto do sera żółtego.

Z kolei napar z kminku warto podawać małym dzieciom z problemami trawiennymi i u których doszło do nagromadzenia gazów. Przepis: łyżeczkę nasion kminku zwyczajnego zalać szklanką wrzątku, odstawić na 10–15 minut. Po tym czasie napar odcedzić i przestudzony podać dziecku do picia (np. łyżeczką). Napar ten jest również zalecany dorosłym. Dziecku można także podać herbatkę na ból brzucha zawierającą kminek.

Kminek na odchudzanie

Ponieważ kminek reguluje pracę układu pokarmowego, jest ważnym produktem w walce z nadwagą i otyłością. Kminek na odchudzanie można spożywać jako nasiona albo w formie zmielonej, dodając go do potraw. Właściwości odchudzające ma zwłaszcza woda z dodatkiem kminku zwyczajnego.

Przepis: odmierzyć szklankę (250 ml) ciepłej wody. Dodać łyżeczkę nasion kminku, łyżeczkę imbiru i szczyptę cynamonu (te przyprawy również przyspieszają tempo przemiany materii). Dokładnie wymieszać. Pić 3 razy dziennie pomiędzy posiłkami. Smak napoju można poprawić, dodając do niego drobno startą skórkę z cytryny (przed starciem trzeba ją koniecznie sparzyć).